KARAYOLLARI
TRAFİK YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Genel
Esaslar
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
ve Kapsam
Amaç
Madde
1-
Bu Yönetmeliğin amacı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca, can ve
mal güvenliği yönünden; karayollarında trafik düzeninin sağlanması ve trafik
güvenliğini ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirler ile ilgili olarak,
Yönetmelikte düzenlenmesi işaret edilen ve gerekli görülen diğer hükümleri ve
bunların uygulanmasına ait esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
ve Dayanak
Madde
2-
Bu Yönetmelik, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa dayanılarak çıkarılmış
ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde karayollarında ve aksine bir hüküm
bulunmadıkça da, Kanunun 2 nci maddesinde sayılan yerlerde de uygulanmak üzere;
a)
Trafikle ilgili kurallara ve bunların uygulanmasına,
b)
Trafiğin düzenlenmesi ve denetimine,
c)
Araçların tescili, teknik durumları, muayenelerine ve karayollarında
sürülmeleri sırasında alınacak tedbirlere,
d)
Araç sürücülerinin sınavları ve belgelerinin verilmesine,
e)
Karayolundan faydalananların hak ve yükümlülüklerine, eğitimine,
f)
Uygulayıcı kurul ve kuruluşların görev, yetki ve sorumlulukları ile
işbirliği ve koordinasyon düzenine,
g)
Trafikle ilgili diğer hususlara,
İlişkin
konulardaki esas, usul, şekil ve şartlara ait hükümleri kapsar.
İKİNCİ
BÖLÜM
Tanımlar
Tanımlar
Madde
3-
2918 sayılı Kanunda ve bu Yönetmelikte kullanılan terimlerin tanımları aşağıda
gösterilmiştir.
a) Genel tanımlar
1) Trafik:
Yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve
hareketleridir.
2) Karayolu:
Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve
alanlardır.
3) Araç:
Karayollarında kullanılabilen motorlu, motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş
makineleri ve lastik tekerlekli traktörlerin genel adıdır.
4) Taşıt:
Karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır. Bunlardan makine
gücü ile yürütülenlere “motorlu taşıt” insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere
“motorsuz taşıt” denir.
Ayrıca,
bir kazanç kaydı olmaksızın kullanılanlara “hususi taşıt”, çeşitli şekillerde
kazanç sağlamak amacıyla kullanılanlara “ticari taşıt”, Taşıt Kanunu kapsamına
girenlere “resmi taşıt”, resmi olmakla birlikte ticarilik niteliği taşıyanlara
da “resmi ticari taşıt” denir.
5) Sürücü:
Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı veya taşıtı sevk ve idare eden
kişidir.
6) Şoför:
Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren kişidir.
7) Araç
Sahibi: Araç için adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya
sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir.
8) İşleten:
Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla
sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni
gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından
başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere
işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse
işleten sayılır.
9) Yolcu:
Aracı kullanan sürücü ile hizmetliler dışında araçta bulunan kişilerdir.
10) Hizmetli:
Araçlarda, sürücü hariç, araç veya taşıma hizmetlerinde süreli veya süresiz
çalışan kişiler ile iş makinelerinde sürücüden gayri kişilerdir.
11) Trafik
İşaretleri: Trafiği düzenleme amacı ile kullanılan işaret levhaları, ışıklı
ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile trafik zabıtası veya diğer
yetkililerin trafiği yönetmek için yaptıkları hareketlerdir.
12) Geçiş
Üstünlüğü: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal
güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarına
bağlı olmamalarıdır.
13) Geçiş
Hakkı: Yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara
göre, yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır.
14) Durma:
Kırmızı ışık, yetkililerin dur işareti, yol kapanması gibi her türlü trafik
zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır.
15) Duraklama:
Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya
yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurulmasıdır.
16) Parketme:
Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır.
17) Trafik
Kazası: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın
karıştığı ölüm, yaralanma ve/veya zararla sonuçlanmış olan olaydır.
18) Mülk:
Devlete, kamuya, gerçek ya da tüzel kişilere ait olan taşınmaz mallardır.
19) Yerleşim
Yeri (Birimi): Kendisine ulaşan karayolları üzerinde sınırının başlangıcı
ve bitimi bir işaret levhası ile belirlenmiş olan yerleşme, çalışma ve barınma
amacı ile insanların yararlandıkları yapı ve tesislerin bir arada bulunduğu ve
karayolu trafiğine etkileri tespit edilmiş ve idari taksimatla belirlenmiş olan
il, ilçe, köy veya mezra gibi yerlerdir.
20) Yaya:
Araçlarda bulunmayan, karayolunda hareketsiz veya hareket halinde bulunan
insandır.
21) Trafikten
Men: Trafik zabıtası veya yetkililerce Kanunda ve yönetmelikte belirtilen
hallerde araçla ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek
trafikten alıkonulmasıdır.
22)(Ek:RG-17/4/2015-29329)
Motorlu taşıt sürücüsü sertifikası: Teorik ve uygulamalı sınavlarda başarı
gösteren sürücü adaylarına verilen belgedir.
23)(Ek:RG-17/4/2015-29329)
Net gelir: Basılı kağıt ve plakaların, Karayolları Trafik Kanununun 131 inci
maddesi kapsamında oluşturulan komisyonca tespit edilen satış fiyatı üzerinden
Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun elde ettiği brüt gelirden,
basılı kağıtlar için malzeme ve basım giderleri, bir çift plaka için malzeme
(alüminyum levha, boya, reflektif malzeme, şablon ve atölye giderleri),
işçilik, taşıma giderleri ile %18 oranında hesaplanan KDV tutarı düşüldükten
sonra kalan tutarı ifade eder.
24) (Ek:RG-17/4/2015-29329)
Sürücü belgesi: 2918 sayılı Kanunda belirtilen motorlu araçların sürülmesine yetki
veren belgedir.
25)(Ek:RG-17/4/2015-29329)
Uluslararası sürücü belgesi: İki veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca
sınıflarına göre araç kullananlara belli süre ile verilen belgedir.
b)
Karayoluna, karayolu üzerinde ve kenarındaki tesislere ilişkin tanımlar
1) Karayolu
Yapısı: Karayolunun kendisi ile karayolunun üstünde, yanında, altında veya
yukarısındaki; ada, ayırıcı, oto korkuluk, istinat duvarı, köprü, tünel, menfez
ve benzeri yapılardır.
2) Karayolu
Sınır Çizgisi: Kamulaştırma yoluyla veya kanunlarla kamuya terk veya tahsis
edilmiş karayolunda, mülkle olan sınır çizgisi, diğer karayollarında, yarmada,
şevden sonra hendek varsa hendek dış kenarı, hendek yoksa şev üstü kenarı,
dolguda şev etek çizgisi, yaya yolu ayrılmış karayolunda ise, yaya yolunun
mülkle birleştiği çizgidir.
3) İki
Yönlü Karayolu: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için
kullanıldığı karayoludur.
4) Tek
Yönlü Karayolu: Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için
kullanıldığı karayoludur.
5) Bölünmüş
Karayolu: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli
şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur.
6) Erişme
Kontrollü Karayolu (Otoyol): Özellikle transit trafiğe tahsis edilen,
belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya, hayvan
ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen motorlu araçların
yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur.
7) Ekspres
Yol: Sınırlı erişme kontrollü ve önemli kesişme noktalarının köprülü kavşak
olarak teşkil edildiği bölünmüş bir ana karayoludur.
8) Geçiş
Yolu: Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan yolun,
karayoluna bağlanan ve karayolu sınır çizgisi içinde kalan kısmıdır.
9) Bağlantı
Yolu: Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını
sağlayan, kavşak alanı dışında kalan ve bir yönlü trafiğe ayrılmış olan
karayolu kısmıdır.
10) Taşıt
Yolu (Kaplama): Karayolunun genel olarak taşıt trafiğince kullanılan
kısmıdır.
11) Bisiklet
Yolu: Karayolunun, sadece bisikletlilerin kullanmalarına ayrılan kısmıdır.
12) Yaya
Yolu (Yaya Kaldırımı): Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzel
kişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış
olan kısmıdır.
13) Banket:
Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç
üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların
kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.
14) Platform:
Karayolunun, taşıt yolu (kaplama) ile yaya yolu kaldırım veya banketinden
oluşan kısmıdır.
15) Anayol:
Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin, bu yolu geçerken
veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle
belirlenmiş karayoludur.
16) Tali
Yol: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından, bağlandığı yoldan
daha az önemde olan yoldur.
17) Tehlikeli
Eğim: Araçların emniyetle seyrine devam için, vites küçültmeyi gerektiren
uzunluk veya açıdaki yol eğimidir.
18) Kavşak:
İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak
alandır.
19) Kavşak
Ortak Alanı: Kavşaklarda kavşağı teşkil eden kollardan ayrı ayrı
yaklaşıldığında, kavşaktaki geometrik veya fiziki değişikliğin başladığı
çizgiler ile çevrelenmiş alandır.
20) Yaya
Geçidi: Taşıt yolunda, yayaların güvenli geçebilmelerini sağlamak üzere,
trafik işaretleri ile belirlenmiş alandır.
21) Okul
Geçidi: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların
çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolundan ayrılmış ve bir
trafik işareti ile belirlenmiş alandır.
22) Alt
Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu alttan geçmesini
sağlayan yapıdır.
23) Üst
Geçit: Karayolunun diğer bir karayolu veya demiryolunu üstten geçmesini
sağlayan yapıdır.
24) Demiryolu
Geçidi (Hemzemin Geçit): Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği
bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir.
25) Ada:
Yayaların geçme ve durmalarına, taşıtlardan inip binmelerine yarayan, trafik akımını
düzenleme ve trafik güvenliğini sağlama amacıyla yapılmış olan, araçların
bulunamayacağı, koruyucu tertibatla belirlenmiş bölüm ve alanlardır.
26) Ayırıcı:
Taşıt yollarını veya yol bölümlerini birbirinden ayıran bir taraftaki
taşıtların diğer tarafa geçmesini engelleyen veya zorlaştıran karayolu yapısı,
trafik tertibatı veya gereçtir.
27) Şerit:
Taşıtların bir dizi halinde güvenli seyredebilmeleri için taşıt yolunun
çizgilerle ayrılmış bölümüdür.
28)
Park Yeri (Otopark): Araçların parketmesi için kullanılan açık veya
kapalı alandır.
29) Karayolu
Üzeri Park Yeri: Taşıt yolundaki veya buna bitişik alanlardaki park
yeridir.
30) Karayolu
Dışı Park Yeri: Karayolu sınır çizgisi dışında olan ve bir geçiş yolu veya servis
yolu ile taşıt yoluna bağlanan park yeridir.
31) Durak:
Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının yolcu veya hizmetlileri bindirmeleri,
indirmeleri veya duraklamaları için yatay ve düşey işaretlerle
belirlenmiş yerdir.
32) Garaj:
Araçların, genellikle uzun süre durmaları için kullanılan, bakım veya
servisinin de yapılabileceği kapalı veya açık olan yerlerdir.
33) Terminal:
İnsan veya eşya taşımalarında, araçların indirme, bindirme, yükleme, aktarma
yaptıkları ve ayrıca bilet satışı ile bekleme, haberleşme, şehir ulaşımı ve
benzeri hizmetlerin de sağlandığı yerdir.
Bunlardan
sadece, insan taşımalarında kullanılanlara “Yolcu Terminali”, eşya
taşımalarında kullanılanlara “Eşya Terminali” denir.
34) Servis
İstasyonu: Karayolunda seyreden araçların bakım, onarım, yağlama ve yıkama
gibi işlerinin yapıldığı tesislerdir.
35) Akaryakıt
İstasyonu: Araçların esas itibariyle akaryakıt, LPG, yağ ve basınçlı hava
gibi ihtiyaçları ile ayrıca kişilerin ilk yardım ve zorunlu diğer
ihtiyaçlarının sağlandığı yerdir.
36) Muayene
İstasyonu: Araçların niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve
personel bulunan ve teknik kontrolü yapılan yerdir.
37) Araç
Tartı İstasyonu: Araçların yüklü veya yüksüz olarak sabit veya taşınabilir
cihazlarla tartıldığı yerdir.
38) İşaret
Levhası: Sabit veya taşınabilir bir mesnet üzerine yerleştirilmiş ve
üzerindeki sembol, renk ve yazı ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan
trafik tertibatıdır.
39) Işıklı
ve Sesli İşaretler: Trafiği düzenlemede kullanılan ışıklı ve sesli, sabit
veya taşınabilir, elle kumanda edilebilen veya otomatik çalışan, üzerinde
çeşitli renk, sembol, yazı bulunan ve belirli yanma süresi olan, ışık veya
sesli özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan trafik tertibatıdır.
40) İşaretleme:
Taşıt yolu ile bordür, ada, ayırıcı, oto korkuluk gibi karayolu elemanları
üzerindeki çeşitli renkte çizgi, şekil, sembol, yazı ve yansıtıcı ve benzerleri
ile özel bir talimatın aktarılmasını sağlayan
tertibattır.
c)
Araçlara ilişkin tanımlar (Değişik: RG-11/04/2003-25076)
1)
(Değişik:RG-17/4/2015-29329) Otomobil: Yapısı itibariyle, sürücüsü dahil en
fazla dokuz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu
taşıttır.
Taksi:
Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en fazla dokuz oturma yeri olan, insan taşımak
için imal edilmiş bulunan ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından
belirlenen şekilde muayenesi ve damgası yapılmış, ücret hesaplama yöntemine
uygun tarife yüklenmiş ve tip onayı alınmış taksimetre ile yolcu taşıyan M1
sınıfı ticari motorlu araçtır.
Taksi
Dolmuş: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en fazla dokuz oturma yeri olan ve
insan taşımak için imal edilmiş bulunan, adam başına tarifeli ücretle yolcu
taşıyan M1 sınıfı ticari motorlu araçtır.
2) (Mülga:RG-17/4/2015-29329)
3)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Otobüs: Yolcu taşımacılığında kullanılan, sürücüsü dahil dokuzdan fazla oturma
yeri olan motorlu taşıttır. Troleybüsler de bu sınıfa dahildir. Sürücüsü dahil
oturma yeri onyediyi aşmayan otobüslere minibüs denir.
4) Kamyonet:
(Değişik:RG-21/3/2012-28240) Azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramı
geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır. Sürücü ve yanındaki
oturma yerleri dışında başka oturma yeri de bulunabilen, sürücü bölümü gövde
ile birleşik kamyonetlere panelvan denir.
5) Kamyon:
İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3.5 tondan fazla olan ve yük taşımak için
imal edilmiş motorlu araçtır.
6) Çekici:
Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan
motorlu
araçtır.
7) Arazi
Taşıtı: Karayollarında yolcu veya yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş
olmakla beraber bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilen motorlu
araçtır.
8)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Motosiklet: Azami tasarım hızı 45 km/saatten ve/veya silindir kapasitesi 50
santimetreküpten fazla olan sepetli veya sepetsiz iki veya üç tekerlekli
motorlu taşıtlar ve net motor gücü 15 kilovatı, net ağırlığı 400 kilogramı, yük
taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı aşmayan dört
tekerlekli L3, L4, L5 ve L7 sınıfı motorlu taşıtlardır. Elektrik ile
çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate
alınmaz. Bunlardan karoseri yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel
biçimde yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli
motosikletlere yük motosikleti (triportör) denir.
9)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Motorlu bisiklet (Moped): Azami hızı saatte 45 kilometreyi, içten yanmalı
motorlu ise silindir hacmi 50 santimetreküpü, elektrik motorlu ise azami sürekli
nominal güç çıkışı 4 kilovatı geçmeyen iki veya üç tekerlekli taşıtlar ile aynı
özelliklere sahip net ağırlığı 350 kilogramı aşmayan dört tekerlekli L1, L2 ve
L6 sınıfı motorlu taşıtlardır. Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının
hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz.
10)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Bisiklet: Üzerinde bulunan insanın adale gücü ile pedal veya el ile
tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden motorsuz taşıtlardır. Azami
sürekli anma gücü 0,25 kilovatı geçmeyen, hızlandıkça gücü düşen ve hızı en
fazla 25 km/saate ulaştıktan sonra veya pedal çevrilmeye ara verildikten hemen
sonra gücü tamamen kesilen elektrikli bisikletler de bu sınıfa girer.
11)
Lastik Tekerlekli Traktör: Belirli şartlarda römork ve yarı römork çekebilen,
ancak ticari amaçla taşımada kullanılmayan tarım aracıdır.
12) İş
Makinası: Paletli veya madeni tekerlekli traktör, biçerdöver ve yol
inşa makinaları ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile
çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine
çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında
kullanılamayan motorlu araçtır.
13) Tramvay:
Genellikle yerleşim birimleri içerisinde insan taşımasında kullanılan,
karayolunda tekerlekleri raylar üzerinde hareket eden ve hareket gücünü
dışarıdan sağlayan araçtır.
14) Özel
Amaçlı Taşıt: Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş olan ve
itfaiye, (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) ambulans (SC), naklen
yayın ve kayıt (radyo, sinema, televizyon), kütüphane, motorlu karavan (SA),
zırhlı araç (SB), araştırma, cenaze araçları (SD) ile bozuk veya hasara uğramış
taşıt ve araçları çekmek, taşımak veya kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan
motorlu araçtır.
15) Okul
Taşıtı: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların
öğrencileri ile sadece gözetici ve hizmetlilerin taşınmalarında kullanılan
araçtır.
16) Kamu
Hizmeti Taşıtı: Kamu hizmeti için yük veya yolcu taşıması yapan araçtır.
17) Personel
Servis Aracı: Herhangi bir kamu kurum ve kuruluşu veya özel veya tüzel
kişilerin personelini bir akit karşılığı taşıyan şahıs veya şirketlere ait
minibüs ve otobüs türündeki ticari araçtır. Kamu kurum ve kuruluşları ile özel
ve tüzel kişilere ait araçların kendi personelini veya yolcusunu taşıma işi bu
tanımın kapsamına girmez.
18) Umum
Servis Aracı: Okul taşıtları ile personel servis araçlarının birlikte
değerlendirilmesidir.
19) Kamp
Taşıtı: (Değişik:RG-21/3/2012-28240) Yük taşımasında kullanılmayan; iç
dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği kadar
yolcu taşıyabilen SA kodlu motorlu araçtır.
20) Römork:
Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz
araçtır.
21) Yarı
Römork: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve
kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç tarafından taşınan römorktur.
22) Hafif
Römork: Azami yüklü ağırlığı 0.75 tonu geçmeyen römork veya yarı römorktur.
23) Taşıt
Katarı: Karayolunda bir birim olarak seyretmek üzere birbirine bağlanmış en
çok 2 römorktan oluşan araçlardır.
24) Taşıma
Sınırı (Kapasite): (Değişik:RG-21/3/2012-28240) Bir aracın güvenle
taşıyabileceği, en çok yük ağırlığı ve/veya yolcu ve hizmetli sayısıdır.
25) Gabari:
Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı
ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.
26) Azami
Ağırlık: Aracın güvenle taşıyabileceği azami yükle birlikte ağırlığıdır.
27) Yüksüz
Ağırlık: Üzerinde insan veya eşya (yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu
olan bir aracın taşınması zorunlu alet, edevat ve donatımı ile birlikte toplam
ağırlığıdır.
28) Yüklü
Ağırlık: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile taşımakta olduğu sürücü, hizmetli,
yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.
29) Dingil
Ağırlığı: Araçlarda aynı dingile bağlı tekerleklerden karayolu yapısına
aktarılan ağırlıktır.
30) Azami Dingil Ağırlığı: Araçların karayolu
yapılarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan dingil
ağırlığıdır.
31)
Azami Toplam Ağırlık: Araçların karayollarında güvenle ve yapıya zarar
vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam ağırlıktır.
32) Hız Sınırlayıcı: Belirtilen değere göre araç
hızını sınırlamak için, öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda
etmek olan bir cihazdır.
33) (Ek:RG-18/04/2007-26497) Özel Güvenlik
Bölmeli Taksi: Müşterilerin araç sürücüsü ile iletişim ve teması, 24/10/2004
tarihli ve 25620 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve
Montajı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan zırhlı ara bölme ile engellenmiş,
taksimetre veya tarife ile yolcu taşıyan M1 sınıfındaki ticari motorlu araçtır.
d)
(Ek: RG-11/04/2003-25076) Araç sınıfları
1)
L Sınıfı – İki ve üç veya dört tekerlekli motorlu araçlardır.
1.1)
L1 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, içten yanmalı motorlu ise silindir kapasitesi
50 cm³’ü, elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen
iki tekerlekli araçtır.
1.2)
L2 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, kıvılcım ateşlemeli motor ise silindir
kapasitesi 50 cm³’ü, içten yanmalı motorlu ise azami net gücü 4 kW’ı, elektrik
motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen üç tekerlekli
araçtır.
1.3)
L3 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir
kapasitesi 50 cm³’ü geçen yolcu sepetsiz iki tekerlekli araçtır.
1.4)
L4 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir
kapasitesi 50 cm³’ü geçen yolcu sepetli iki tekerlekli araçtır.
1.5)
L5 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i ve içten yanmalı motorlu ise silindir
kapasitesi 50 cm³’ü geçen, simetrik olarak yerleştirilmiş üç tekerlekli
araçtır.
1.6)
L6 Sınıfı: Azami hızı 45 km/s’i, elektrik motorlu araçlarda akü ağırlığı hariç
yüksüz ağırlığı 0.35 tonu, kıvılcım ateşlemeli motor ise silindir kapasitesi 50
cm³’ü, diğer tip içten yanmalı motorlu ise azami net gücü 4 kW’ı,
elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kW’ı geçmeyen dört
tekerlekli araçtır.
1.7)
L7 Sınıfı: Elektrik motorlu araçlarda akü ağırlığı hariç yüksüz ağırlığı 0.4
tonu (yük taşıma amaçlı araçlarda 0.55 ton), azami net gücü 15 kW’ı geçmeyen ve
L6 sınıfına girmeyen dört tekerlekli araçtır.
2)
M Sınıfı – En az dört tekerlekli ve yolcu taşımasında kullanılan motorlu
araçlardır.
2.1)
M1 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü dahil en fazla 9 oturma yeri
olan motorlu araçtır.
2.2)
M2 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri
olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşmayan motorlu araçtır.
2.3)
M3 Sınıfı: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri
olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşan motorlu araçtır.
3) N Sınıfı – En az dört tekerlekli ve yük
taşımasında kullanılan motorlu araçlardır.
3.1)
N1 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 3.5 tonu aşmayan
motorlu araçtır.
3.2)
N2 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 3.5 tonu aşan, ancak 12
tonu aşmayan motorlu araçtır.
3.3)
N3 Sınıfı: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 12 tonu aşan motorlu
araçtır.
4)
O Sınıfı – Bir motorlu araç tarafından çekilen römork veya yarı römork motorsuz
yük taşıma araçlarıdır.
4.1)
O1 Sınıfı: Azami ağırlığı 0.75 tonu aşmayan motorsuz yük taşıma aracıdır.
4.2)
O2 Sınıfı: Azami ağırlığı 0.75 tonu aşan, ancak 3.5 tonu aşmayan motorsuz yük
taşıma aracıdır.
4.3)
O3 Sınıfı: Azami ağırlığı 3.5 tonu aşan, ancak 10 tonu aşmayan motorsuz yük
taşıma aracıdır.
4.4)
O4 Sınıfı: Azami ağırlığı 10 tonu aşan motorsuz yük taşıma aracıdır.
5)
Özel Amaçlı Taşıt:
Yolcu veya yük taşımak üzere özel bir işlevi yerine getirmek için kullanılan (bunun
için özel gövde düzenekleri ve/veya ekipmanları gereklidir) M, N veya O sınıfı
motorlu araçtır.
5.1)
Motorlu Karavan: (Değişik:RG-21/3/2012-28240) En az aşağıdaki
ekipmanları kapsayan, yatacak yeri olan özel maksatlı M sınıfı SA kodlu motorlu
araçtır.
(i)
Koltuklar ve masa,
(ii)
Koltuklardan dönüştürülebilecek uyku yatağı,
(iii)
Yemek pişirme imkânları,
(iv)
Depolama/Saklama imkânları.
Bu
ekipmanlar oturma bölümüne sabit olarak monte edilir; ancak masa kolayca
çıkarılabilecek şekilde tasarlanabilir.
5.2)
Zırhlı Taşıt: (Değişik:RG-21/3/2012-28240) Taşınan yolcuların ve/veya yüklerin
korunması için tasarlanmış ve kurşungeçirmez zırh kaplama gereklerine uygun SB
kodlu motorlu araçtır.
5.3)
Ambulans:
(Değişik:RG-21/3/2012-28240) Hasta veya yaralı insan taşınması için
tasarlanmış ve bu amaç için özel ekipmanlara sahip M sınıfı SC kodlu motorlu
araçtır.
5.4)
Cenaze Arabası:
(Değişik:RG-21/3/2012-28240) Cenaze taşınması için tasarlanmış ve bu
amaç için özel ekipmanlara sahip SD kodlu motorlu araçtır.
5.5)
SF Seyyar vinçler: (Ek:RG-21/3/2012-28240) Kaldırma momenti 400 kNm’ye eşit
veya daha fazla olan bir vinci bulunan ve araç üzerinde eşya taşımak amacına
uygun olmayan N3 kategorisi özel amaçlı araçlar.
6)
T Sınıfı – Tarım ve Ormancılık Traktörleri
Tarım
ve ormancılık traktörü; ana işlevi çekme gücü sağlamak olan ve tarım veya
ormancılık alanlarında kullanılan aletleri çekmek, itmek, taşımak veya tahrik
etmek için özel olarak tasarlanmış, en az iki dingilli, tekerlekli veya paletli
motorlu araçlardır. Bu tür araçlar yük taşımak için donatılabileceği gibi,
yolcu oturma yerleri ile de donatılabilir.
7)
G Sınıfı - Arazi Taşıtları
N1 sınıfı araçlardan azami kütlesi 2 tonu aşmayanlar ve
M1 sınıfındaki motorlu araçlar, en az bir ön dingili ve en az bir arka dingili
eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, bir dingilinin tahriki ayrılabilen
araçlar dahil ve en az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer
işlevde en az bir mekanizması varsa ve tek araç için hesaplanan % 30’luk bir
eğimi tırmanabiliyorsa, arazi tipi araç olarak kabul edilir.
N1 sınıfı araçlardan azami kütlesi 2 tonu aşanlar ile
N2, N3, M2 ve M3 sınıfı araçların arazi taşıtı sayılabilmesi için Motorlu
Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliğindeki şartları taşıması
gerekmektedir.
8)
Üst Yapı (Gövde) Tanımları (sadece tam/tamamlanmış araçlar için)
Gövde
tipi tanımları için aşağıda belirtilen kodlama kullanılacaktır.
8.1) Yolcu arabaları (M1)
AA
Sedan:
Gövdesi
yan pencere arasından bir direkle bölünmüş veya bölünmemiş olarak kapatılmış,
sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmında açılabilme
özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası
bulunan, arka kapağı açılabilen, 2 veya 4 kapılı, 4 veya daha fazla pencereli
otomobillerdir.
AB
Heçbek:
Arkasında üstten menteşeli kapı bulunan sedan (AA) araçlarıdır.
AC
Steyşın Vagon:
Gövdesi
kapalı, arka şekli daha geniş bir iç hacim sağlayacak şekilde dizayn edilmiş,
üst tavanı sabit ve sert tavanlı, bununla birlikte tavanının bir kısmının açılma
özelliği olabilen, sürücüden başka en az 3 oturma yeri ve en az iki sırası
bulunan (sıra ve sıralar öne yatmak veya çeşitli şekillerde hareket ettirilmek
suretiyle daha geniş bir iç hacim sağlar), arka kapağı açılabilen, 2 veya 4
kapılı ve en az 4 yan pencereli otomobillerdir.
AD
Kupe:
Gövdesi
kapalı, genellikle daraltılmış arka hacimli, üst tavanı sabit, sert tavanlı,
bununla birlikte bazı modellerde açılabilir tavanı olan, sürücü oturma yerinden
başka en az bir oturma yeri ve en az bir sırası bulunan, iki taraflı kapılara
sahip, ayrıca, arka kapağı da açılabilen, 2 veya daha fazla kenar pencereli
otomobillerdir.
AE
üstü açılır kapanır/dönüştürülebilir:
Açılabilir
bir gövdeye sahip, üst tavanı yumuşak veya sert olmak üzere en az 2 pozisyonlu,
ilk pozisyonda gövdesi kapanan, ikinci pozisyonda ise geriye çekilmek suretiyle
gövdesi açılan, sürücü oturma yerinden başka en az bir oturma yeri ve en az bir
sırası bulunan, 2 veya 4 yan kapılı, 2 veya daha fazla yan pencereli
otomobillerdir.
AF Çok amaçlı araç: AA’dan AC’ ye kadar
belirtilenlerin dışındaki, yolcu ve onların bagaj veya yüklerini tek bir
bölmede taşıması amaçlanan ve Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı
Yönetmeliğindeki şartları taşıyan motorlu araçlardır.
Yukarıda yer almayan diğer araç sınıfları ve bu
araçlara ilişkin yapılacak işlemlerde Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı
Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
İlk
tescili yapılacak araçlar için yukarıdaki araç sınıfları kullanılacak olup,
daha önce tescili yapılmış araçlar için de satış ve devir işlemleri sırasında
yeni araç sınıfları esas alınacaktır.
İKİNCİ
KISIM
Kurullar,
Kuruluşlar, Komisyonlar, Görev ve Yetkileri
BİRİNCİ
BÖLÜM
Görevli
Kurullar ve Kuruluşlar
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu Ve
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu
Madde
4-Karayolu
güvenliği konusunda hedefleri tespit etmek, uygulatmak ve koordinasyonu
sağlamak amacıyla aşağıdaki kurullar oluşturulmuştur.
a)
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu;
Karayolu
Güvenliği Yüksek Kurulu Başbakanın başkanlığında, Adalet, İçişleri, Maliye,
Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan, Sağlık, Ulaştırma, Orman Bakanları ve Köy
Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Bağlı Olduğu Bakan ile Jandarma Genel Komutanı,
Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı, Emniyet Genel Müdürü ve
Karayolları Genel Müdüründen oluşur.
Gereği
halinde diğer bakanlar da Kurula çağrılabilir.
Karayolu
Güvenliği Yüksek Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca hazırlanarak, Karayolu
Trafik Güvenliği Kurulunca uygun görülen önerileri değerlendirerek karara
bağlar ve kararların yaşama geçirilmesi için gerekli koordinasyon önlemlerini
belirler.
Kurul
yılda iki defa olağan, Başbakanın gerek görmesi halinde de olağanüstü olarak,
gündemle toplanır.
Kurulun
sekreterya görevi Emniyet Genel Müdürlüğünce yapılır.
Kurulun
çalışmasına ilişkin esas ve usuller, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak
yönetmelikle
belirlenir.
b)
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu;
Karayolu
Trafik Güvenliği Kurulu, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri
Başkanının başkanlığında, Karayolu Güvenliği Yüksek Kuruluna katılan kamu
kurumlarının en az daire başkanı seviyesinde görevlileri, Jandarma Genel
Komutanlığı, Türk Standartları Enstitüsü Başkanlığı, Türkiye Şoförler ve
Otomobilciler Federasyonu temsilcisi ile İçişleri Bakanlığınca uygun görülen
trafikle ilgili üniversite, Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği, Türkiye
Trafik Kazalarını Önleme Derneği ve Trafik Kazaları Yardım Vakfının birer
temsilcisi ve Başkent Büyükşehir Belediye Başkanından oluşur. İhtiyaç duyulan
konularda bilgilerine başvurmak üzere diğer kurum ve kuruluşlardan temsilci
çağrılabilir.
Kurul
ayda bir kez toplanır, zorunlu hallerde başkan tarafından toplantıya
çağrılabilir.
Karayolu
Trafik Güvenliği Kurulu, Trafik Hizmetleri Başkanlığınca trafik hizmetlerinin
çağdaş ve güvenli bir şekilde yürütülmesi amacıyla önerilen veya katılacak
temsilcilerce önerilecek önlemlerin uygulanabilirliğini tartışarak karara
bağlar.
Kurul,
katılması gereken üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır ve katılanların
çoğunluğu ile karar verir.
Kurulun
sekreterya görevi, Trafik Hizmetleri Başkanlığı Kurullar Şube Müdürlüğünce
yerine getirilir.
Kurulun
görev ve yetkileri şunlardır ;
1)
Trafikle ilgili kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanmasına ilişkin
önerilerde bulunmak,
2)
Trafik kazalarının azaltılmasına ilişkin önerilerde bulunmak,
3)
Uygulamada görülen aksaklıkları tespit edip, giderilmesine yönelik önerilerde
bulunmak,
4)
Yasal düzenlemelerden kaynaklanan eksiklikleri belirlemek ve ilgili kuruluşlar nezdinde
girişimlerde bulunmak,
5)Karayolu
güvenliğinin geliştirilmesi için plan hazırlamak,
6)
Hazırlanan planlar çerçevesinde bir ihtiyaç programı önermek ve çalışmalar için
lazım olan kredi miktarı hakkında görüş bildirmek,
7)
Sağlık Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesinin verdiği hizmetler için uygulayacağı
fiat tarifesi hakkında görüş bildirmek,
8)
Fahri trafik müfettişi adaylarını Karayolu Güvenliği Yüksek Kuruluna önermek,
9)
Karayollarınının bakım, yapım ve işletmesinden sorumlu tüm kurum ve özel kuruluşların
projelerini yapan ve uygulayan yetkili ve sorumlu kişilere çağdaş ilim ve
teknik esaslarına uymaları konusunda önerilerde bulunmak,
10)
Gerektiği hallerde Türk Karayolu Güvenliği birimlerini temsilen yabancı
heyetlerle görüşmek.
Bu
Kanunla ve trafik hizmetleri konusunda diğer kanunlarla verilen görevler;
a)
İçişleri Bakanlığınca,
b) Bu
kanunla yetkili kılınan diğer bakanlık, kuruluş ve belediyelerce, İçişleri
Bakanlığı ile işbirliği içerisinde,
Yürütülür.
Görevli
bakanlık, kurum ve kuruluşların trafikle ilgili birimlerinin kuruluş, görev,
yetki ve sorumluluklarına ait esaslar, Karayolları Trafik Kanununa ve teşkilat
kanunlarına uygun olarak hazırlanan özel yönetmelik veya yönergelerinde
gösterilir.
Askeri
Mahallerde Trafiğin Düzenlenmesi
Madde
5-
Silahlı Kuvvetlere ait her çeşit bina ve tesisin iç bölümlerindeki trafik
düzenlemeleri dışında, mülki idari amirinin isteği ve garnizon komutanının
uygun görmesi halinde, merkez komutanlıklarına aşağıdaki esas ve şartlara
uyulmak suretiyle gerekli görülen yerlerde ve hallerde geçici olarak trafiği
düzenleme yetkisi verilebilir.
a)
Askeri bina, tesis veya birliklerin bulunduğu yerin, bu yerlere ulaşan yollar
ile bağlantı ve geçiş yollarında veya giriş çıkışlardaki trafiğin yetkili
trafik zabıtası veya genel zabıtanın denetiminden uzak olmak,
b)
Askeri bina ve tesisin konumu veya kullandığı hizmet amacı bakımından,
bulunduğu yerdeki yol ve trafik durumu dolayısıyla trafik güvenliği açısından
belli zamanlarda tedbirler alınmasının mecburi görülmesi,
hallerinde,
belirlenen yerlerde, belirtilen süre ve şartlara uygun şekilde uygulamak üzere,
özel işaretli ve eğitilmiş askeri personel, geçici olarak trafiği düzenlemekle
yetkili kılınabilir.
Ancak,
bu yetki trafik zabıtasının görevine müdahale şeklinde kullanılamaz.
Yetkili
kılınan personel, talimatlarına uymayan sürücülere ait araç plakalarını tespit
ederek mahalli trafik birimine bildirirler.
İKİNCİ
BÖLÜM
Emniyet
Genel Müdürlüğü
Trafik
Zabıtası Kuruluşları, Görev ve Yetkileri
Madde
6 –
(Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Trafik
kuruluşlarının çalışma şekil ve şartları, görevlendirilecek personelin
nitelikleri, seçimi, çalışma usulleri, görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin
hususlar ilgili mevzuatta gösterilmiştir.
Trafik Zabıtası Dışındaki Polis Hizmet Birimlerinin Görev
ve Yetkileri
Madde
7-
Emniyet Teşkilatının trafik zabıtası dışındaki hizmet birimlerinde görevli
emniyet hizmetleri sınıfı personelinin trafik hizmetlerine ilişkin görev
esasları ile yetki sınırları aşağıda gösterilmiştir.
a)
Trafik denetleme birimlerinin kurulmuş olduğu yerlerde;
önleyici
zabıta olarak emniyet hizmetleri sınıfından her kademedeki personel, trafik
düzeni ve güvenliği açısından görünür şekilde karşılaştıkları olaylara ve
suçlara müdahaleye yetkilidir.
Bu
yetki;
1)
Trafik düzensizliğini yaratanları uyarma,
2)
Trafik suçu işleyenlerin araç plakalarını trafik zabıtasına bildirme, gerekli
hallerde duruma müdahale edilmesini isteme,
3)
Müdahalenin mümkün olamayacağının anlaşılması halinde durumu bir tutanakla
tespit ederek trafik zabıtasına iletme,
hallerine
münhasır olmak üzere kullanılır.
b)
Trafik denetleme birimlerinin kurulmadığı yerlerde;
polis
birim amirleri; trafiğin düzenlenmesi ve trafik suçlarına el konulmasına
ilişkin hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli ve yetkilidirler.
Birim
amirleri bu görevlerini; varsa, kadrosu trafik olan denetleme personeli ile
yoksa kendi personeli arasından seçip trafik denetleme birimlerinden en az bir
hafta kurs görmüş personeli görevlendirmek suretiyle aşağıdaki esas, usul ve
şartlara uygun olarak yürütür.
1)
Görev alanı içine giren belediye sınırları içindeki yollarda park düzeni,
işaretleme, yaya ve okul geçitlerini belirleme ve benzeri konulardaki trafiğin
düzenlenmesine ilişkin hususlarda yaptığı tespitleri teklif halinde yetki
durumuna göre il veya ilçe trafik komisyonlarına ileterek, karara bağlanmasını
ve uygulamaya konulmasını sağlar, uygulamayı izler ve denetler.
2)
Trafik düzensizliğine neden olan; duraklama ve parketmelere engel olunmasını, trafik
tıkanık ve sıkışıklıklarının giderilmesini, pazar kurulan yerlerde, bayram ve
törenlerde tedbirler alınmasını sağlar.
3)
Trafik suçu işleyenler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek ve düzenlenen
tutanaklardan; mahkemelik suçlara ait olanların ilgili mahkemeye, para cezası
tahsil ve takibini gerektirenlerin de ilgili kuruluşuna iletilmesini sağlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Jandarma
Genel Komutanlığı
Jandarma
Teşkilatı Trafik Birimleri
Madde
8-
Trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis; polisin ve
trafik teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarma, trafik
eğitimi almış subay, astsubay ve uzman jandarmalar eliyle yönetmelikte
belirtilen esas ve usullere uygun olarak trafiği düzenlemeye ve trafik
suçlarına el koymaya görevli ve yetkilidir.
Bu
madde hükümlerine göre jandarma ve polisin görev yapacağı karayolları, vali
veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında, jandarma ve polis
yetkililerinden oluşturulacak bir komisyon tarafından protokol ile tesbit
edilir.
Jandarma
Teşkilatının trafik hizmetlerine ilişkin çalışma şekil ve şartları,
görevlendirilecek personelin nitelikleri, seçimi, çalışma usulleri ve
sorumluluklarına ait hususlar Jandarma Genel Komutanlığınca belirlenir.
Trafik
Hizmetlerinde Jandarma Teşkilatının Görev ve Yetkileri
Madde
9-
Jandarmanın trafik hizmetlerinde görevli personeli; trafiğin düzenlenmesi ve
trafik suçlarına el konulmasına ait olarak aşağıda gösterilen hizmetlerin
yerine getirilmesi ile görevli ve yetkilidir.
a)
Kontrolundan sorumlu olduğu karayolları üzerinde araçları ve bu araçlarda
bulundurulması gereken belge ve gereçleri, sürücüleri ve bunlara ait belgeleri,
sürücülerin ve karayolunu kullanan diğer kişilerin kural dışı hareketlerini
denetlemek, duran veya akan trafiğin düzenlenmesini ve yönetilmesini sağlamak,
b)
Meydana gelen trafik kazalarına elkoymak, kazanın oluş nedenlerini tüm kusurlu
unsurlara göre incelenerek, iz ve delillerini tesbit etmek, adli işlemlere ve
istatistiki bilgilere esas olmak üzere kaza tesbit tutanağı tanzim etmek veya
ettirilmesini sağlamak,
c)
Trafik kazaları sonucu yolun trafiğe kapanmış olması halinde, kazaya ait iz ve
delilleri kaybolmayacak şekilde işaretlemek, trafik güvenliği yönünden gerekli tedbirleri
almak ve yolun trafiğe açılmasını sağlamak,
d)
Ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan trafik kazalarında, kazazedelere ilk ve acil
yardımın yapılmasını, en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesini, götürülmesi
sağlık yönünden sakıncası bulunan yaralılar için de, sağlık personelinin olay
mahalline getirilmesini sağlamak,
e)
Şehirlerarası akaryakıt istasyonlarında bulundurulması mecburi görülen ilk
yardım malzemeleri ile karayolları üzerinde açılacak tesislerle ilgili
yönetmelik hükümleri uyarınca, taşıtlar için bulundurulması mecburi tutulan
malzemeleri kontrol etmek, noksan veya uygun durumda bulundurmayanlar hakkında
gerekli yasal işlemlerin yapılmasını sağlamak,
f)
Meydana gelen trafik kazalarını oluş nedenlerine göre incelemek, tüm kusurlu
unsurlara göre değerlendirmek ve sonuçlarına göre gereken tedbirleri almak ve
gerektiğinde ilgili kuruluşlara bilgi vermek,
g) (Değişik:
RG-18/05/2007-26526) Karayolları Trafik Kanununun suç saydığı bir fiilden
dolayı sürücüler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlemek, Cumhuriyet
başsavcılıklarının yetkisine giren ihlallere ait tutanakların bir örneğini 7 iş
günü içinde yetkili Cumhuriyet başsavcılığına, trafik idari para cezası karar
tutanaklarını ise kesinleşme tarihinden itibaren takip ve tahsili için 7 iş
günü içinde Maliye Bakanlığınca belirlenecek birime veya kuruma göndermek,
tutanakların kaydedildiği listeleri ise, örneğine uygun olarak düzenleyip ve
onaylayarak Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezine iletilmek üzere
ilgili trafik kuruluşuna gönderilmesini sağlamak,
h)
Karayolları Trafik Kanununun 116 ncı maddesi uyarınca sürücüsü tespit
edilemeyen araçların tescil plakalarına göre tutanak düzenlemek, işlenmiş olan
suç mahkemece ceza tayinini gerektiriyorsa, tutanağın mahkemeye, trafik
zabıtasının yetki sınırları içerisinde kalan suçlardan ise adres tesbiti için
sürücü veya sahibine tebligat yapılmak üzere aracın tescilinin yapıldığı il
trafik kuruluşuna göndermek,
ı)
Sorumluluk sahaları üzerindeki karayollarında yapılacak milli ve milletlerarası
yarış ve koşularla ilgili olarak bu Yönetmelikte belirlenen esaslar
doğrultusunda gerekli trafik tedbirlerini almak ve koşuların güvenli şekilde
yürütülmesini sağlamak,
i)
Sorumluluk alanlarının kesin hatları ile belirlenmesini sağlamak, icabında
trafik zabıtası ile müşterek kontroller yapmak amacı ile mülki amire teklif ve
önerilerde bulunmak, bu konuda hazırlanarak mülki amirce onaylanıp yürürlüğe
konulan protokolle verilen görevleri yapmak,
j) Mevsim
şartlarına, milli ve dini bayramlara, turizm bölgeleri ve mevsimlerine,
haftanın günlerine ve günün muhtelif saatlerine göre trafiğin arzettiği genel
durum dikkate alınarak, kontrol hizmetlerinin kendi sorumluluk sahasındaki tüm
yollara yaygınlaştırılması ve devamının sağlanması amacıyla günlük, aylık veya
mevsimlik kontrol programları hazırlamak ve uygulanmasını sağlamak,
k)
Çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlara, karayolu yapısında yapılacak çalışmalar
sırasında ve çalışma mahalinde trafik akımı ve güvenliği yönünden, Karayolları
Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılmış yönetmeliklerde belirlenen
tedbirlerin alınması, yeterli ve uygun olmaması veya yolun yapım ve bakımından
sorumlu kuruluşun talebi halinde, gerekli tedbirleri aldırmak, bu çalışmalar sırasında
meydana getirilen tehlikeli durum ve engelleri, bütün sorumluluk bunları
yaratan kişilere ait olmak üzere, ortadan kaldırtmak ve yapılan masrafları
sorumluları ödettirilmesine ait işlemleri yürütmek,
l)
Karayolları Genel Müdürlüğü yol ağı dışındaki yollarda trafik düzenlemede
kullanılan işaret levhaları, ışıklı ve sesli işaretler, yer işaretlemeleri ile
benzeri trafik işaretlerinin görülen eksikliklerini ilgili kuruluşlara
bildirmek,
m) Ayrıca, Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre
çıkarılmış olan yönetmeliklerle jandarmaya verilen diğer görevleri yapmak.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Bakanlıklar
Milli
Eğitim Bakanlığının Görev ve Yetkileri
Madde
10- Milli
Eğitim Bakanlığının görev ve yetkileri;
a)
Okul öncesi, okul içi ve okul dışı trafik eğitimini düzenleyen trafik genel
eğitim planı hazırlamak ve ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak uygulamak.
b)
Motorlu araç sürücülerinin yetiştirilmesi için 123 üncü madde gereğince sürücü
kursları açmak, özel sürücü kursu açılmasına izin vermek, bunları her safhada
denetlemek.
c)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarında eğitilen sürücü adaylarının teorik ve
uygulamalı sınavlarını yapmak ve başarılı olanlara sertifika verilmesini
sağlamak,
d)
Karayolları Trafik Kanununun 125 inci maddesi uyarınca ilköğretim ve orta
öğretim okullarında, ders programlarına eğitim amacıyla zorunlu uygulamalı
trafik ve ilk yardım dersleri koymak.
e)
Çocuk trafik eğitim parklarının yapılma, açılma, eğitim, denetim ve çalışma
esaslarını belirlemek.
(Değişik
başlık:RG-1/9/2010-27689) Karayolları Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri
Madde
11-
Karayolları Genel Müdürlüğünün trafikle ilgili görev ve yetkileri;
a)
Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında can ve mal güvenliği yönünden
gerekli düzenleme ve işaretlemeleri yaparak tedbirleri almak ve aldırmak.
b)
Tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit etmek, yayınlamak ve
kontrol etmek.
c)
Trafik ve araç tekniğine ait görüş bildirmek, gereğinde karayolu güvenliğini ilgilendiren
konulardaki projeleri incelemek ve onaylamak.
d)
Erişme Kontrollü Karayolları Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla yapım ve
bakımından sorumlu olduğu karayollarında, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü
alınmak suretiyle, bu Yönetmelikte belirlenen hız sınırlarının üstünde veya
altında hız sınırları belirlemek ve işaretlemek.
e) (Değişik:RG-1/9/2010-27689)
Trafik kazalarının oluş nedenlerine göre verileri hazırlamak ve
karayollarında gerekli önleyici teknik tedbirleri almak veya aldırmak,
f) Yapım
ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında trafik güvenliğini ilgilendiren
kavşak, durak yeri, aydınlatma, yol dışı park yerleri ve benzeri tesisleri
yapmak, yaptırmak veya diğer kuruluşlarca hazırlanan projeleri tetkik ve uygun
olanları tasdik etmek.
g) (Değişik:RG-1/9/2010-27689)
Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza
analizi sonucu, altyapı ve yolun fiziki yapısı ile işaretlemeye dayalı kaza
sebepleri göz önünde bulundurularak gerekli görülecek tedbirleri almak veya aldırmak,
h) (Mülga:RG-1/9/2010-27689)
ı) (Mülga:
RG-18/05/2007-26526)
i) (Değişik:RG-1/9/2010-27689)
Trafik zabıtasının görev ve yetkileri saklı kalmak üzere, 2918 sayılı
Karayolları Trafik Kanununun 13, 14, 16, 17, 18, 47/a ve 65 inci maddeleri hükümlerine
aykırı hareket edenler hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına Sevk Tutanağı veya
idari para cezasına dair tutanak düzenlemek; 47 nci maddesinin (b), (c) ve (d)
bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde, durumu bir tutanakla
belirlemek ve gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna teslim
etmek,
j) (Mülga:RG-1/9/2010-27689)
k)
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılmış olan yönetmeliklerle
verilen diğer görevleri yapmak.
Sağlık
Bakanlığının Görev ve Yetkileri8
Madde
12- (Değişik:RG-9/9/2011-28049)
Sağlık
Bakanlığının görev ve yetkileri aşağıda gösterilmiştir.
a)
Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili ilk ve acil yardım
hizmetlerini planlamak ve uygulamak.
b)
Trafik kazalarında yaralananların en kısa zamanda sağlık hizmetlerinden
istifadelerini temin etmek üzere, İçişleri Bakanlığının ve Karayolları Genel
Müdürlüğünün uygun görüşü de alınarak karayolları üzerinde ilk yardım
istasyonları kurmak, bu istasyonlara gerekli personeli, araç ve gereci
sağlamak.
c) Her ilde trafik
kazaları için eğitilmiş sağlık personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil
yardım ambulansı bulundurmak.
ç)(Ek:RG-17/4/2015-29329)8
Trafik kazalarında yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edilenlerden
kazanın sebep ve tesiriyle otuz gün içinde ölenlerin kayıtlarını tutmak ve
takip eden ayın sonuna kadar kimlik numaraları ile birlikte elektronik ortamda
Emniyet Genel Müdürlüğüne bildirmek,
d) 2918 sayılı
Karayolları Trafik Kanunu ve mevzuatla verilen trafikle ilgili diğer görevleri
yapmak. 8
Ulaştırma
Bakanlığının Görev ve Yetkileri
MADDE 13 –
(Değişik:RG-1/9/2010-27689)
Ulaştırma
Bakanlığının ilgili birimleri;
a)
Karayolları Trafik Kanunu açısından karayolu taşımasına ilişkin gerekli
koordinasyonu sağlamak,
b)
Tescile bağlı araçların muayenelerini yapmak veya yaptırmak,
c)
Muayene istasyonlarını denetlemek,
ç)
Karayolları Trafik Kanununun 35 inci maddesi hükümlerine aykırı hareket edenler
hakkında tutanak düzenleyerek idarî para cezası vermek,
d)
Karayolları Trafik Kanununun 35 inci maddesinde belirlenen idarî tedbirleri
almak,
e)
Trafik zabıtasının görev ve yetkileri saklı kalmak üzere, araçların ağırlık ve
boyut kontrollerini yapmak veya yaptırmak ve denetlemek, aykırı görülen
hususlarla ilgili olarak sorumlular hakkında idarî para cezasına dair tutanak
düzenlemek.
f)
Karayolları Trafik Kanunu ve diğer mevzuatla verilen hizmetleri yapmak,
ile
görevlidir.
Tarım
ve Köyişleri ve Orman Bakanlıklarının Görev ve Yetkileri
Madde
14-
Tarım ve Köyişleri ve Orman Bakanlıklarının görev ve yetkileri;
a)
Köy yollarında;
1)
Trafik düzeni ve güvenliği açısından gerekli düzenleme ve işaretlemeleri
yaparak, tedbir almak ve aldırmak,
2)
Yol güvenliğini ilgilendiren konulardaki; kavşak, durak yeri, yol dışı park
yeri, aydınlatma ve benzeri tesislerin projelerini incelemek ve gerekenleri
onaylamak,
3)
Yapım ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında, Karayolları Trafik Kanununun
17 nci maddesinde sayılan tesisler için bağlantıyı sağlayacak geçiş yolları
yönünden izin vermek,
4)
Yetkili birimlerce veya trafik zabıtasınca tespit edilen trafik kaza analizi
sonucu karayolu yapısı ve işaretlemeye dayalı kaza nedenleri göz önünde
bulundurularak gerekli tedbirleri almak,
5)
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle köy
yolları için verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
Köy
yolları için sayılan görev ve hizmetlerden mecburi ve gerekli görülenler, orman
yolları için de uygulanabilir.
b)
Orman yollarında;
1)
Trafik düzeni ve güvenliği açısından ana orman yolları ile gerekli görülen
diğer orman yollarında işaretlemeler yaparak tedbirler almak ve aldırmak,
2)
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle, orman
yolları için verilen trafikle ilgili diğer görevleri yapmak.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Belediyeler
Belediyelerin Trafik Birimleri
Madde 15- Belediye
başkanlıkları; Karayolları Trafik Kanunu, bu Yönetmelik ve Kanuna dayanılarak
çıkarılan diğer yönetmeliklerle verilen görevleri, Kanunun 10 uncu maddesi
uyarınca kurdukları trafik hizmetleri birimleri aracılığı ile yürütür.
Bu
birimler, belediyelerin iş kapasitesine göre “Belediye trafik şube müdürlüğü”,
“Belediye trafik şefliği” veya “Belediye trafik memurluğu” olarak adlandırılır.
Büyük
illerde belediye trafik şube müdürlüklerine bağlı belediye trafik büro
amirlikleri de oluşturulabilir.
Bu
birimlerde görevlendirilecek idari ve teknik personel sayısı, iş kapasitesine
göre belediye başkanlıklarınca belirlenir.
Belediyelerin
Görev ve Yetkileri
Madde
16-
Belediye trafik hizmet birimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda
gösterilmiştir.
Yapım
ve bakımından sorumlu olduğu karayollarında;
a)
Yolun yapısını, trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmak,
b)
Yol ve kavşak düzenlemeleri yapmak,
c)
Trafiği düzenleme amacı ile,
1)
Trafik işaret levhaları,
2)
Işıklı ve sesli trafik işaretleri,
3)
Yer işaretlemeleri,
Temin
ve tesis etmek, bunların devamlılığını ve işlerliğini sağlamak,
d)
Trafiğin akışını kolaylaştırma, gereksiz durma ve duraklamaları önleme bakımından,
trafik akımı programları ile toplu taşıma araçlarının kalkış varış ve ara
durakları için zaman tarifeli programlar yapmak ve uygulamaya koymak,
e)
Karayolları yapısı üzerinde ve kenarında yapılan çalışmalarda Karayolları
Trafik Kanununun 16 ncı maddesi ve bu maddesine göre çıkarılan Yönetmelik
hükümleri uyarınca trafik düzen ve güvenliği için gereken tedbirleri almak,
aldırmak ve çalışmaları denetlemek,
f)
Açık ve kapalı park yerleri (otopark) alt ve üst geçitler yapmak,
yaptırmak işletmek ve işletilmesine izin vermek,
g)
Karayolları Trafik Kanununun 17 nci maddesinde sayılan ve belediye sınırları
içerisindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak olan tesisler için
Yönetmeliğinde belirlenen şartlara göre izin vermek,
h)
Halkın trafik eğitimine katkıda bulunmak üzere; çocuk trafik eğitim parkları
yapmak ve yapılmasına izin vermek,
ı)
Yaya ve taşıt yollarında yayaların ve araçların hareketlerini zorlaştıran ve
trafiği tehlikeye düşüren, motorlu araçlar dışındaki her türlü engeli
ortadan kaldırmak,
trafik
için tehlike teşkil eden ancak, kaldırılması mümkün olmayan engelleri gece veya
gündüze göre kolayca görülebilecek şekilde işaretlemek,
(Yol
işgaline ilişkin Belediye Mevzuatı hükümleri saklıdır.)
i)Yol
yapısı veya işaretleme yetersizliği yüzünden trafik kazalarının vuku bulduğu
yerlerde, yetkililerce teklif edilen tedbirleri almak,
j)
Karayolları Trafik Kanununun 22 nci maddesi (d) bendine göre tarım kesiminde
kullanılanlar hariç il trafik komisyonlarından karar almak şartıyla motorsuz
taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilini yapmak,
k)
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle verilen
diğer görevleri yapmak.
Belediyeler
bu hizmetlerini; il ve ilçe trafik komisyonlarınca alınan kararlara da uyulmak
suretiyle mahalli trafik zabıtası ile işbirliği ve koordinasyon halinde
yürütürler.
Belediyeler
bu madde ile görev verilen hizmetlerin denetimi dışında, trafiği denetleyemez
ve hiçbir halde trafik suç ve ceza tutanağı düzenleyemezler.
Bu
birimlerde hizmet gören personelden resmi kıyafetli olanlar özel işaret taşır.
Trafik
zabıtası ile belediye trafik birimleri arasındaki işbirliği ve koordinasyon
esaslarına ilişkin diğer hükümler beldenin özelliğine göre bir protokolle
belirlenebilir.
ALTINCI
BÖLÜM
Komisyonlar
İl
ve İlçe Trafik Komisyonlarının Kuruluşu İle Görev ve Yetkileri
İl
ve İlçe Trafik Komisyonları
Madde
17- İl
sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliği
bakımından yönetmelikte gösterilen konular ve esaslar çerçevesinde, illerde
vali veya yardımcısının başkanlığında, belediye, emniyet, jandarma, milli
eğitim, karayolları ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna bağlı
ilgili odanın temsilcileri; valilikçe uygun görülen trafikle ilgili üniversite,
oda, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların birer temsilcisinden
oluşan il trafik komisyonu, ilçelerde kaymakamın başkanlığında, aynı
kuruluşların yöneticileri veya görevlendirecekleri temsilcilerinin katıldığı
ilçe trafik komisyonu kurulur.
Kuruldaki
üniversite, vakıf ve kamuya yararlı dernek veya kuruluşların temsilcilerinin
toplam sayısı 3’ü geçemez.
Kuruluşu
bulunan yerler hariç, ilçe trafik komisyonlarına karayolları temsilcisinin
katılması zorunlu değildir.
Gündem
konuları vali veya kaymakamlar tarafından belirlenir.
Bu
komisyonlara, oy hakkı olmaksızın görüşleri alınmak üzere, diğer kuruluş
temsilcileri de çağrılabilir.
Kararlar
oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu taraf
çoğunluk sayılır.
İl trafik
komisyonu kararları valinin onayı ile yürürlüğe girer.
İl ve
ilçe trafik komisyonu kararlarını bütün resmi ve özel kuruluşlar uygulamakla
yükümlüdür.
İlçe
trafik komisyonu kararları, il trafik komisyonunca incelenip vali tarafından
onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.
İl
ve İlçe Trafik Komisyonunun Görev ve Yetkileri
Madde
18- İl
ve ilçe trafik komisyonunun görev ve yetkileri şunlardır;
a) İl
sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini
sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almak,
b)
Trafiğin düzenli bir şekilde akımını sağlamak bakımından alt yapı hizmetleri
ile ilgili tedbirleri almak, trafikle ilgili sorunları çözümlemek, bütün ülkeyi
ilgilendiren Karayolu Trafik Güvenliği Yüksek Kurulunun müdahalesini gerektiren
hususları İçişleri Bakanlığına iletmek,
c)
Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni
ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak
yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları,
çalıştırılabileceği yerler ile güzergahlarını tespit etmek ve sayılarını
belirlemek,
d)
Gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait
otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak
ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü kişilere işletilmesi için izin
vermek, izin verilen otoparklar ile karayolu üzerindeki diğer park
yerlerinde (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) engelliler için
işaretlerle belirlenmiş bölümler ayrılmasını sağlamak,
e)
Karayollarının bir kısmının veya tamamının yoldan faydalananların bir kısmına
veya tamamına kapatılmasına, park edilecek yerler ile zaman ve süresinin ve
araçların geliş ve gidiş yollarının ve yollara konulacak trafik işaretlerinin
yerlerinin belirlenmesine karar vermek,
f)
Karayollarında gerekli hal ve yerlerde en çok ve en az hız limitine göre
yeniden hız sınırlarını belirlemek,
g)
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Yönetmelikle verilen diğer görevleri
yapmak.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) İl trafik komisyonları, belediye sınırları
içinden geçen devlet ve il yolları ile ilgili hususlarda Karayolları Genel
Müdürlüğünün görüşünü alır.
ÜÇÜNCÜ
KISIM
Karayolu
Trafik Güvenliği, Trafik İşaretleri, Yapı ve Tesisler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Karayolu
Trafik Güvenliği
Yükümlülük
MADDE
19 – (Değişik:RG-1/9/2010-27689)
İlgili
bütün kuruluşlar, yapımı, bakımı, işletilmesi ile görevli ve sorumlu oldukları
karayollarında;
a)
Karayolu yapısını,
b)
Trafik işaretlerini,
trafik
güvenliğini sağlayacak şekilde yapmak ve bulundurmakla yükümlüdürler.
Karayolu
Yapısında Yapılacak Çalışmalar
MADDE
20 – (Değişik:RG-1/9/2010-27689)
Karayolu
yapısında çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlarca yapılacak çalışmalarda;
Karayolları Trafik Kanunu hükümleri ile bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelik
hükümleri uygulanır.
Bu
çalışmalar sırasında meydana getirilen tehlikeli durum ve engeller, bütün
sorumluluk bunları yaratan kişilere ait olmak üzere trafik zabıtası veya
gerektiğinde genel zabıta ile iş birliği yapılmak suretiyle yolun yapımı,
bakımı, işletilmesinden sorumlu kuruluşlar tarafından ortadan kaldırılır.
Yapılan masraflar sorumlulara ödettirilir.
Karayolu
Yapısının ve Trafik İşaretlerinin Korunması
Madde
21-
Karayolu yapısı ve trafik işaretleri ile ilgili olarak;
a)
Karayolu yapısı üzerine;
1)
Trafiği güçleştirecek, tehlikeye sokacak veya engel yaratacak,
2)
Trafik işaretlerinin görülmesini engelleyecek veya güçleştirecek,
şekilde
bir şey atmak, dökmek, bırakmak ve benzeri hareketlerde bulunmak,
b)
Karayolu yapısını, trafik işaretlerini ve karayoluna ait diğer yapı ve güvenlik
tesislerini;
1)
Üzerine yazı yazarak, çizerek, kırarak, delerek, sökerek veya başka şekillerde
bozmak,
2)
Yerlerini değiştirmek veya ortadan kaldırmak,
Yasaktır.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-1/9/2010-27689) Yaratılan tehlike ve engeller trafik
zabıtası veya gerektiğinde genel zabıta ile iş birliği yapılmak suretiyle yolun
yapımı, bakımı, işletilmesinden sorumlu kuruluşlar tarafından ortadan
kaldırılır, bozukluk ve eksiklikler derhal giderilir. Zarar karşılıkları ve
masraflar sorumlulara ödetilir.
(Değişik
üçüncü fıkra:RG-1/9/2010-27689) Işıklı trafik işaret cihazları, trafik
işaret levhaları, kenar taşları, oto korkuluk ve benzeri yol ve trafik
güvenliği elemanlarına zarar veren kişilerin yetkililerce tespiti halinde bu
durumun, yolun yapımı, bakımı, işletilmesi ile ilgili kuruluşa bildirilmesi
zorunludur.
Karayolu
Sınırı İçinde veya Dışındaki Levhalar, Işıklar, İşaretleme ve Benzerleri
Madde
22- Karayolu
sınırı dışındaki yerlerde veya karayolu sınırı içinde, karayolu üzerinde veya
kenarında;
a)
Trafik işaretlerinin;
1)
Görülmelerini engelleyecek,
2)
Anlamlarını değiştirecek veya güçleştirecek, tereddüt doğuracak ve yanıltacak,
b)
Trafik için tehlike ve engel yaratacak şekilde levhalar, ışıklar ve
işaretlemeler ile ağaç, direk, yangın musluğu, çeşme, parmaklık gibi yapı
elemanları ve benzerlerini dikmek, koymak ve bulundurmak yasaktır.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-1/9/2010-27689) Yönetmeliğinde belirtilen hususlara aykırı
olarak dikilen, konulan ve bulundurulan ışıklar, işaretleme ve benzerleri bütün
sorumluluk ve giderler mal sahibine ait olmak üzere yolun yapımı, bakımı,
işletilmesi ile ilgili kuruluşça kaldırılır ve yapılan masraflar sorumlulara
ödettirilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Trafik
İşaretleri
Trafik
İşaretlerinin Nitelikleri
Madde
23-
Karayolundan yararlananlara yol, trafik durumu ve yakın çevre ile ilgili gerekli
bilgileri vermek, yasaklama ve kısıtlamaları bildirmek ve genel olarak trafik
düzen ve güvenliğini sağlamak amacıyla tüm karayollarında yapılacak
işaretlemenin standartları İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Karayolları
Genel Müdürlüğünce tespit edilir, yayımlanır ve ilgili kuruluşlara gönderilir.
İşaretleme
standartlarına aykırı olarak uygulama yapılamaz, ancak il ve ilçe trafik
komisyonlarının uygun görmesi halinde trafik işaretlerinin ölçülerinde,
görülmeyi kolaylaştırmak amacıyla değişlik yapılabilir.
İşaretlemenin
standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığı Karayolları Genel Müdürlüğünce
kontrol edilir. Tespit edilen standart dışı uygulamalar, ilgilisince standarda
uygun hale getirilmediği takdirde Karayolları Genel Müdürlüğünce ve gerektiğinde
zabıta ile işbirliği yapılarak kaldırılır.
Trafik
İşareti Koymaya Yetkililer
Madde
24-
(Değişik birinci fıkra:RG-1/9/2010-27689) Trafik işaretlerinin bakım,
onarım ve işletilmeleri dâhil temin ve tesisine, yolun yapımı, bakımı,
işletilmesinden sorumlu olan kuruluşlar görevli ve yetkilidir.
Ancak;
trafiği düzenleme yetkisi olan kuruluş ve kişiler de geçici olarak aşağıda
sayılan yer, hal ve durumlarda düzenleyici trafik işareti koymaya ve bunları
kaldırmaya yetkilidir.
a)
Trafik güvenliği nedeni ile,
b)
Genel asayiş bakımından gerekli hallerde,
Konulan
trafik işaretleri, iş veya hizmetin bitiminde derhal kaldırılır.
Bunun
dışında hiçbir kuruluş veya kişi, standartlara uysun uymasın kendiliğinden
herhangi bir yere trafik işareti koyamaz. Bu yasağa uymayanlar hakkında
Karayolları Trafik Kanununun 16 ncı maddesi hükmüne göre işlem yapılır.
Görevli
Kişilerin Trafiği Yönetme Hareketleri
Madde
25- Taşıt
ve yaya trafiğinin düzenli ve güvenli bir şekilde muhtelif istikametlere
kanalize edilmesini sağlamak amacı ile trafik polisinin vereceği işaret ve yön
tayini aşağıdaki şekilde yapılır:
a)
Yolun trafiğe açık olma hali;
1)
Trafik polisinin duruş pozisyonuna göre sağ ve sol kol istikametinde kalan
yollar trafiğe açıktır.
2) Bu
pozisyonda her iki kol sağ ve sol koldan biri yere paralel biçimde yanlara
açılacağı gibi her iki kol vücuda dik vaziyette aşağı bırakılabilecektir.
Bu
durumlarda trafik, kolların istikametinde bulunan yollara açık olacaktır.
b)
Trafiğin bütün istikametlere kapanma hali (Dikkat)
1)
Trafik zabıtasının sağ ve sol kollarından biri yukarıda, diğeri aşağı
pozisyonda ise, bu durumda yol bütün yönlere kapalı olup, daha önce kendisine
açık olan yolun kapanacağı, kapalı olan yolun ise açılacağı anlamındadır.
2) Trafiğin
kendisine açık veya kapalı olan yollardaki taşıt sürücüleri, trafik zabıtasının
vereceği ikinci bir yön değiştirme hareketine kadar hareket edemezler.
3)
Ancak bu pozisyonda, daha önce yol kendisine açık olupta, dönüş yapmak üzere,
kavşak içerisine depolanan taşıtlar, kavşağı terketmek mecburiyetindedirler.
c)
Yolun trafiğe kapalı olma hali;
1)
Trafik polisinin duruş pozisyonuna göre, ön ve arka cephesinde kalan yol
trafiğe kapalıdır.
2) Bu
pozisyonda kolların her ikisi veya biri yanlara açılabileceği gibi vücuda dik
vaziyette aşağı istikamete salınabilir.
d)
Trafiği hızlandırma ve yavaşlatma işareti;
1)
Trafiği hızlandırma işareti;
Trafik
polisi, hızlandırmak istediği yöne sol ya da sağ yanı dönük olarak, o
istikamette bulunan kolunu yere paralel olacak şekilde ve dirsekten kırmak
suretiyle eline kadar olan kısmı yukarıya kaldırıp, tekrar yere paralel hale
getirir. Bu işaretin bir seri yapılması o yönde akan trafiğin hızlanması
talimatını içerir.
2)
Trafiği yavaşlatma işareti;
Trafik
polisi, yavaşlatmak istediği yöne cephesi dönük durur ve sağ ya da sol kolunu
(trafiğin akış istikametine göre) omuzdan, yere paralel oluncaya kadar
kaldırıp, 45 derece ile 90 derece arasında yavaş yavaş sallar. Bu işaretin bir
seri yapılması o yönde akan trafiğin yavaşlaması talimatını içerir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Yapı ve Tesisler
Belediye
Sınırları Dışında Karayolu Kenarındaki Yapı ve Tesisler
Madde
26-
(Değişik birinci fıkra:RG-1/9/2010-27689) Karayollarında her iki
taraftan sınır çizgisine 50 metre mesafe içinde bağlantıyı sağlayacak geçiş
yolları yönünden; akaryakıt, servis, dolum ve muayene istasyonları, umuma açık
park yeri ve garaj, terminal, fabrika, işhanı, çarşı, pazar yeri, eğlence
yerleri, turistik yapı ve tesisler, inşaat malzemesi ocak ve harmanları, maden
ve petrol tesisleri, araç bakım, onarım ve satım işyerleri ve benzeri trafik
güvenliğini etkileyecek yapı ve tesisler için, o karayolunun yapımı, bakımı,
işletilmesi ile ilgili kuruluştan izin alınması zorunludur.
Verilen
izinler, ilgili valiliğe bildirilir.
(Değişik
üçüncü fıkra:RG-1/9/2010-27689) İzinsiz yapılan bu gibi tesislerin yapımı
ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı gibi, tesislerle ilgili
yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni verilmez ve bağlantı
yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun yapımı, bakımı,
işletilmesi ile ilgili kuruluşça ortadan kaldırılır.
Belediye
Sınırları İçinde Bulunan Karayolu Kenarındaki Yapı ve Tesisler
Madde
27-
Belediye sınırları içindeki karayolları kenarında yapılacak veya açılacak, Karayolları
Trafik Kanununun 17 nci maddesi ile bu Yönetmeliğin 26 ncı maddesinde sayılan
yapı ve tesisler için,
a)
Belediyelerden izin alınması,
b)
Belediyelerce bu iznin verilmesinde, trafik güvenliği bakımından bu tesisler
hakkındaki Yönetmelikte belirlenen şartların yerine getirilmesini sağlamaları
ve ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğünün yapım ve bakımından sorumlu olduğu
karayolu kenarında yapılacak ve açılacak olanların bu yollara bağlantıları için
bu Genel Müdürlüğün ilgili bölge müdürlüğünden uygun görüş almaları,
Zorunludur.
İzinsiz
yapılan bu gibi tesislerin yapımı ve işletilmesi yetkililerce durdurulacağı
gibi tesislerle ilgili yönetmelikteki şartlar yerine getirilmeden işletme izni
verilmez ve bağlantı yolu, her türlü gider sorumlulara ait olmak üzere yolun
yapım ve bakımı ile ilgili kuruluşlarca ortadan kaldırılır.
DÖRDÜNCÜ
KISIM
Araçların
Tescil İşlemleri, Motorlu Araçlara
Ait
Şartlar İle Muayeneleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Araçların
Tescil İşlemleri
Araçların
Tescil Mecburiyeti
Madde
28-
Bütün motorlu araçlar ile bu Yönetmelikte tescili zorunlu kılınan motorsuz
araçların sahipleri, araçlarını yetkili tescil kuruluşuna tescil ettirmek ve
tescil belgesi almak mecburiyetindedirler.
(Mülga
İkinci Fıkra: RG-25/06/1998-23383)
Ancak;
a) Tescil
edildiği ülkenin tescil belgesi ve plakası bulunanlardan;
1)
Geçici olarak ülkemize girmesine izin verilen araçlar,
2)
İkili veya çok taraflı anlaşmalara göre ülkemizde tescil mecburiyeti
getirilmeyen araçlar,
b)
Motorlu araçları imal, tadil, ihraç edenlerin ve satıcılığını yapanların;
ithal, ihraç, depolama, sergileme ve satış amacı ile bu işlere ait yerlerde
maliki olarak bulundurdukları araçlar.
c)
Karayolu Trafik Kanununun 22 nci maddesinin (d) bendine göre belediyelerce
tescili mecburi kılınanlar dışındaki bütün motorsuz taşıtlar,
Bu
hükmün dışındadır.
Tescile
Yetkili Kuruluşlar, Tescil İçin Müracaat Etme ve Bildirme Mecburiyeti ile
Süreleri
Madde
29-
Bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre;
A)
Tescile yetkili kuruluşlar,
a)
Askeri araçlar, iş makineleri ve raylı sistemle çalışanlar dışındaki bütün
motorlu araçlar ile tescile tabi motorlu araçlara takılarak kullanılacak yapıda
ve yüklü ağırlığı 750 kg.’ın üstünde olan römork ve yarı römorkların tescilleri
trafik tescil kuruluşlarınca,
b) Askeri
araçlar ile çeşitli anlaşmalara göre askeri amaçla ülkemizde bulunan
kuruluşlara ait araçların tescilleri Türk Silahlı Kuvvetlerince,
c)
Raylı sistemde çalışan araçların tescilleri, kullanıldığı yerlere göre ait
olduğu kuruluşlarca,
d) İş
makinesi türünden araçların tescilleri;
1)
Kamu kuruluşlarına ait olanlar ilgili kuruluşlarca,
2)
Özel ve tüzel kişilere ait olanlardan;
Tarım
kesiminde kullanılanlar ziraat odalarınca, tarım kesiminde kullanılanların
dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde kullanılanların
tescilleri üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve sanayi
odalarınca,
e)
Tarım kesiminde kullanılanlar hariç, il trafik komisyonlarından karar alınmak
şartı ile motorsuz taşıtlardan gerekli görülenlerin tescilleri belediyelerce,
yapılır.
B) (Değişik
ibare:RG-9/9/2011-28049) İlk defa tescili yapılacak araçlarla
ilgili olarak;
a) (Değişik:RG-9/9/2011-28049)
Araç sahipleri, tescili zorunlu ve ilk tescili yapılacak olan araçlarının
tescili için satın alma veya gümrükten çekme tarihinden itibaren üç ay içinde
ibrazı zorunlu belgelerle birlikte ilgili trafik tescil kuruluşuna veya Emniyet
Genel Müdürlüğünün belirleyeceği kamu kurum veya kuruluşları ile gerçek veya
özel hukuk tüzel kişilerine müracaat etmek zorundadırlar.
b) (Değişik:RG-9/9/2011-28049)
Araçların giriş işlemini yapan gümrük idareleri, tescil işlemlerine esas
olmak üzere düzenlediği Gümrük Trafik Şahadetnamesinin bir örneğini de tescilin
yapılacağı beyan edilen trafik tescil kuruluşuna, gümrük işleminin tamamlandığı
tarihten itibaren onbeş gün içinde göndermeye mecburdur. Gümrük Trafik
Şahadetnamesindeki bilgilerin elektronik ortamda gönderilmesi halinde,
şahadetname ayrıca yazılı olarak gönderilmez.
c) (Değişik:RG-18/7/2008-26940) (4)
Bu araçların tescilini yapan tescil kuruluşları, tescil işlemini takip eden
onbeş iş günü içerisinde, Gümrük Trafik Şahadetnamesini tanzim eden gümrük
idaresine ve ilgili vergi dairesine yazılı olarak veya elektronik ortamda
tescilin yapıldığına dair bilgi verir.
Tescil
İşlemleri Müşterek Hükümleri
Madde
30 –
(Değişik:RG-1/5/2010-27568)
(Değişik
fıkra:RG-9/9/2011-28049) (Değişik cümle:RG-19/2/2014-28918) Araçların tescil
işlemleri; araç sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya kamu
kurum veya kuruluşları ile tüzel kişiliklerce yetkilendirilen kişilerin
müracaatları üzerine aşağıdaki usul ve esaslar doğrultusunda yapılır:
a) (Değişik:RG-19/2/2014-28918)
Araçların tescilleri, tescil edilen araçlara ait araç tescil belgesinin ve
motorlu araç trafik belgesinin düzenlenmesi, kişiselleştirilmesi,
kişiselleştirilen belgelerin basımı ve ilgililerine elden veya posta aracılığı
ile teslimi işlemleri Emniyet Genel Müdürlüğü veya bağlı trafik tescil
kuruluşlarınca yapılır. Posta yoluyla teslim edilecek belgelerin gönderileceği
adres ve teslim işlemlerine ilişkin hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce
belirlenir.
b)
Tescili yapılan araçlar için düzenlenen ve bu Yönetmeliğin ekinde yer alan
ek-3'teki “Araç Tescil Belgesi” ile ek-4’teki “Motorlu Araç Trafik Belgesi”nin
“Onaylayan” bölümleri yetkili personel tarafından sicil numarası yazılmak
suretiyle imzalanır. Belgelerde yer alan bütün bilgiler silinti ve kazıntı
olmaksızın bilgisayar ortamında doldurulur.
c)
Araca ait kişiselleştirilen tescil belgesi ve motorlu araç trafik belgesinin
basımı ve ilgililerine elden veya posta yoluyla teslimi Emniyet Genel Müdürlüğü
tarafından belirlenen kamu kurum veya kuruluşları ile özel hukuk tüzel
kişilerine de yaptırılabilir. Basılan bu belgeler gerçek kişiler için araç
sahibinin Kimlik Paylaşımı Sisteminde yer alan yerleşim yeri adresine, tüzel
kişiler için ticaret sicil gazetesi, tüzük veya diğer resmi kayıt belgelerinde
belirtilen adreslerine posta aracılığı ile teslim edilir. Yabancılar için ise
belgelerin gönderileceği adrese ilişkin hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce
belirlenir. Bu şekilde basılan belgeler üzerinde yetkili personelin sicil ve
imza şartı aranmaz. Düzenleme sırasında herhangi bir nedenle iptali gereken
belgeler, iptal gerekçesi ve seri numarası belirtilerek bir tutanakla tespit
edilir ve ilgili muhasebe birimine teslim edilir. Buna dair usul ve esaslar
Maliye Bakanlığınca belirlenir.
ç)
İlk defa tescili yapılan her araca bir tescil plaka numarası tahsis edilir.
Satış veya devir işlemlerinde daha önce düzenlenerek bir önceki araç sahibine
verilmiş olan motorlu araç trafik belgesi ile tescil plakaları yeni sahibine
devredilir. Yerleşim yeri adresi dışındaki başka bir trafik tescil kuruluşunda
kayıtlı araçları satın veya devir alanlar ile yerleşim yeri adresi değişenlerin
araçlarına yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunun
plakasını alabilmeleri isteklerine bağlıdır. İsteğe bağlı olarak tescil plaka
numarasının değiştirilecek olması halinde bu değişiklik; araç sahiplerinin,
kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel
kişiliklerce yetkilendirilen kişilerin ibrazı zorunlu belgelerle birlikte
yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki, yerleşim yeri adresi yurtdışında
olan Türk vatandaşlarının ise Kimlik Paylaşımı Sisteminde yer alan diğer
adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşuna bir ay içerisinde müracaat
etmeleri suretiyle yapılır. Aracın tescil plaka numarası, can ve mal
güvenliğinin gerekli kıldığı hallerde valiliğin talebi ve İçişleri Bakanlığının
onayı ile aracın kayıtlı olduğu yer trafik tescil kuruluşunda başka bir tescil
plaka numarası ile değiştirilebilir.
d)
Emniyet Genel Müdürlüğünce araçlara ait bilgiler, manyetik veya elektronik
sistemle Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına gönderilir.
e)
Tescili yapılarak bu Yönetmeliğin ekinde yer alan ek-4'teki Motorlu Araç Trafik
Belgesi verilen ve müracaat formu bilgisi Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik
Dairesi Başkanlığına gönderilen araçlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin
ihtiyacına elverişli olanlara sefer görev emri verilir. Sefer görev emri
verilen araçlara Türk Silahlı Kuvvetleri Motorlu Kara Nakil Araçları Sefer
Görev Emri (ARAÇ SEF. 3) (Ek-5) dört suret olarak Milli Savunma Bakanlığınca
tanzim edilir. Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyon kararı alınmak ve araç
sahiplerine tebliğ edilmek üzere mülki makamlara gönderilir. Mülki idare
makamlarınca da sefer görev emirleri araç sahiplerine tebliğ edilmek üzere
trafik tescil şube ve bürolarına gönderilir. Sefer görev emirleri için
4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu ile 24/5/1990
tarihli ve 90/500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan
Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre işlem
yapılır.
f)
Sefer görev emirlerine tabi araçlara, trafik tescil şube veya bürolarınca
yapılacak işlemler bu Yönetmeliğin ekinde yer alan ek-5'teki talimata göre
yapılır.
g)
Tescili yapılan araçlar ve sahiplerine ilişkin bilgiler ile sonradan araç üzerinde
yapılan her türlü işlem ve değişiklikler trafik tescil kuruluşlarınca derhal
bilgisayar ortamına aktarılır. Ayrıca, yapılan işlem ve değişikliğe dair bilgi
ve belgelerden Emniyet Genel Müdürlüğünce gerekli görülenler tescil dosyasına
konulmak üzere aracın kaydının bulunduğu trafik tescil kuruluşuna postayla veya
elektronik sistemle gönderilir.
ğ)
Tescil edilen araçlara ve sahiplerine ilişkin bilgiler ile sonradan araç
üzerinde yapılan her türlü işlem ve değişiklikler elektronik sistemle Gelir
İdaresi Başkanlığına, bunun mümkün olmaması halinde ise en geç onbeş iş günü
içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
h)
Tescil plakalarında, plaka basım işlemini gerçekleştiren kuruluşun mührü
bulunur. Tescile yetkili kuruluşlar ile Emniyet Genel Müdürlüğünce
yetkilendirilen kurum veya kuruluşlar tarafından düzenlenen plaka basım talep
belgesi (Ek-45) yazılı veya elektronik ortamda ibraz edilmeden plaka basımı
yapılmaz. Plaka basım talep belgesi veya buna ilişkin elektronik bildirim
plakayı basan kuruluş tarafından en az üç yıl süre ile muhafaza
edilir.
ı)
Tüzel kişiler veya yabancılar adına yapılacak araç tescillerinde istenilecek
bilgi ve belgeler ile diğer hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
i) (Değişik:RG-19/2/2014-28918)
Ambulans ve acil sağlık araçlarının tescillerinde il sağlık müdürlüğünce
düzenlenecek ambulans/acil sağlık aracı uygunluk yazısının ibraz edilmesi
zorunludur. Ambulans ve acil sağlık araçlarına ait bilgiler, Sağlık Bakanlığına
elektronik ortamda verilebilir.
j) Ülkemizde
belirli bir süre kullanıldıktan sonra tekrar yurt dışına çıkarılmak üzere
geçici ithal yoluyla getirilenler ile iş amacına göre üzerine çeşitli
ekipmanlar monte edilmiş ve karayolunda insan, hayvan ve yük taşımasında
kullanılamayan araçlar hariç olmak üzere, direksiyonu sağda olan araçların
tescili yapılmaz.
k)
Araçlar üzerinde 28/11/2008 tarihli ve 27068 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte belirtilen şekillerde
değişiklik yapılmış olması halinde, aracın muayenesinin yeniden yaptırılması
zorunludur.
l)
Başka bir trafik tescil kuruluşuna nakil giden araçların tescil dosyaları bir
yıl geçmedikçe imha edilemez.
m) (Ek:RG-19/2/2014-28918)
Trafikten çekme olarak tescili talep edilen araçlar hariç olmak üzere,
satış, devir veya başka nedenlerle araçların tescil plakalarının
değiştirilmesinin talebi halinde, malik adına zorunlu mali sorumluluk sigortası
bulunması ve muayene süresinin bitmemiş olması zorunludur.
(Değişik ikinci fıkra:RG-21/3/2012-28240) Sürücülerin ve
araçların sicillerini tutmak üzere Emniyet Genel Müdürlüğünce ihtiyaç duyulacak
teknik bilgiler, hukuki değişiklikler veya kısıtlayıcı şerhlerin sicil
üzerindeki kayıt işlemleri; Emniyet Genel Müdürlüğünce yetki verilen kamu
kurumları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya özel hukuk tüzel
kişilerince elektronik sistemle yapılabilir. Sürücü belgesi ve tescil
işlemlerine esas teşkil edecek bilgiler, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından
ilgili kamu kurum veya kuruluşlarından elektronik sistemle temin edilebilir
veya kanunlardaki istisnalar hariç olmak üzere bu amaçla sınırlı olarak
paylaşılabilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Emniyet
Genel Müdürlüğü ile ilgili taraflar arasında protokolle belirlenir.
Haciz, rehin, ihtiyati tedbir gibi kısıtlayıcı
şerhlerin, aracın elektronik ortamda tutulan sicili üzerine işlenememesi
halinde, şerhler bildirimi alan trafik tescil kuruluşunca aracın bilgisayar
kayıtlarına işlenir, buna dair belge arşivlenerek muhafaza edilir. Araç tescil
belgesine bu şerhlere ilişkin kayıt konulmaz.
Araçların tesciline ilişkin bilgilerin elektronik
sistemle aktarılmasına ve paylaşılmasına dair usul ve esaslar ile diğer
hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Veraset
yoluyla intikaller ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci
maddesinin 2 numaralı bendiyle düzenlenen istisnadan yararlanılarak iktisap
edilip, istisnadan yararlananlar tarafından beş yıldan fazla kullanılmış
olanlar hariç olmak üzere, ilk iktisabında özel tüketim vergisi istisnası
uygulanmış olan araçların istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabı
halinde veya ilk iktisabı yapılan araçların ilk iktisap tarihinden itibaren
beşyıl içinde Özel Tüketim Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin ikinci
fıkrasının (b) bendi kapsamındaki araçlara dönüştürülmesi durumunda, vergi
dairesince düzenlenen Özel Tüketim Vergisi Ödeme Belgesi ibraz edilir.
Yeni
Kayıt
MADDE
31 –
(Değişik:RG-9/9/2011-28049)
Tescili
zorunlu ve ilk tescili yapılacak olan araçların tescil işlemleri; aracın satın
alınma veya gümrükten çekilme tarihinden itibaren üç ay içinde araç sahibinin
ilgili trafik tescil kuruluşuna veya Emniyet Genel Müdürlüğünün belirleyeceği
kamu kurum veya kuruluşları ile gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine
müracaat etmeleri suretiyle yapılır.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Tescil işleminin yapılabilmesi için
sahiplik belgesi, uygunluk belgesi, zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçesi
ve özel tüketim vergisi ödeme belgesinin aslının ibraz edilmesi zorunludur. Ancak
bu belgelere ait bilgilerin Emniyet Genel Müdürlüğünce ilgili kamu kurum veya
kuruluşları ile gerçek veya diğer özel hukuk tüzel kişilerinin elektronik
verileri üzerinden alınabilmesi veya teyidi halinde, ibraz zorunluluğu
aranmayabilir.
Tescile
tabi ve Türkiye’de tescil edilecek olan araçları imal veya ithal edenler; bu
araçların uygunluk belgesi bilgileri ile Emniyet Genel Müdürlüğünce gerekli
görülen diğer bilgilerini, güvenli elektronik imza kullanarak Emniyet Genel
Müdürlüğü bünyesindeki bilgi sistemine elektronik ortamda kaydetmek
zorundadırlar. Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenecek tarihten itibaren bilgi
sistemine kayıtlı olmayan araçların tescil işlemi yapılmaz.
İthalatçı
veya imalatçı tarafından Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesindeki bilgi sistemine
elektronik ortamda kaydedilen araçların, tescil edileceği safhaya kadar el
değiştirmesi veya üzerinde tadilat yapılması halinde, bu değişikliklerin bilgi
sistemine işlenmesi amacıyla bildirim zorunluluğu getirmeye ve bu şekilde
yapılacak bildirimlerin usul ve esaslarını tespit etmeye, Maliye Bakanlığının
görüşünü almak suretiyle Emniyet Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Araç
imal veya ithalatçıları, kamu kurum veya kuruluşları ile gerçek veya özel hukuk
kişileri, içeriği Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından belirlenerek bilgi
sisteminde oluşturulan taahhütnameleri güvenli elektronik imzaları ile
imzalamaları halinde yetkilendirilmiş sayılırlar. Buna ilişkin diğer usul ve
esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünün resmi internet sitesinde yayımlanır.
Emniyet
Genel Müdürlüğü; ilk tescili yapılacak araçların tesciline esas teşkil edecek
işlemleri elektronik ortamda bilgi paylaşımı yoluyla yapmak üzere, elektronik
ortamda oluşturduğu bir ay süreyle geçerli Ek-46’daki tescile ilişkin geçici
belgeyi basmak ve araç sahibine vermek üzere kamu kurum veya kuruluşları ile
gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerini, belirleyeceği usul ve esaslar
doğrultusunda yetkilendirebilir. Yetkilendirilen gerçek veya özel hukuk tüzel
kişileri, yapacakları işlemleri, kendi aralarında noterde düzenleyecekleri
protokol çerçevesinde başka gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine de
yaptırabilirler. Düzenlenen protokolün bir nüshası Emniyet Genel Müdürlüğüne
gönderilir. Elektronik ortamda gönderilmesi halinde, protokol ayrıca yazılı
olarak gönderilmez.
Emniyet
Genel Müdürlüğünce yetkilendirilen gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerinin,
yapacakları işlemler için başka gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine yetki
vermeleri halinde, yetki verilecek gerçek veya tüzel kişinin oda sicil kaydı
(ticaret odası, sanayi ve ticaret odası, ilgili esnaf odası ve benzeri) ve
vergi kaydının bulunması gerekir. Ayrıca, yetki verilecek kişinin gerçek kişi
olması halinde ilgili kişinin, tüzel kişilik olması halinde ise, şirketi
temsile yetkili olan kişi ile bilgi sistemi üzerinde işlem yapmaya yetki
verecekleri kişinin; malvarlığına, topluma, kamu güvenliğine, kamunun
sağlığına, kamu barışına, ulaşım araçları veya sabit platforma, genel ahlaka,
millete ve devlete, devletin güvenliğine, anayasal düzen ve bu düzenin işleyişine
karşı suçlardan hüküm giymemiş olmaları şarttır. Buna ilişkin diğer usul ve
esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünün resmi internet sitesinde yayımlanır.
Tescil
işlemlerinde; gerçek kişiler için Kimlik Paylaşımı Sisteminde yer alan yerleşim
yeri adresi, yerleşim yeri adresi yurtdışında olan Türk vatandaşlarının Kimlik
Paylaşımı Sisteminde yer alan diğer adresi, tüzel kişiler için ise ticaret
sicil gazetesi, tüzük veya diğer resmi kayıt belgelerinde belirtilen adresi
esas alınır. Yabancılar için tescile esas adres bilgisi ise Emniyet Genel
Müdürlüğünce belirlenir.
Tescil
edilen her araca, sahibinin tescile esas adresinin bulunduğu yerdeki trafik
tescil kuruluşunun il kodu, harf ve rakam grubunu içeren bir tescil plakası
tahsis edilir. Kamu kurum veya kuruluşlarınca finansal kiralama yoluyla
kiralanan ve ilk defa tescili yapılacak araçlara, kiracının tescile esas
adresinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunun il kodu, harf ve rakam
grubunu içeren tescil plakası da tahsis edilebilir.
23/9/2004
tarihli ve 25592 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araç Muayene İstasyonlarının
Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelikte belirtilen ilk
muayene süresini geçirmiş araçlar, bir aylık muayene süresi verilmek suretiyle
tescil edilir.
Tescil
müracaatının;
a)
Trafik tescil kuruluşlarına yapılması halinde;
1)
Tescil işlemi, araç sahibinin tescile esas adresinin bulunduğu yerdeki trafik
tescil şube veya bürosunda yapılır.
2) (Değişik:RG-19/2/2014-28918)
Araçların ilk tescilleri, ibrazı mecburi belgelerin gösterilerek üzerindeki
bilgilerin tam, okunaklı, örneğine uygun olarak doldurulmuş, bu Yönetmeliğin
ekinde yer alan “Araç Trafik Tescil Müracaat ve İşlem Formu” (ek-1) veya işlemi
yapan trafik tescil kuruluşunca elektronik ortamda düzenlenen araç tescil işlem
formlarının (ek-43/A, ek-43/B) trafik tescil şube veya bürolarında yetkili
memurun önünde imzalanması suretiyle yapılır.
3)
Araç sahibince beyan edilen bilgilerden araca ait olanlar ibraz edilen
belgelerle, kişiye ait olanlar ise nüfus hüviyet cüzdanı ve Nüfus ve
Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi kayıtlarından
karşılaştırılarak yetkili memurca tasdik edilir.
4)
Araca ait ibraz edilen belgelere "............... plakaya tescil
yapılmıştır" kaşesi vurulur ve bu belgelerden gerekli görülenler muhafaza
edilmek üzere araç sahibine iade edilir.
5)
Araca ve tesciline dair bilgiler Emniyet Genel Müdürlüğünce elektronik ortamda
tutulur. Ayrıca, tescile dair müracaat formları (Ek-1, Ek-43/A-B) ve gerekli diğer
belgelerin saklanacağı dosya oluşturularak, tescil plaka numarasına göre
arşivlenir. Araç dosyasına konulacak belgeler Emniyet Genel Müdürlüğünce
belirlenir.
6)
Tescili yapılan araçların tescille birlikte aynı anda trafikten çekilmesi
talebinde bulunulması halinde, öncelikle tescil işlemi yapılır, ancak motorlu
araç trafik belgesi düzenlenmez ve tescil plakası bastırılmaz. Tescil işlemini
takiben 41 inci madde hükümleri doğrultusunda trafikten çekme işlemi yapılır.
b)
Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen kamu kurum veya kuruluşları
ile gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine yapılması halinde;
1)
Yetki verilenler, satışı yapılan aracın tescili amacıyla, araca ve sahibine ait
bilgiler ile gerekli görülen diğer bilgileri, Emniyet Genel Müdürlüğü
bünyesindeki bilgi sistemine güvenli elektronik imzalı olarak bildirirler.
2) Bu
bildirim üzerine, aracın tescilinde herhangi bir sakınca olmadığının
anlaşılması halinde tescil işlemi elektronik ortamda gerçekleştirilir.
3)
Tescil işleminin gerçekleşmesiyle birlikte Emniyet Genel Müdürlüğünce
elektronik ortamda bir ay süreyle geçerli tescile ilişkin geçici belge ve plaka
basım talep belgesi oluşturulur. Belgeler, tescil bildiriminde bulunanlarca iki
suret olarak basılır. Belgelere kaşe veya mühür basılarak yetkilendirilen kişi
tarafından imzalanır. Belgelerin birer sureti araç sahibine verilir, birer
sureti ise, diğer belgelerle birlikte beş yıl süreyle muhafaza edilir.
4)
Araç sahibi adına yapılacak tescil nedeniyle düzenlenmesi gereken değerli kâğıtların
bedelleri, yetki verilenlerce tahsil edilebilir. Buna dair usul ve
esaslar Maliye Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
5)
Araç tescil belgesi ve motorlu araç trafik belgesinin bir ay içerisinde teslim
edilememesi halinde, araç sahibine sorumluluk yüklenemez.
6)
Araç tescil belgesinin araç sahibine teslim edilmesi ile birlikte tescile
ilişkin geçici belge hükümsüz sayılır.
7)
Araç imal veya ithal edenler ile tescile ilişkin geçici belgeyi basmak ve araç
sahibine vermek üzere yetkilendirilen gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerinin,
araçların tesciline ilişkin olarak yapacakları işlemler, müracaat sırasında
ibraz edilmesi zorunlu belgeler, tescile ilişkin geçici belgenin
basılmasına ve araç sahiplerine teslim edilmesine ilişkin usul ve esaslar ile
muhafaza edilmesi gereken belgeler Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
8)
Yetkilendirilen gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri, yapacakları işlemleri,
aralarında yapacakları protokol çerçevesinde başka gerçek veya özel hukuk tüzel
kişilerine yaptırmaları halinde; muhafaza edilmesi gereken belgeler protokolün
taraflarınca beş yıl süreyle muhafaza edilmek üzere yeterli sayıda düzenlenir.
(Değişik
onikinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Emniyet Genel Müdürlüğü, araç imal veya
ithal edenler ile yetki verilenler tarafından araç tesciline ilişkin yapılacak
işlemlerle ilgili düzenleme yapmaya, zorunluluk getirmeye ve yapılan
işlemlerin, belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yapılıp yapılmadığını
denetlemeye yetkilidir.
Tescil
Belgesi ve Geçerliliği
MADDE
32 –
(Değişik:RG-18/7/2008-26940) (4)
Tescil
belgesi, aracın teknik özelliklerini, kayıtlı olduğu trafik tescil kuruluşunu
ve sahibine ilişkin bilgileri ihtiva eden ve trafik tescil şube veya büroları
tarafından düzenlenen belgedir.
Aracın
başkasına satışı veya devri, hurdaya çıkarılması, üzerinde teknik değişiklik
yapılması ve kullanım amacının değişmesi hallerinde aşağıdaki hükümler saklı
kalmak üzere tescil belgesi geçersiz sayılır.
a)
Üzerinde renk ve teknik değişiklik yapılan veya kullanım amacı değiştirilen
araçlara ait tescil belgeleri, sahiplerinin gerekli uygunluğu sağlamaları
bakımından Karayolları Trafik Kanununun 32 nci maddesinin birinci fıkrası
gereğince 30 gün süre ile geçerliliğini korur.
b)
Hurdaya çıkarılan araçların "hurdaya çıkarılmıştır" şerhi konularak
sahiplerine verilen tescil belgeleri, araçların hurda olarak satışlarında
sahiplik belgesi olarak kullanılır.
Motorlu
araç trafik belgesi ve geçerliliği
Madde
33-
(Başlığı ile birlikte değişik:RG-9/9/2011-28049)
Motorlu
araç trafik belgesi, tescil işlemleri tamamlanmış araçların trafiğe
çıkarılmasına müsaade edilen ve muayene sürelerini belirleyen bir belgedir.
Motorlu
araç trafik belgesi, veriliş tarihinden itibaren Ulaştırma Bakanlığınca araç
muayenesi ile ilgili olarak çıkartılan Yönetmeliğin öngörmüş olduğu muayene
süresi içerisinde geçerlidir.
İlk
tescili yapılan araçlar için düzenlenen tescile ilişkin geçici belgelerin
geçerlilik süresi içinde, motorlu araç trafik belgesi alma zorunluluğu aranmaz.
Motorlu
araç trafik belgesi, her muayene süresi sonunda yetkili kılınmış muayene
istasyonu görevlilerince, taşıt cinslerine göre yönetmelikte belirtilen süre
kadar uzatılır ve trafik belgesinin muayeneye ait bölümüne gerekli kayıtlar
işlenerek tasdik ve imza edilir.
Motorlu
araç trafik belgesi, yıpranması, kaybolması veya muayene bölümlerinin bitmiş
olması halinde, herhangi bir tescil biriminde yenilenir. Bu değiştirmelerde
tescil belgesindeki bilgiler esas alınır.
Yenilenen
belgelerin eskileri alınarak iptal edilir.
İş
Makinelerinin Tescil ve Trafik Belgeleri İle Tescil Plakaları
Madde
34-
İş makinelerinin tescil işlemleri aşağıdaki esaslara göre yapılır.
a)
Resmi kuruluşlara ait iş makineleri;
Kamu kurum
ve kuruluşlarına ait olan iş makinelerinin tescil işlemleri ait olduğu kurum
veya kuruluşun ilgili birimlerinde (Ek:6)’da gösterilen tescil defterine
işlenmek suretiyle yapılır ve her makine için ayrı ayrı (Ek:7)’de belirtilen
tescil belgesi tanzim edilir.
Tescil
işlemlerinin aynı kuruluşa ait ayrı ayrı birimlerde yapılması halinde tescile
ait bilgilerin kurum veya kuruluşun merkez tescil biriminde toplanır ve
makinelerin cinslerine göre ayrı ayrı kayıtları tutulur.
Bu
araçlarla Karayoluna çıkılmasının gerekli olduğu hallerde, tescilini yapan
kuruluşça (Ek:7)’de gösterilen tescil belgesinin trafiğe çıkış iznine ait
bölümü doldurularak tasdik edilir.
Bu
şekilde karayoluna çıkacak araçların zorunlu mali sorumluluk sigortası
yaptırmış olmaları mecburidir.
b)
Özel veya tüzel kişilere ait olan iş makineleri işletme amacıyla veya yerine
göre bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesinde belirtilen kuruluşlarca tescilleri araç
sahibinin bir dilekçe ile ilgili kuruluşa müracaatı üzerine (Ek:6)’da
gösterilen tescil defterine işlenmek suretiyle yapılır ve (Ek:7)’de gösterilen
Maliye Bakanlığınca bastırılan tescil belgesi tanzim edilerek verilir.
Araç
sahipleri dilekçelerine varsa iş makinesinin hususiyetlerini gösteren teknik
belgeyi, yoksa araca ait teknik bilgileri ihtiva eden bir belgeyi sahiplik
belgesi ile birlikte ibraz etmek zorundadırlar.
Bu iş
makinesinin karayollarında sürülmesi, tescil belgesine ekli trafiğe çıkış izin
belgesinin tescili yapan kuruluşça tasdik edilerek makine sahibine verilmesi
ile mümkündür.
Trafiğe
çıkış izni verilirken makinenin zorunlu mali mesuliyet sigorta akdinin yapılmış
olması ve Karayolları Genel Müdürlüğünden özel izin alınması mecburidir.
Motorsuz
Taşıtların Tescili
Madde
35-
Karayolları Trafik Kanunun 22 nci maddesi (d) bendi uyarınca gerekli görülmesi
halinde belediyelerce tescili yapılacak motorsuz taşıtlar için aşağıdaki
esaslar uygulanır.
a)
Taşıt sahiplerinin kimlikleri ve taşıtların cins ve özelliklerinin kaydedildiği
bir defter tutulur.
b)
Her araç için, tescil ve trafik belgesi tek belge olarak düzenlenir ve “Tescil
Belgesi” adı altında taşıt sahiplerine verilir. (Ek:8)
c) Bu
araçlardan bisikletlerin plakaları 10x15 santimetre, hayvanla çekilen ve elle
sürülenlerin 15x20 santimetre en ve boyunda olur ve saçtan veya uygun bir maddeden
yapılır.
Tescil
plakalarının zemini beyaz, harf ve rakamları siyah renkte olur, plaka
numaraları belediyelerce belirlenir ve taşıtların arkalarına takılır.
Belediyelerce
tescili zorunlu kılınan araçların belge ve plaka alınmadan trafiğe çıkarılması
yasaktır.
Bu araçları sürenlerin belgeleri ve belgelerinde
gösterilen şartlara uyup uymadıkları belediye trafik birimlerince de
denetlenebilir.
İKİNCİ
BÖLÜM
Tescile
Dair Diğer İşlemler
Satış
ve Devirler
MADDE
36 – (Değişik:RG-1/5/2010-27568)
(Değişik
birinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Resmi araçların satış veya devirleri ait
oldukları kurum veya kuruluşların tabi oldukları mevzuata göre; diğer araçların
her çeşit satış ve devirleri ise satış veya devri yapılacak araçtan dolayı
motorlu taşıtlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve trafik
idari para cezası, mülga 11/2/1950 tarihli ve 5539 sayılı Karayolları Genel
Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 21 inci maddesi ile 25/6/2010
tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanunun 30 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları ile geçiş
ücreti borcu bulunmadığının tespit edilmesi ve taşıt üzerinde satış ve/veya
devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunmaması ve trafikten çekilmiş
veya çekilecek araçlar hariç olmak üzere geçerli bir araç muayenesi bulunması
halinde, araç sahibi adına düzenlenmiş araç tescil belgesi veya tescile ilişkin
geçici belge esas alınarak, bu belgelerin zayi olduğunun anlaşılması halinde
ise trafik tescil kayıtları esas alınarak noterler tarafından yapılır. Noterler
tarafından yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir.
İş makinelerinin satış ve devirleri ise araç üzerinde satış
ve/veya devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunmaması halinde,
araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterler tarafından
yapılır. Satışa veya devir işlemine ilişkin belgenin bir sureti üç iş günü
içerisinde tescilini yapan ilgili kuruluşa gönderilir.
Noterlerce yapılacak satış veya devir işlemi sırasında,
araca ait tescil belgesi veya tescile ilişkin geçici belge üzerindeki bilgiler
ile aracın bilgisayar kayıtlarındaki bilgileri arasında farklılık olduğunun
anlaşılması durumunda, bilgisayar kayıtları esas alınır. Emniyet Genel
Müdürlüğünce belirlenecek araç bilgilerinde eksiklik veya yanlışlık olduğunun
anlaşılması halinde, trafik tescil kuruluşlarınca düzeltme yapıldıktan sonra
satış veya devir işlemi yapılır.
Satış veya devir işlemi, siciline işlenmek üzere
elektronik sistemle ilgili trafik tescil kuruluşu ile vergi dairesine
bildirilir. Elektronik sistemle bildirimin mümkün olmaması halinde ise üç iş
günü içerisinde yazılı bildirimde bulunulur. Bu bildirimle birlikte alıcı adına
trafik tescil işlemi gerçekleşmiş sayılır.
Yapılan satış veya devir işlemi üzerine ilgili noter
tarafından, yeni malik adına bir ay süreyle geçerli (Ek:44) deki tescile
ilişkin geçici belge iki suret olarak düzenlenir. Bu belgeler noterce onaylanarak
bir sureti araç sahibine verilir, bir sureti ise satış sözleşmesi ve satışta
kullanılan araç tescil belgesi veya tescile ilişkin geçici belge ile birlikte
noterde muhafaza edilir.
Araçların satış veya devirleri, tescile ilişkin geçici
belge düzenlenmesi sırasında noterler tarafından yapılacak işlemler ve araç
tescil belgesinin düzenlenmesi ile araç sahiplerine teslimine ilişkin usul ve
esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Yeni malik adına yapılacak tescil nedeniyle
düzenlenmesi gereken değerli kağıtların bedelleri, satış veya devir esnasında
noterler tarafından tahsil edilir.
Satış veya devri yapılacak aracın sefer görev emri
bulunması halinde, noterce yeni malike gerekli tebligat yapılır ve tebliğ
edilen sefer görev emrinin bir sureti aracın görevlendirildiği il afet ve acil
durum müdürlüğüne gönderilir.
Tescil
edilmediğinden tescil belgesi bulunmayan araçların satın alma veya gümrükten
çekme tarihinden itibaren üç ay içinde satış ve devirleri, sahiplik belgeleri
esas alınarak noterlerce yapılır. Satış işlemi ve tarihi sahiplik belgesine
işlenerek tasdik edilir. Bu satışlar hakkında trafik tescil kuruluşuna bilgi
verilmez.
Satış veya devir işlemi yapılan araçların
tescil işlemleri
Madde 37 – (Başlığı ile birlikte
değişik:RG-1/5/2010-27568)
(Değişik birinci
fıkra:RG-19/2/2014-28918) Noterler tarafından yapılan satış veya devir
işlemlerinin bildiriminden itibaren bir aylık süre içerisinde ilgili trafik
tescil kuruluşu tarafından yeni malik adına araç tescil belgesi düzenlenir.
Trafikten çekilmiş veya çekilecek araçlar hariç olmak üzere, araç tescil
belgesinin düzenlenebilmesi için yeni malik adına geçerli zorunlu mali
sorumluluk sigortasının bulunması zorunludur.
(Mülga ikinci fıkra:RG-21/3/2012-28240)
Araç Tescil Belgesinin malike teslim edilmesi ile
birlikte Tescile İlişkin Geçici Belge hükümsüz sayılır.
Tescil belgesinin bir ay içerisinde teslim edilememesi
halinde yeni malike sorumluluk yüklenemez.
Haciz, müsadere, zapt, buluntu, trafikten men gibi
nedenlerle; icra müdürlükleri, vergi dairesi müdürlükleri, milli emlak
müdürlükleri ile diğer yetkili kamu kurum veya kuruluşları tarafından satışı
yapılan araçların satış tutanağının bir örneği aracın kayıtlı olduğu trafik
tescil kuruluşuna üç işgünü içerisinde gönderilir. Aracı satın alanlar gerekli
bilgi ve belgeleri sağlayarak ilgili trafik tescil kuruluşundan bir ay
içerisinde adlarına tescil belgesi almak zorundadırlar. Alıcıların tescil
belgesi almak için süresinde başvurmamaları halinde, bu araçlar alıcıları adına
re’sen kayıt ve tescil edilir.
1/5/2010 tarihinden önce noterler tarafından satış veya
devri yapılan araçların bir ay içerisinde alıcıları adına tescili için
başvurulmaması halinde, önceki malikinin noter satış sözleşmesi ile birlikte
müracaatı üzerine, bu araçlar alıcıları adına re’sen kayıt ve tescil edilir.
Re’sen
kayıt ve tescil işlemi yapılacak araçların tesciline ilişkin usul ve esaslar
Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
(Ek
fıkra:RG-17/4/2015-29329) 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama,
Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında kiralanan araçlar;
a) Kiracı adına
satın alma hakkının oluştuğu andan itibaren otuz günlük süre içinde kiracı
tarafından aracın kendi adına tescilinin yaptırılmaması veya kiralayana iade
edilmemesi,
b) Taraflar arasında
yapılan sözleşmede aracın kiracı adına re’sen tescil edileceği hususunda karara
varılmış ve kiracıya konu hakkında tebligat yapılmış olması veya adresinde
bulunmadığından tebligatın yapılamadığının belgelenmesi
halinde finansal
kiralama şirketleri tarafından sözleşmenin ekleneceği bir dilekçe ile trafik
tescil kuruluşuna müracaat edilmesi durumunda kiracısı adına re’sen tescil
edilir.
Araçların
Tescilinin Başka İl’e Nakli
Madde
38 –
(Mülga:RG-18/7/2008-26940) (4)
Araçların
Hurdaya Çıkarılması
Madde
39 – (Değişik:RG-1/5/2010-27568)
(Değişik fıkra:RG-9/9/2011-28049) Ekonomik ömrünü
doldurma, eskime, yıpranma, kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri nedenlerle
kullanılamaz duruma gelen araçlar; sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin
veya tüzel kişiliklerce yetkilendirilen kişilerin dilekçesi üzerine, muayeneye
tabi tutulmadan; ilgili vergi dairesinden alınmış motorlu taşıtlar vergisi,
gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası, trafik idari para cezası ile
25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanunun 30 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları
ile geçiş ücreti borcu bulunmadığına dair ilişik kesme belgesinin veya hurdaya
ayrılmasında sakınca bulunmadığına dair belgenin ibrazı ve kayıtlarında haciz,
rehin, tedbir gibi kısıtlayıcı şerhler bulunmaması halinde, müracaat tarihi
itibariyle herhangi bir trafik tescil şube veya bürosunda hurdaya çıkarılır.
Hurdaya çıkarılacak araçtan dolayı yukarıda sayılan hususlarla ilgili borcu
bulunmadığının Gelir İdaresi Başkanlığından elektronik sistemle tespit
edilebilmesi halinde, belge ibrazı zorunluluğu aranmaz.
(Ek
fıkra:RG-9/9/2011-28049) M1, N1 kategorisindeki araçlar ile motosiklet ve
motorlu bisiklet haricindeki üç tekerlekli araçların hurdaya ayrılması
işlemleri sırasında 30/12/2009 tarihli ve 27448 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmeliğin ek-3’ünde
örneği yer alan “Araç Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formu”nun ibrazı zorunludur.
Araca ait tescil belgesine "hurdaya
çıkarılmıştır" şerhi konularak sahiplerine geri verilir, motorlu araç
trafik belgesi ile tescil plakaları geri alınarak iptal edilir. “Hurdaya
çıkarılmıştır” şerhi konularak sahiplerine verilen araç tescil belgeleri,
araçların hurda olarak satışlarında sahiplik belgesi olarak kullanılır.
Hurdaya ayrılmış araçların tescile esas müracaat
formuna ve bilgisayar kayıtlarına hurdaya çıkarıldıklarına dair gerekli kayıt
düşülür ve tescil dosyaları iki yıl sonra imha edilir. Tescil plakaları ancak
bu sürenin sonunda başka araçlara tahsis edilebilir.
Hurdaya ayrılan araç bilgileri Gelir İdaresi
Başkanlığına elektronik sistemle, bunun mümkün olmaması halinde ise en
geç onbeş iş günü içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
Hurdaya ayrılmış olan taşıtlar, onarımla yenilenseler
bile tescil edilemezler. Ancak, kullanılabilir durumdaki motoru ve diğer
parçaları, başka araçlarda kullanılabilir. Bunlardan gerekli görülenler
kullanıldığı aracın kayıtlarına işlenir.
Bir
araca ait tescil bilgilerinin, çalıntı bir araç üzerinde kullanıldığının
tespiti üzerine çalınan aracın hak sahibine iade edilmesi ve tescil bilgileri
kullanılan bu aracın fiziki olarak bir kısmının veya tamamının bulunamaması
halinde, sahiplerinin olayı belgeleyen ilgili kolluk veya adli makamlardan
alınmış belge ile müracaatı üzerine, bilgileri kullanılan bu araç durumun
tespit tarihi itibariyle birinci fıkrada belirtilen hükümler uygulanarak
hurdaya çıkarılır.
Hurdaya
çıkarılan, satılan veya devredilen resmi taşıtlar
Madde
40 –
(Başlığıyla birlikte değişik:RG-18/7/2008-26940) (4)
Ekonomik
ömrünü doldurma ya da tahsis edildiği hizmet konusunun kalmaması nedenleriyle,
gerek kamu kurum veya kuruluşları gerekse Maliye Bakanlığınca satışı yapılacak
olan resmi taşıtların satışı yapılmadan önce, taşıtın maliki olan kurum
tarafından trafik tescil şube veya bürolarında trafikten çekme veya hurdaya
ayırma işlemi yaptırılması zorunludur.
Trafikten
çekme veya hurdaya ayırma işlemi için; 237 sayılı Taşıt Kanununun 13 üncü
maddesi gereğince düzenlenen, taşıtın hizmet dışı bırakıldığını gösteren
raporun eklendiği bir yazı ile trafik tescil şube veya bürolarına müracaat
edilir.
Rapordaki
kayıtlara ve talebe göre;
a)
Tescil belgesine "hurdaya çıkarılmıştır" kaydı konulur ve bu durum
bilgisayar kayıtlarına işlenir. Hurdaya ayrılmış olan taşıtlar tamir edilmiş
olsalar dahi yeniden tescil edilemezler.
b)
Ekonomik ömrünü doldurduğundan ya da tahsis edildiği hizmet konusunun
kalmamasından dolayı satışı öngörülen taşıtlar için trafikten çekme işlemi
yapılır. Bu taşıtlar; muayenesi yaptırılmak ve tescil için gerekli diğer
belgeler de istenilmek suretiyle, satış işlemini yapan kurum veya kuruluş
tarafından düzenlenmiş olan satışa ilişkin belge esas alınarak, alıcısı adına
tescil edilir. Trafikten çekilmiş taşıtları satın alanlar, bir ay içinde trafik
tescil şube veya bürolarında adlarına tescil ettirmek zorundadırlar. Bu şekilde
tescil edilen araçlara mevcut plaka numaralarının kullanılmasının mümkün
olmadığı durumlarda yeni bir plaka numarası tahsis edilir.
c)
Alıcıların bir ay içinde trafik tescil şube veya bürolarına müracaat etmemeleri
halinde, aracın önceki maliki olan kurum veya kuruluşun müracaatı üzerine satış
tarihi itibariyle alıcısı adına mevcut plakası üzerinden resen tescil işlemi
yapılır.
Araçların
Trafikten Çekilmesi ve Trafikten Çekilen Araçların Yeniden Trafiğe
Çıkarılmaları
Madde
41 –
(Değişik:RG-1/5/2010-27568)
Sahiplerince trafikten çekilmek istenen araçlar
hakkında aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır;
a) Trafikten çekme işlemi, araç sahiplerinin, kanuni
temsilcilerinin, vekillerinin veya tüzel kişiliklerce yetkilendirilen kişilerin
dilekçeyle müracaatı üzerine muayeneye tabi tutulmadan herhangi bir trafik
tescil şube veya bürosunca yapılır.
b) (Değişik:RG-19/2/2014-28918) Müracaat
sırasında dilekçeye, ilgili vergi dairesinden alınmış motorlu taşıtlar vergisi,
gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası, trafik idari para cezası, mülga
11/2/1950 tarihli ve 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Kanunun 21 inci maddesi ile 6001 sayılı Kanunun 30 uncu
maddesine göre verilen idari para cezaları ile geçiş ücreti borcu bulunmadığına
dair ilişik kesme belgesi ile araç tescil belgesi, motorlu araç trafik belgesi
ve tescil plakaları eklenir. Trafikten çekilecek araçtan dolayı yukarıda
sayılan hususlarla ilgili borcu bulunmadığının Gelir İdaresi Başkanlığından
elektronik sistemle tespit edilebilmesi halinde, belge ibrazı zorunluluğu
aranmaz.
c) Araç tescil belgesinin ilgili bölümüne “trafikten
çekilerek tescili silinmiştir” kaydı konulur ve belge araç sahibine iade
edilir, motorlu araç trafik belgesi ve tescil plakası geri alınarak iptal
edilir.
ç) Trafikten çekme işlemi tamamlanan aracın tescili
silinir.
d) Trafikten çekilen araç bilgileri Gelir İdaresi
Başkanlığına elektronik sistemle, bunun mümkün olmaması halinde ise en
geç onbeş iş günü içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
Trafikten çekilen araçların yeniden trafiğe çıkarılması
işlemlerinde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır;
a) Yeniden trafiğe çıkarma işlemi, araç sahiplerinin,
kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya tüzel kişiliklerce yetkilendirilen
kişilerin dilekçeyle müracaatı üzerine herhangi bir trafik tescil şube veya
bürosunca yapılır.
b) Müracaat sırasında; araç tescil belgesi, geçerli
zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi, araç üzerinde değişiklik yapılmışsa,
bu değişikliğe ait belgeler ile aracın muayenesinin yapıldığına dair belge
ibraz edilir.
c) İşleme müteakip araca önceki plakası tahsis edilir
ve motorlu araç trafik belgesi tanzim edilerek verilir.
ç)
Yeniden trafiğe çıkarılan araç bilgileri Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik
sistemle, bunun mümkün olmaması halinde ise en geç onbeş iş günü içinde
yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
Çekici
ve Römorkların Tescili
Madde
42-
Çekici araçlar ile yüklü ağırlığı 750 kg.’ın üstündeki römork ve yarı römorklar
(traktör römorkları hariç), bu Yönetmeliğin 29 uncu maddesindeki esas ve
usullere uygun olarak ayrı ayrı tescil edilirler.
Çekici
araçlar ile römork takacak araçların tescil belgelerine çekeceği römorkun
taşıma sınırı yazılır.
Traktör
römorkları ise, ayrı olarak tescil edilmeyip, bir dilekçe ile müracaat halinde,
sahiplik ve teknik belgesindeki gerekli bilgiler, çekecek traktörün tescil ve
trafik belgesinin ilgili bölümüne işlenir.
(Değişik
dördüncü fıkra:RG-21/3/2012-28240) Traktör römorklarının arka kısımlarına;
Avrupa Topluluğu Direktifleri ve Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonu ECE R
69’a uygun iki adet işaret levhası takılır.
Ayrıca,
traktöre ait müracaat formu (Ek:1) ile motorlu araç tescil ve trafik belgesi
kayıt defterindeki (Ek:2) bölümüne kayıt konur. Sahiplik ve teknik belgesine
“...........plakalı traktörün plaka sayısı verilmiştir,” şerhi konur.
Traktör
römorklarının noter senedi ile başkasına satış veya devri halinde, belgelere ve
deftere kayıt konularak verilen plaka geri alınıp iptal edilir.
Yeni
sahibi adına tescil için yukarıdaki işlemler yapılır.
Çekiciler dışındaki araçların çekme sistemlerinin
“Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmeliğe” uygun olup olmadığı
muayene istasyonlarında tespit edilir tescil ve trafik belgelerine işlenir.
Çalınan araçlar
hakkında yapılacak işlemler (5)
MADDE 43 –
(Değişik:RG-1/5/2010-27568)
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Çalınan araçların tescil kayıtlarının kapatılması için,
aracın bilgi sistemindeki tescil kayıtlarına çalındığına dair ilgili birimlerce
konulmuş ibarenin bulunması ve çalındığı tarihten itibaren bir ay geçmiş olması
şartıyla herhangi bir trafik tescil şube veya bürosuna müracaat edilebilir.
Müracaat
sırasında, araç sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya kamu
kurum ve kuruluşları ile tüzel kişiliklerce yetkilendirilen kişilerin dilekçesi
ile savcılık veya mahalli kolluk birimlerince düzenlenmiş çalınma olayına ait
belge alınır. Aracın bilgisayar kayıtlarına ve tescil dosyasına “çalınmıştır”
kaydı düşülerek tescil kaydı silinir. Araç tescil belgesi üzerine işlem tarihi
ile birlikte “çalınmıştır” şerhi düşülür ve belge araç sahibine iade edilir.
Aracın motorlu araç trafik belgesi ile müracaat sırasında ibraz edilen belgeler
araç dosyasında muhafaza edilir.
Aracın tescil kaydının çalıntı tarihi itibariyle
silindiği Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik sistemle, bunun mümkün olmaması
halinde ise en geç onbeş iş günü içinde, yazılı olarak ilgili vergi
dairesine bildirilir.
(Ek fıkra:RG-21/3/2012-28240) Tescil kaydı
silinen araçlar, çalıntı tarihinden itibaren (Değişik ibare:RG-13/4/2016-29683)
10 yıl süreyle araç tescil bilgisayar sisteminde plaka ve çalıntı kaydı
ile birlikte muhafaza edilir. Bu süre sonunda bulunamayan araçların bilgisayar
plaka kayıtlarının düşüm işlemi yapılır ve durum Gelir İdaresi Başkanlığına
elektronik sistemle, bunun mümkün olmaması halinde ise en geç onbeş iş günü
içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir. Bu araçların çalıntı
bilgisi şase ve motor numarası üzerinden takip edilerek boşa çıkan plakalar,
diğer araçlara tescil plakası olarak verilebilir.
Araçla birlikte araca ait belgeler de çalınmışsa,
isteği halinde araç sahibine aracın kayıtlarına çalınmıştır şerhi konulduğuna
dair bir yazı verilir.
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Çalınan araçların bulunması ve aracın bilgi
sistemindeki tescil kayıtlarında bulunan çalıntı ibaresinin ilgili birimlerce
kaldırılmış olması halinde, araç sahibinin dilekçesi alınır, araç muayene
istasyonlarında tespit muayenesi yaptırıldıktan sonra aracın tescil dosyası ve
bilgisayardaki tescil kaydı üzerinde gerekli düzeltme yapılır, araç tescil
belgesi ile motorlu araç trafik belgesi tanzim edilir, durum Gelir İdaresi
Başkanlığına elektronik sistemle, bunun mümkün olmaması halinde ise en geç
onbeş iş günü içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
Aracın
çalınmasına veya bulunmasına ilişkin işlemlerin aracın kayıtlı olduğu trafik
tescil kuruluşu dışında yapılması halinde, buna ilişkin dilekçe ile diğer
belgelerin tasdikli birer sureti ve motorlu araç trafik belgesi dosyasına
konulmak üzere aracın kayıtlı olduğu trafik tescil kuruluşuna gönderilir.
Çalınan,
kaybedilen, kullanılamaz hale gelen, bilgileri değişen belge ve plakalar
Madde
44 –
(Başlığı ile birlikte değişik:RG-18/7/2008-26940) (4)
Araçlara
ait belgelerin ve tescil plakalarının kaybedilmeleri veya kullanılamaz duruma
gelmeleri halinde aşağıdaki işlemler yapılır;
a)
Sahiplik belgelerinin kaybedilmesi halinde, belgeyi veren kuruluşun bir yazı
ile bildirdiği onaylı örnekleri kabul edilir. Gerek görülmesi halinde tescil
işlemi durdurulmamak şartıyla, inceleme ve araştırma yapılabilir.
b)
Kayıp, çalınma, yıpranma, eskime, rehin kaldırma veya çeşitli nedenlerle
yenilenmesi gereken araç tescil ve motorlu araç trafik belgeleri ile tescil
plakalarının yenilerinin verilmesi işlemleri, herhangi bir trafik tescil
kuruluşunca yerine getirilebilir.
c)
Motorlu araç trafik belgesinin yeniden düzenlenmesinin talebi halinde, muayene
geçerlilik süresinin sona ermemiş olduğunun anlaşılması durumunda yeniden
muayeneye sevk edilmeksizin yenilenir.
ç)
Her türlü tescil değişikliği veya tescile ait belgelerin mecburi hallerde
yenilenmesi işlemlerinde öncelikle bilgisayar kayıtları esas alınır. Ancak,
belgeler ile bilgisayar kayıtları arasında farklılık görülmesi halinde, gerekli
inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre hareket edilir.
d) (Ek:RG-19/2/2014-28918)
(Değişik cümle:RG-13/4/2016-29683) Tescil plakasının, birinin veya her
ikisinin çalınması veya her ikisinin kaybolması halinde, aracın kayıtlı olduğu
trafik tescil kuruluşunca veya araç sahibinin yerleşim yeri adresinin bulunduğu
yerdeki trafik tescil kuruluşunca araca Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenen
listelerdeki harf ve rakam gruplarından sıra esasına göre yeni bir tescil plaka
sıra numarası verilir. Mevzuat gereği bir adet tescil plakası bulunan araçların
plakasının kaybolması halinde de bu hükümler uygulanır. Çalınması veya
kaybolması nedeniyle başka sıra numarası ile değiştirilen tescil plaka sıra
numaralarının sistemde ne kadar süre ile tutulacağına ve bu plakaların tekrar
verilmesine ilişkin hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Çalıntı
veya kayıp tescil plakalarının bulunamaması halinde, zayiinden yeniden
düzenlenecek olan tescil plakasının elektronik denetleme sistemleriyle takibini
veya kontrolünü kolaylaştıracak özel bir kit, işaret veya rumuz kullanılması
ile diğer hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici
Trafik Belgeleri
Geçici Trafik Belgelerinin Verilme Esasları
Madde
45-
(Değişik fıkra:RG-17/4/2015-29329) Tescil işlemlerinin gecikmesi, bir
yerden diğer bir yere götürülme, prototip veya yol testi, gösteri yapılması
gibi nedenlerle geçici olarak trafiğe çıkarılacak araçlar ile ithal ve ihraç
edilenlere, geçici belgenin cinsine uygun harcın yatırılmış olması şartıyla ve
ilgili maddelerindeki esas ve usullere göre geçici trafik belgesi (Ek:10)
verilir. Geçici trafik belgesi ve geçici tescil plakaları, kayıt defterine
(Ek:10/A) kaydedilir.
Bu
belgeler, geçici plakaları ile birlikte kullanılır.
Geçici
trafik belgelerinin süresini geçirerek veya başka araçlarda kullanılması halinde,
belge ile birlikte plakalar da geri alınarak, araçlar trafikten men edilir ve
yasal işlem yapılır.
(Ek
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Geçici trafik belgeleri ve bunlara ilişkin diğer
belgelerin trafik kuruluşlarında saklanan suretleri, belgelerin geçerlilik
süresinin bitiminden itibaren iki yıl geçmedikçe imha edilemez.
“A”
Geçici Trafik Belgesi ve Plakalar
Madde
46 – (Değişik:RG-25/5/2012-28303)
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi (Ek:10-B); prototip veya yol testi
yapılacak araçlar için imalatçı veya ithalatçı firmalar, otomotiv konusunda
araştırma yapan araştırma kurum veya kuruluşları veya teknik hizmetler
kuruluşlarına; fabrika, depo, gümrük satış yeri, teşhir yeri, bayi ve benzeri
gibi yerler arasında sürülecek araçlar ile gösterisi yapılacak araçlar için
imalatçı veya ithalatçı firmalar, bu firmaların yetki verdiği araç satıcılığı
yapan bayiler ile taşıma işleri organizatörlüğü yapanlara; yurt dışından satın
alınan veya yurt dışına satılan araçların karayollarında sürülerek götürülmesi
veya getirilmesi için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından
uluslararası ve yurtiçi taşıma işleri organizatörlüğü yetki belgesi almış olan
gerçek ve tüzel kişilere bir yıl süre ile verilen belgedir.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesinde birden fazla plaka verilemez.
Ancak, firmalar birden fazla yetki belgesi için müracaat edebilirler.
Prototip
veya yol testi için kullanılacaklara "T", birinci fıkrada belirtilen
yerler arasında sürülecekler ile gösterisi yapılacaklara "G" harf
grubu bulunan plakalar verilir.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi’ne istinaden düzenlenen
"A" Geçici Trafik Belgesi (Ek:10-C) ve bu belge ile kullanılan
"G" plakanın geçerlilik süresi; aynı il sınırları içerisinde
yirmidört saat, şehirlerarası ve uluslararası yollarda aracın götürüleceği
yerin uzaklığına göre en fazla altı gündür. Bu plakalı araçların "A"
Geçici Trafik Belgesinde belirtilen güzergâh dışında kullanılması ve bu
araçlarla yük ve yolcu taşınması yasaktır.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi’ne istinaden düzenlenen
"A" Geçici Trafik Belgesi ve bu belge ile kullanılan "T"
plakalı araçlar, "A" Geçici Trafik Belgesinde belirtilen süre
içerisinde ülke genelinde herhangi bir yer kısıtlamasına tabi olmaksızın
kullanılabilirler.
"G"
ve "T" plakalar için kullanılan "A" Geçici Trafik Belgesi,
"A" Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi bulunan firmalarca
iki suret olarak düzenlenir. Bir sureti üç yıl süre ile saklanır. Bu belgeler
yetkililerce her zaman denetlenebilir.
Bu
belge ve plakalar, "A" Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesinin ilgili firmaca onaylanmış fotokopisi ile birlikte geçerlidir.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesinin süresi sonunda yeniden talep
edilmesi halinde, önceden verilmiş yetki belgesi ile plakaların iadesi
zorunludur. Süresi biten yetki belgesi ile önceden tahsis edilmiş plakalar iade
edilmedikçe yenisi verilmez.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesine istinaden verilecek
"G" ve "T" plakalar 8000-9999 arasındaki rakamlardan
oluşur. "G" plakalar karton kâğıttan da olabilir.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi müracaatı, ilgilinin ticari
faaliyetini sürdürdüğü yerdeki tescil kuruluşuna yapılır.
Müracaat
sırasında;
a)
Her türlü hukuki ve mali sorumluluğu kabul ettiklerini ve yetki belgesini hangi
amaçla kullanacaklarını belirten dilekçe,
b)
Her araç için cinslerine göre plakaya bağlı olarak yaptırılmış zorunlu mali
sorumluluk sigortası,
c)
Harç makbuzu,
ç) Taşıma
işleri organizatörlüğü yapanlar için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığından alınmış ilgili yetki belgesi,
d)
Prototip veya tip onayı olmayan, yol testi yapılacak imal, ithal ve ihraç
araçlar için tanıtım numaralarından bağımsız olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığından alınmış izin belgesi (Tip onayı olması halinde Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığından izin şartı aranmaz.),
e)
İthal araçlar için garanti belgesi,
ibraz
edilir.
Prototip
veya yol testi amacıyla "T" plakası verilen araçlar yüklü olarak da
test edilebilirler. Ancak, hiçbir şekilde taşıma sınırı üstünde yükleme
yapamazlar. Gerektiğinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından izin alınmak
şartıyla teknik açıdan müsaade edilen yükle yüklenebilir. Bu gibi araçlarda, sürücünün
dışında gereği kadar ek sürücü ve uzman bulunabilir.
"A"
Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi ile geçici trafik belgelerinin
düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
“B”
Geçici Trafik Belgesi
Madde
47-
(Değişik birinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Tescili için müracaat
edilmiş, ancak tescil kuruluşundan kaynaklanan nedenlerden dolayı tescil
işlemleri tamamlanmamış araçlar için dilekçe ile başvurmaları halinde
sahiplerine;
a)
Mali sorumluluk sigortası yaptırmış olması,
b)
Özel tüketim vergisinin ödenmiş olması,
c)
Teknik muayenelerinin yapılmış bulunması,
şartı
ile yedi gün için geçerli olmak üzere “B” Sınıfı Geçici Trafik Belgesi verilir.
Bu süre hiçbir şekilde uzatılamaz. Sürenin bitiminde “B” Sınıfı Geçici Trafik
Belgesi geçersiz sayılır.
Trafik
tescil birimi kurulmuş olan ilçelerde bu plakalar, ilçe trafik birimlerince de
verilebilir.
“C”
Geçici Trafik Belgesi
Madde
48-
Satıldığı veya bulunduğu yerden tescil edileceği ve bulundurulacağı veya onarımının
yapılacağı yere kadar götürülecek araçlardan;
Mali
sorumluluk sigortası yaptırılmış araçlara, sahiplerinin bir dilekçe ile
başvurmaları halinde 6 gün süre ile verilen belgedir.
Trafik
tescil birimi kurulmuş olan ilçelerde bu plakalar, ilçe trafik birimince de
verilebilir.
Tescil
belgesi bulunup da trafik belgesi almamış olan araçlara da “C” Sınıfı Geçici
Trafik Belgesi verilebilir.
“D”
Geçici Trafik Belgesi
Madde
49- (Değişik:RG-25/5/2012-28303)
“D”
Geçici Trafik Belgesi, yurt dışından satın alınan veya yurtdışına satılan
araçların karayollarında sürülerek götürülmesi veya getirilmesi için trafik
tescil kuruluşlarınca verilen belgedir.
Bu
belge isteklilere, dilekçelerinde; her türlü hukuki ve mali sorumluluğu kabul
ettiklerini beyan etmeleri, araçların cins ve sayılarını, niteliklerini ve
götürülüp getirileceği ülkeyi belirtmeleri şartıyla otuz gün süre ile verilir.
Yurtdışından
getirilecek veya yurtdışına götürülecek araçlar için verilecek dilekçeye her
araç için olmak üzere;
a)
Proforma fatura örneği veya sahiplik belgesi,
b)
Zorunlu mali sorumluluk sigortası,
c)
Harç makbuzu,
eklenir.
“D”
Geçici Trafik Belgesi verilen araçlarla, yük ve yolcu getirilmesi mümkündür.
Yurtdışından
getirilecek araçlar için verilen geçici belge ve plakalar, araçlara
bulundukları ülkede getirileceği gün takılır ve yurda gelişlerinde herhangi bir
trafik tescil kuruluşuna iade edilir.
Yurtdışına
götürülecek araçlar için verilen geçici belge ve plakalar ise karayoluna
çıkarılacakları zaman araçlara takılır ve aracın ihraç edilen ülkeye tesliminde
sökülüp ilgililerce iptal edilir.
“E”
Geçici Trafik Belgesi
Madde
50- (Değişik:RG-25/5/2012-28303)
“E”
Geçici Trafik Belgesi, Türkiye’ye kati olarak ithal edilmek üzere getirilen
araçlar ile asıl ikametgâhı yabancı memleketlerde olan Türk ve yabancı
seyyahlar haricinde kalan ve resmi veya özel sektörlerde çalışmak üzere gelen
ecnebi kişilere ve ilim adamlarına ait araçlara gümrüklerce, yabancı
plakalarının sökülmesini müteakip, giriş işlemleri yapılacak gümrüğe kadar kullanılmak
üzere mali mesuliyet sigortası yaptırılmış olmak ve harcı ödenmek şartıyla altı
gün süreyle verilen belgedir.
Ülkemizden
transit geçecek olup geçici plaka ve yol belgesinin süresi bitmiş ya da süresi
ülkemizi geçmeye yetmeyecek olan araçlara giriş işlemi yapan gümrüklerce, çıkış
işlemleri yapılacak olan gümrüğe teslim edilmek üzere zorunlu mali mesuliyet
sigortası yaptırılmış olmak ve harcı ödenmek şartıyla “E” Geçici Trafik Belgesi
verilir.
“F”
Geçici Trafik Belgesi
Madde
51-
Dış ülkelerde bulunan vatandaşlarımızın, bulundukları ülke mevzuatı gereğince
belge ve plakaları geri alınan plakasız araçları ile yurdumuza gelişlerinde
giriş işlemi yapan gümrük idarelerince verilen giriş izin belgesi ile araç
sahibinin başvuracağı tescil birimince en çok 3 ay süre ile verilen belgedir.
Mali
sorumluluk sigortalarının yurtta kalış sürelerine göre yaptırılmış olması
mecburidir.
Bu
belge ve plakalar, araç sahibi tarafından gidilen ülkedeki Türk
temsilciliklerine iptal edilmek üzere teslim edilir.
Ülkelerindeki
olağanüstü haller nedeniyle ülkemize giriş yapan yabancılara ait araçlara
geçici trafik belgesi ve tescil plakası verilmesi
MADDE 51/A – (Ek:RG-22/11/2014-29183)
Savaş, iç
karışıklık, doğal afet ve benzeri olağanüstü nedenlerle, ülkesinden ayrılmaya
zorlanmış, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak veya bu
kitlesel akın döneminde bireysel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı
geçen yabancıların beraberlerinde getirdikleri tescilli araçlara, yurdumuzda
kaldıkları süre içerisinde kullanılmak üzere, geçici trafik belgesi ve tescil
plakası verilir.
Bu kapsamdaki
araçlara yurdumuza girişleri sırasında ilgili gümrük idaresince, herhangi bir
trafik tescil kuruluşunda geçici trafik belgesi ve tescil plakası
düzenleninceye kadar kullanılmak üzere ülkemizde geçerli zorunlu mali
sorumluluk sigortası yaptırılmış olması şartı ile onbeş gün süreyle geçerli
“Geçici Giriş Yol Belgesi” (Ek: 49/A) verilir.
Araçlara geçici
trafik belgesi ve tescil plakası verilmesi işlemleri, araç sahiplerinin veya
kanuni temsilcilerinin dilekçeyle müracaatı üzerine herhangi bir trafik tescil
kuruluşunca yapılır. Müracaat sırasında tescil belgesi, ülkemizde geçerli
zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi ve düzenlenmiş ise Geçici Giriş Yol
Belgesinin (Ek: 49/A) ibrazı ve aracın geçerli muayenesinin bulunması
zorunludur. Bu araçlardan geçerli muayenesi bulunmayanların Emniyet Genel
Müdürlüğü bilgi sistemine kayıtları yapılarak muayenelerini yaptırmak üzere
yedi güne kadar izin verilir. Muayenesi yaptırılan araçlara geçici trafik
belgesi ve tescil plakası düzenlenir.
Gümrük idaresince
bu madde kapsamında Geçici Giriş Yol Belgesi (Ek: 49/A) verilen araçlara geçici
trafik belgesi ve geçici tescil plakası düzenlenmeden bu araçların yurt dışına
çıkışlarına izin verilmez. Bu araçlarla yurt dışına çıkış yapılacak olması
halinde, geçici trafik belgesi ve tescil plakası, bu belge ve plakaları
düzenleyen tescil kuruluşuna iade edilip yurt dışına çıkışın yapılacağı gümrük
idaresine kadar kullanılmak üzere yedi gün süreyle geçerli “Geçici Çıkış Yol
Belgesi (Ek: 49/B)” alınması zorunludur. Bu süre sonunda yurt dışına çıkış
yapmadığı tespit edilen araç trafikten men edilir ve men eden trafik kuruluşu
tarafından bu araca yeniden üç gün süreyle geçerli “Geçici Çıkış Yol Belgesi
(Ek: 49/B)” düzenlenir. Bu süre sonunda yine yurt dışına çıkış yapmadığı tespit
edilen araç, en son geçici trafik belgesi ve tescil plakasını veren trafik
tescil kuruluşundan yeniden geçici trafik belgesi ve tescil plakası alınıncaya
kadar trafikten men edilir.
Geçici trafik
belgesi ve tescil plakası verilen araçlar, geçici belge ve plakalar üzerinden
başkasına satılamaz, devredilemez, kiralanamaz, ödünç verilemez, bu araçlar geçici
trafik belgesinde adı kayıtlı kişi, eşi veya belgede adı kayıtlı kişinin usul
ya da füruu olanlar dışında başkaları tarafından kullanılamaz ve “Geçici Çıkış
Yol Belgesi (Ek: 49/B)” alınmadıkça bu araçların yurt dışına çıkışlarına izin
verilmez. Bu hususlarda araçların geçici trafik belge ve bilgisayar kayıtlarına
şerh konulur.
Geçici olarak
tescil edilmek üzere geçici giriş yol belgesi veya geçici trafik belgesi ve
tescil plakası verilen yabancı plakalı araçlara ilişkin bilgiler kanunlardaki
istisnalar hariç olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla sınırlı olarak
paylaşılabilir. Bu fıkra kapsamında yapılacak veri paylaşımı protokolle
belirlenir.
Geçici trafik
belgesi ve tescil plakasının şekli, içeriği, geçerlilik süresi, geçici trafik
belgesi ve tescil plakası verilmesi, iadesi ile araca ait mevcut belge ve
plakaların muhafazası, iadesi ile bu işlemlere ait diğer usul ve esaslar
Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Geçici olarak
tescil edilen araçların muayene, sigorta, vergi ve harçları ile bu maddenin
uygulanmasına dair diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar ilgili bakanlık,
kurum veya kuruluşlarca belirlenir.
Hangi ülkelerde
olağanüstü hallerin yaşandığı ve olağanüstü hallerin süresi İçişleri ve
Dışişleri Bakanlığı ile Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca
müştereken hazırlanacak usul ve esaslarla belirlenir.
Günlü
ve Saatli Olarak Trafiğe Geçici Çıkış İzni Verilmesi
Madde
52 - Tescil
ve trafik belgesi işlemleri yürütülmekte olan araçlara, mali sorumluluk
sigortası yaptırılmış olmak kaydıyla, trafik tescil kuruluşlarınca günlü veya
saatli olarak (Ek:11)’deki örneğine uygun izin belgesi verilir.
Bu
süre 48 saati geçemez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tescil
Plakaları
Nitelik
ve Ölçüleri
Madde
53-
(Değişik:RG-9/9/2011-28049)
Tescil
plakalarının niteliklerine ve ölçülerine ait esaslar aşağıda gösterilmiştir.
a)
Nitelikleri
Tescil
plakaları, 0.97 mm. kalınlığında DIN 1745 standardına uygun AL 99,5 F11 ½
sertlikte, gerilme kuvveti 100-150 N/mm, % 0.2 akıcılık sınırı, en az 90 N/mm,
uzama direnci en az % 6 (a 10) standardında dikdörtgen biçiminde alüminyumdan
yapılır.
Harf
ve rakamlar ile plaka kenarları preste en az 1, en çok 3 milimetre kabartılır
ve köşeleri 1 santimetre yarıçapla yuvarlatılır. Plaka kenarları (bordürü)
genişliği 5 milimetre olur.
Geçici
plakalardan gümrük plakaları ile altı güne kadar verilen plakalar, plastik veya
karton kâğıttan yapılabilir. Bunların üzerinde ayrıca sol üst köşeden sağ alt
köşeye doğru 2 santimetre genişlikte beyaz renkli bir bant bulunur.
b)
Ölçüleri
1) Motorlu
bisiklet, motosiklet, yük motosikleti ve lastik tekerlekli traktörlerde 15x24
santimetre,
2) (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Otomobil, kamyonet, minibüs, kamyon, çekici ve otobüslerde ön plaka 11x52,
arka plaka 11x52 veya 21x32 santimetre; plaka yerlerinin bu ölçülere uymaması
halinde ölçüler 15x30 santimetre,
en ve
boyda olur.
3) (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Harf ve rakam gruplarının plaka üzerindeki yerleri ile genişlik, yükseklik,
çizgi kalınlığı ve aralıklarına ait ölçüler; 12, 12/A, 12/A-1, 12/B, 12/B-1,
12/C, 12/C-1, 12/G, 12/G-1, 12/H, 12/H-1, 12/J, 12/J-1, 12/N, 12/N-1, 12/N-2,
12/P, 12/P-1, 12/P-2, 12/R, 12/R-1, 12/R-2, 12/S, 12/S-1, 12/S-2, 12/T, 12/U,
12/V eklerdeki şekillerde gösterilmiştir.
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Engellilere ait araçların trafik tescil kuruluşlarınca
tescil işlemlerinin yapılması sırasında:
a)
Bizzat kullanım amacıyla engelliler tarafından ithal edilen özel tertibatlı
otomobiller ile motosikletlerin tescil belgelerine ve bilgisayar kayıtlarına,
"Araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili gümrük
müdürlüğünün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza
kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekâletname ile
devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya
değiştirilmesi yasaktır." şeklinde şerh konulur.
b)
Engelliler tarafından ithal edilen özel tertibatlı minibüslerin tescil
belgelerine ve bilgisayar kayıtlarına "Araç sahibinin eşi, üçüncü dereceye
kadar kan ve sıhri hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine
bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup,
ilgili gümrük müdürlüğünün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının
mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının
vekâletname ile devredilmesi, kiralanması ödünç verilmesi, özel tertibatının
kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır." şeklinde şerh konulur.
c)
Engellilik derecesi % 90’ın altında olan engelliler tarafından bizzat
kullanılmak amacıyla özel tertibatlı araçların Özel Tüketim Vergisinden muaf
olarak yurt içinden ilk iktisabında tescil belgelerine, "İlk iktisap
tarihinden itibaren beş yıl geçmedikçe Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri,
satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde
akden devri, tasarruf hakkının vekâletname ile devredilmesi, “Özel tertibatının
kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır." şeklinde şerh konulur.
Herhangi bir engeli bulunmayan kişilerin kullanımına uygun olarak üretilmiş olan
aracın teknik donanımlarında hiçbir değişiklik yapılmadan, engelli kişinin
sağlık raporunda belirtilen tertibatın ilave aparatlarla taktırılmış olması
halinde, bu araç araç sahibinin eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri
hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak
istihdam edilen bir sürücü tarafından da kullanılabilir. Aracın engelli veya bu
kişiler tarafından her iki şekilde de kullanılabileceğinin yetkili kurum ve
kuruluşlarca belgelendirilmesi şarttır.
ç)
Özel tertibatı olmayıp, engellilik derecesi % 90 ve üzeri olan malul ve
engelliler tarafından Özel Tüketim Vergisinden muaf olarak bizzat ithal edilen
araçların tescil belgelerine ve bilgisayar kayıtlarına, "Araç sahibi
engelli kişinin eşi, kanuni mümessili ile üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri
hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak
istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, beş yıl
içerisinde Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti
muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının
vekâletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi yasaktır."
şeklinde şerh konulur. Ayrıca ithal araçların gümrük şahadetnamelerinde,
yukarıda belirtilen şerh dışında varsa diğer şerhler de tescil belgesine
işlenir.
d)
Engelliler tarafından ithal edilerek getirilen araçların, aynı durumdaki başka
bir engelliye devri veya bunların ölümü sonucunda varislerine intikali halinde,
bu araçlar gümrük vergisinden muaf olup, devir ve tescil işlemi ilgili gümrük
müdürlüğünün iznine bağlıdır.
e)
Özel tertibatı olmayıp, engellilik derecesi % 90 ve üzeri olan engelliler
tarafından Özel Tüketim Vergisinden muaf olarak yurt içinden satın alınıp ilk
iktisabı yapılan araçların tescil belgelerine “İlk iktisap tarihinden itibaren
beş yıl geçmedikçe Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi,
intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri,
tasarruf hakkının vekâletname ile devredilmesi yasaktır." şeklinde şerh
konulur.
f)
Engellilere ait yurt dışından ithal edilmiş olan özel tertibatlı araçların
Yönetmelikte izin verilen kişiler dışında başkaları tarafından kullanıldığının
tespiti halinde; araç trafikten men edilerek bu hususta düzenlenecek bir
tutanakla mer'i mevzuat çerçevesinde işlem yapılmak üzere Gümrük ve Ticaret
Bakanlığının ilgili birimlerine intikal ettirilir.
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Talep halinde, trafik denetleme kuruluşları tarafından
engellilerin araçları için ayrılmış park yerlerinden istifade etmeleri
amacıyla, engellilere ve gazilere örneği Ek: 47’de yer alan park kartı verilir.
Park kartlarının verilmesi, kullanılması ve iptaline dair usul ve esaslar
Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Tescil
plakalarının takılma yerleri ve sayıları
MADDE
54 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-21/3/2012-28240)
Tescil
plakaları araçlara aşağıda gösterildiği şekilde ve sayıda takılır.
a)
Motorlu bisiklet ve motosikletlere; yerden 20 ila 150 santimetre yükseklikte
araç arka kısmında ve araç boyuna eksenine dik olacak şekilde bir adet,
b)
Römork ve yarı römorklara arkada yerden 30 ila 120 santimetre yükseklikte
römork boyuna eksenine dik olacak şekilde bir adet,
c)
Yük motosikletleri ile diğer motorlu araçlara; biri ön, diğeri arkada yerden 30
ila 120 santimetre yükseklikte araç boyuna eksenine dik olacak şekilde iki
adet,
ç)
Traktörlerde; biri ön, diğeri arkada yerden 30 ila 400 santimetre yükseklikte
araç boyuna eksenine dik olacak şekilde iki adet,
Tescil
plakaları, aracın boyuna ekseninde veya sol tarafında, alt kenarı aracın tampon
alt seviyesinin üstünde kalacak, yanlarından taşmayacak, sallanmayacak,
düşmeyecek ve kolayca okunabilecek şekilde takılır.
d)
Takılacak yerlerin uygun olmaması halinde tescil kuruluşunun izni ile;
1)
11x52 santimetre en ve boyundaki ön plaka arkaya,
2)
Araç ekseni üzerine yerleştirilecek olanlar sol tarafa,
3)
Arka plakaların üst kenarı 200 santimetreye kadar,
taktırılabilir.
Ayrıca
plaka için özel yeri bulunanlara küçük ölçüde plaka takılmasına izin
verilebilir.
e)
Lastik tekerlekli traktör römorklarına, traktöre verilen numarayı taşıyan
plaka, diğer araçlarla çekilen römork ve yarı römorklara kendileri için verilen
plakalar takılır.
Tescile
tabi olmamakla beraber, yüklü ağırlığı 750 kilograma kadar olan römork veya
yarı römorkların arkasına çeken araca verilen numarayı taşıyan plaka takılır
veya resmedilir.
f) İş
makinelerine de bu Yönetmelikte gösterilen ölçü ve esaslara uygun plaka takılır.
Plaka takılacak yeri olmayanların uygun kısımlarına aynı ölçülerde yazılarak
resmedilir. Bu araçlar üzerinde ayrıca ilgili kuruluşu tanıtan tam veya
kısaltılmış yazılar bulunur (Ek-13).
Kartondan
yapılmış geçici plakalar, araçların ön ve arka camı üzerine ya da önden veya
arkadan görülebilecek uygun yerine, görüşü engellemeyecek şekilde iliştirilir
veya yapıştırılır.
Harf
ve Rakam Grupları
Madde
55-
(Değişik:RG-19/2/2014-28918)(7)
Tescil
plakalarında; il kod numarasından sonra ikili harf üçlü rakam, tekli harf
dörtlü rakam ve üçlü harf ikili rakam ile ikili harf dörtlü rakam, tekli harf
beşli rakam ve üçlü harf üçlü rakamdan oluşan harf ve rakam grupları bulunur.
Tescil
plaka numarası, Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenecek listelerdeki il kod
numaraları, harf ve rakam gruplarından sıra esasına göre tahsis edilir.
Her
plakada, il kod numarasından önce gelmek üzere (ek:12/V)’te gösterilen ve
ülkemizin uluslararası tanıtım işaretini taşıyan ve 56 ncı madde ile belirlenen
renge uygun nitelikleri haiz (TR) rumuzu bulunur. (TR) rumuzu, 4x10
cm’lik mavi bir dikdörtgen kutu içine yerleşmiş reflektif tabakanın imalat
aşamasında işlenmiş, fiziksel veya kimyasal yolla plakaya zarar vermeden
çıkarılamayacak niteliktedir.
Plaka
numarası;
a)
237 sayılı Taşıt Kanununun (2) sayılı cetvelinde makam hizmetlerine tahsis
edilen araçlar ile emniyet araçlarına A-AA-AAA harf,
b)
Diplomatik ve konsüler muafiyeti bulunan kişilerin araçlarına CC, CD, CG ve CM
harf,
c)
Çeşitli nedenlerle yurdumuzda bulunan yabancı kişilerin araçlarına, “MA”dan
“MZ”ye kadar harf,
ç)
Geçici trafik belgesi alınan araçlardan tecrübe ve gösterisi yapılacak olanlara
takılmak üzere (T), diğerlerine (G) harf ve dörtlü rakam,
d)
Geçici gümrük plakalarına GMR harf ve üçlü rakam,
gruplarından
plaka sıra numarası verilir.
Gerekli
görülen yerlerde, ticari amaçla çalışan araçlara trafik komisyonlarından karar
almak şartıyla belirlenecek harf gruplarından plaka verilebilir.
Plaka
Zeminleri İle Harf Ve Rakam Gruplarının Renkleri
Madde
56 -
Plaka zeminleri ile harf ve rakam gruplarının renkleri (Tablo 1,2,3,4);
a)
Resmi araçlara takılacak plakalarda, zemin siyah, harf ve rakamlar beyaz,
b)Resmi
olmayan araçlara takılacak plakalarda, zemin beyaz, harf ve rakamlar siyah,
c)
Emniyet araçlarına takılacak plakalarda, zemin mavi harf ve rakamlar beyaz,
d) (Değişik:
RG-18/05/2007-26526) Büyükelçiliklerde görevli ve diplomatik muafiyeti olan
kişilere ait araçlara takılacak plakalarda (CD ve CM grupları) zemin beyaz,
harf ve rakamlar yeşil; Başkonsolosluklarda görevli kişilere ait araçlara
takılacak plakalarda (CC ve CG grupları) zemin yeşil, harf ve rakamlar beyaz,
e) (Değişik:
RG-02/11/2000-24218) Asıl ikametgahları yabancı memlekette olan (Türk
turistler hariç) ve Türkiye’ye geçici bir süre için çalışmak, tetkik ve tahsilde
bulunmak gayesiyle ve turistik amaçla veya çeşitli nedenlerle gelen yabancı
kişiler ile yabancı şirketlerin Ülkemizde bulundukları sürece, ithal işlemine
tabi olmayan ve yurt dışından getirdikleri araçları ile Ülkemizde edinecekleri
araçlarına verilen “MA”-“MZ” grubu plakalar, beyaz zemin üzerine, siyah harf ve
rakamlardan oluşur.
(Mülga ikinci paragraf:
RG-18/05/2007-26526)
f) Geçici plakalardan, zemin sarı, harf ve rakamlar
siyah,
g) Geçici
gümrük plakalarında zemin yeşil, harf ve rakamlar kırmızı oluşur.
Plastik
ve karton dışındaki plakalar, tabakasında 10x10 mm’lik bir alana sığacak
şekilde (Ek:12/U)’da gösterildiği şekilde yatay 100 mm ve dikey 50 mm aralıkla
tekrar eden kare kutucuklar içinde ay ve yıldız ve TR güvenlik işaretleri
bulunan yansıtıcılı folyo ile kaplanır. Güvenlik işaretleri, tescil
plakalarının sahtelerinin veya kopyalarının yapılmasına engel olmak amacıyla
reflektif üst tabakanın imalatı aşamasında reflektif tabakanın içinde ayrılmaz
bir bütün olarak imal edilir. Güvenlik işaretleri; fiziksel ve kimyasal
yollarla çıkarılamayacak, fotoğraf, fotokopi, baskı, hologram ve diğer görüntü
işlemleri ile benzer şekilde üretilemeyecek, güvenlik işaretleri takılı tescil
plakası üzerinde aracın yaklaşık 1.8 m. önünde veya arkasında ayakta
durulduğunda ve 30 derecelik bir açı ile bakıldığında görülebilir. 1 m.’den
fazla yaklaşıldığında ya da 4 m’den fazla uzaklaşıldığında (Ek:12/Y)’de şema
ile gösterildiği şekilde görülemeyecek nitelikte olacaktır.
Tescil
Plaka Sıra Numarası Verilmesi ve Bu Numarayı Taşıyan Tescil Plakalarının
Kullanılması
Madde
57-
Tescil plakası sıra numarasının verilmesi ve tahsisi hakkındaki aşağıdaki esas
ve usuller uygulanır.
a)
Tescili zorunlu bütün araçlar için tescili yapan kuruluşlarca bu Yönetmelikte
gösterilen şartlara uygun olarak tescili yapılan her araca bir tescil plakası
sıra numarası tahsisi mecburidir.
Bu
numaralar araç ayrımı yapılmaksızın sıra esasına göre verilir.
Ancak,
aynı ilde plaka basılması mümkün olmayan hallerde, değişik ölçülerdeki
plakaların her birinden yeteri kadar kontenjan ayrılabilir.
b) Karayolları Trafik Kanununun 5 inci maddesi ve
“Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı Merkez ve Taşra Trafik
Kuruluşları Görev ve Çalışma Yönetmeliği” hükümleri uyarınca tescil kuruluşu
faaliyete geçirilen ilçelere tahsis edilecek olan tescil plaka grupları,
aşağıdaki esaslara göre belirlenir.
1) (Değişik:RG-19/2/2014-28918)(7)
İl emniyet müdürünün teklifi, valinin onayı ile her ilçeye nüfus ve araç
yoğunluğu dikkate alınarak Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenen listelerdeki
harf ve gruplarından yeterli miktarda plaka sıra numarası verilir.
2)
İlçelere ayrılacak plakalar ayrı ayrı harf gruplarından seçilir ve bu ilçeye
tahsis edilen harf grubu bir başka ilçeye verilemez.
3)
İlçelere tahsis edilen harf gruplarının bitmesi halinde yeni bir harf grubu
tahsis edilir.
4)
İlçelere tahsis edilen plaka grupları bilgi işlem merkezine ve Milli Savunma
Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına bildirilir.
Özel
Tahsisli Plaka Verilecekler
MADDE 58- (Değişik:RG-16/5/2013-28649)
Aşağıda belirtilen araçlarda, açıklanan
usul ve esaslara uyulmak şartıyla tescil plakası yerine değişik renk ve şekilde
özel tahsisli plakalar kullanılır.
a) Cumhurbaşkanlığı araçları:
1) Cumhurbaşkanına tahsis edilen araçların
plakalarında sadece Cumhurbaşkanı forsu bulunur.
2) Cumhurbaşkanlığına ait diğer araçlara,
koyu kırmızı zemin üzerine sarı madeni CB harfleri ile üçlü rakam grubu bulunan
plakalar takılır (Ek–15). Bu plakaların zeminleri yeşil renkte de olabilir.
b) TBMM Başkanlık Divanı Üyeleri ile
Komisyon Başkanları ve Grup Başkan Vekillerine tahsis edilen araçlara, kırmızı
zemin üzerine sarı madeni TBMM amblemi ile sarı madeni TBMM harfleri ve üçlü
rakam bulunan plakalar verilir. Bu plakaların numaralandırılması işlemleri ile
sıralamasına dair düzenlemeler TBMM Başkanlığınca yerine getirilir.
c) 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Kanuna
göre zata ve emre tahsis edilen araçların plakaları da koyu kırmızı zemin üzerine
sarı madeni dörtlü rakam grubundan (Ek–16) oluşur. Bunlardan il valilerine ait
plakalarda dörtlü rakam grubunun önüne ilin sıra numarasını gösteren ikili
rakam grubu gelir (Ek-16/a il valileri).
1) 237 sayılı Kanuna ekli (1) ve (2) sayılı
cetvellerde yer alan araçlara tahsis edilecek plaka sıra numaraları,
Başbakanlık tarafından belirlenen protokol sırası esas alınarak İçişleri
Bakanlığınca düzenlenir.
2) Emre ve zata birden fazla araç tahsis
edilmiş ise birinci araca verilen numaradan sonra gelen veya uygun görülen bir
başka sıra numarasını taşıyan plaka tahsis edilir.
3) Birden fazla araca aynı sıra numarası
bulunan özel tahsisli plaka takılamaz.
ç) 237 sayılı Kanunun (2) sayılı cetveline göre
kişilerin makam hizmetlerine tahsis edilen araçlara A-AA-AAA grubundaki
plakalardan verilir. Ancak, Başbakanlık ve bakanlık müsteşarları, Kamu
Başdenetçisi ile Emniyet Genel Müdürüne verilecek plakalar beyaz zemin üzerine
kırmızı kabartma dörtlü rakam grubundan oluşur. Bu araçlara 12x36 santimetre
ebadında plaka takılır.
d) Diplomatik muafiyeti haiz kişilerle,
misyonlarda görevli diplomatik statüye sahip olan personelin ülkemizde özel
veya tüzel kişilerden ya da finansal kiralama yoluyla kiralayacakları
araçlarına, mütekabiliyet esasları da göz önünde bulundurularak, noterlerce
tanzim edilen kira sözleşmesiyle birlikte, Dışişleri Bakanlığının yazılı
teklifi ve İçişleri Bakanlığının onayı ile geçici olarak CC 0001'den CC 9999'a,
CD 0001'den CD 9999'a, CG 0001'den CG 9999'a ve CM 0001'den CM 9999'a kadar
olan plakalardan verilebilir. Sürenin bitiminde, tahsis edilen plakalar hiçbir
tebligata gerek olmadan ilgililerce trafik kuruluşlarına iade edilir.
e) Emniyet teşkilatına ait araçlardan;
1) Resmî plakalı olarak görev yapan emniyet
araçlarına kayıtlı oldukları trafik birimlerince, o aracın telsiz kod
numarasını karşılayan resmî plaka verilir.
2) Özel tahsisli plaka verilen araçların
tahsis amacının değişmesi halinde, özel tahsisli plakaları yerine tescil
plakaları takılır.
3) Emniyet Genel Müdürlüğünün merkez
birimleri ile doğrudan merkeze bağlı taşra birimlerinde kullanılanlara, Emniyet
Genel Müdürünün onayı ile sivil plaka tahsis edilir.
4) İl emniyet müdürlüklerine bağlı
birimlerde kullanılanlara, il emniyet müdürünün, başka bir il trafik tescil
kuruluşundan sivil plaka talep edilmesi halinde ise talep edilen il valisinin
onayı ile sivil plaka tahsis edilir.
f) Devletin istihbarat, gizlilik veya
güvenlik gerektiren hizmetlerinde kullanılan araçlarına, ilgili kurum veya
kuruluşun yapacağı yazılı talep üzerine bu maddedeki usul ve
esaslar doğrultusunda 56 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde
belirtilen plakalardan sivil plaka tahsisi yapılır.
g) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel
Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının merkez ve taşra
teşkilatlarının istihbarat, gizlilik veya güvenlik gerektiren hizmetlerinde
kullanılanlara, aracın kayıtlı bulunduğu birimin en üst amirinin il
valiliklerine yapacağı yazılı talep üzerine, aracın tescil kaydının
bulunduğu il emniyet müdürünün teklifi ve valinin onayı ile, görev gereği
herhangi bir başka il trafik tescil kuruluşundan sivil plaka talep edilmesi
halinde, İçişleri Bakanlığının onayı ile sivil plaka tahsis edilir. Askeri plakalı
araçların kuvvesine kayıtlı olduğu askeri birliğin bulunduğu il, tescil
kaydının bulunduğu il olarak değerlendirilir.
ğ) Kamu kurum veya kuruluşlarınca
kullanılan araçlara ilgili bakanlığın, haklarında koruma kararı bulunanların
kullanımındaki araçlara ise ilgililerin yazılı talebi üzerine güvenlik
gerekçesiyle İçişleri Bakanlığının onayıyla sivil plaka tahsisi yapılabilir.
h) 237 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı cetvel
uyarınca emir ve zatlarına, (2) sayılı cetvel uyarınca makam hizmetlerine
tahsis edilmiş olan araçlara, tescil plakası yerine güvenlik gerekçesiyle sivil
plaka takılmasının talep edilmesi halinde, İçişleri Bakanlığının onayı ile
sivil plaka tahsis edilebilir.
ı) Diplomatik muafiyeti olan kişiler,
misyonlarda görevli diplomatik statüye haiz olan idari ve teknik personel ile
asıl ikametgâhları yabancı memlekette olan (Türk ve yabancı turistler hariç) ve
Türkiye'de geçici ve belirli bir süre için çalışmak, tetkik ve tahsilde
bulunmak veya çeşitli nedenlerle gelen yabancı kişilerin araçlarına, güvenlik
mülahazaları çerçevesinde, mütekabiliyet esasları da göz önünde bulundurularak,
Dışişleri Bakanlığının yazılı teklifi ve İçişleri Bakanlığının onayı ile geçici
olarak sivil plaka verilebilir. Sürenin bitiminde, tahsis edilen sivil plakalar
hiçbir tebligata gerek olmadan ilgililerce trafik tescil kuruluşlarına iade
edilir.
Sivil plaka tahsisi talebe bağlı olarak
aracın tescil kaydının bulunduğu veya başka bir trafik tescil kuruluşundan
yapılabilir. Sivil plakalar, aracın tescilli olduğu trafik tescil kuruluşunca
en fazla iki adet, başka bir tescil kuruluşunca ise bir adet olmak üzere tahsis
edilir.
Sivil plakaların tahsisine ait bilgiler
Ek-17'de yer alan deftere kaydedilir ve bilgisayar kayıtlarına işlenir.
Tahsis olunan plakalar talep halinde başka
bir plaka numarası ile değiştirilebilir. Bu durumda daha önce tahsis edilmiş
olan sivil plakalar, geri alınarak iptal edilir.
Tahsis edilen plakaların hizmet amacı sona
erdikten sonra iade edilmesi zorunludur. Bu şekilde iade edilen plakalar bir yıl
süreyle başka araçlara verilmez.
Sivil plakaların tahsisi işlemlerine
ilişkin bilgi ve belgelerin gizliliği korunur.
Bu maddede sayılanlar dışında hiçbir kişi,
kurum veya kuruluş aracına özel tahsisli veya sivil plaka verilemez.
Ad,
Soyad veya Ticari Ünvana Göre Verilecek Plakalar
Madde
59-
Özel veya tüzel kişiliğe haiz motorlu taşıt sahiplerinin üzerine, taşıtlarına,
kendi isim ve/veya soyadları veya şahısları adına tescili yapılmış ticari
ünvanlarını ihtiva eden tescil plakaları verilebilir.
Her
plakada il kod numarası, isim ve/veya soyadları ticari ünvan ifade eden harfler
veya kelimeler ile sıra numarasını ihtiva eden rakam grubu bulunur.
Özel
veya tüzel kişiler adına tahsis edilecek tescil plakalarında kullanılacak olan
isim ve ünvanlar, anayasal rejimimize, cumhuriyete, Atatürk İlke ve
İnkılaplarına, milli ve manevi değerlere, dine, ahlaka ve adaba aykırı
olamayacağı gibi, demokratik rejimimize ve milletin ve devletin bölünmez
bütünlüğüne aykırı olarak her türlü yıkıcı ve bölücü nitelik ve mahiyet arzeden
harfler veya kelimeler kullanılamaz.
Bu
plakalar İçişleri Bakanlığınca belirlenecek miktar üzerinden belirli bir ücret
mukabilinde verilir. (Mülga ikinci cümle: RG-18/05/2007-26526)
Bu
plakaların; nitelikleri, ölçüleri, harf ve rakam gruplarının boyutları, isim ve
ünvan bölümüne yazılacak ifade ve kelimelerin azami sayı ve sınırı ile plaka
zemini ve harf ve rakam gruplarının renkleri ile alınacak ücretlerin tespiti,
tahsili ve diğer husus ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Araçlara
Ait Ayırım ve Tanınma İşaretleri ile
Diğer
İşaretler ve Şartlar
Ayırım
İşaretleri
Madde
60 -
Belirli araçlarda, bu Yönetmeliğe bağlı 1 ve 2 sayılı Cetvellerde yer alan ve
çalışma yerini ve şeklini, kapasite ve diğer niteliklerini belirleyen plaka,
ışık, renk, şekil, sembol ve yazı gibi ayırım işaretleri bulundurulması
zorunludur.
Araçların
dışında bulundurulması zorunlu işaretlerden başka, araçlara; reklam, yazı,
işaret, resim, şekil, sembol, ilan, flama, bayrak ve benzerlerinin takılması,
yazılması, sesli ve ışıklı donanımların bulundurulması ve izin verilmesine dair
esas ve usuller ile diğer hususlar İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikte gösterilir.
(Mülga
üçüncü fıkra: RG-18/05/2007-26526)
Ayırım
işareti bulunmayan araçlar trafikten men edilir.
İzin
alınmadan bulundurulan diğer işaretlerle ilgili olarak bütün sorumluluk ve
giderler işletene ait olmak üzere yazılan yazılar sildirilir ve takılan
donanımlar söktürülür.
Araç
tanıtım numaraları
MADDE
61 –
(Başlığıyla birlikte değişik:RG-18/7/2008-26940) (4)
(Değişik:RG-19/2/2014-28918)
Tescile
tabi araçlarda, tanıtımlarına yarayan şasi ve/veya motor seri numaralarının
bulunması zorunludur. Emniyet Genel Müdürlüğü hizmetlerinde toplumsal olaylara
müdahale ve terörle mücadelede kullanılmak üzere tasarlanmış ve imal edilmiş
özel maksatlı araçların trafik tescil belgelerine motor seri numarası
yazılmaksızın, araç şasi numaralarına göre trafik kayıt tescil işlemleri
yapılır.
Araçların
şasi ve/veya motor seri numaralarının bulunmaması, düşmüş veya tamir, tadil
gibi nedenlerle silinmiş veya tahrip edilmiş olması veya çalınan bir araca ait
motor ve/veya şasi numarasının başka bir araca ait numaralar ile
değiştirildiğinin ve şasi ve/veya motorun orijinal ve bu araca ait olduğunun
yetkili kurum veya kuruluşlarca tespit edilmesi halinde, aracın orijinal motor
ve/veya şasi numarası motor veya şasinin uygun yerine vurdurulur ve trafik
tescil şube veya bürosunun işaretini taşıyan çelik mühürle mühürlenir.
Aracın
şasi ve/veya motorunun araca ait olmadığının tespit edilmesi halinde,
değişikliğin belgelendirilmesi ve teknik uygunluğunun sağlanması şartıyla,
trafik tescil kuruluşlarınca yeni bir numara verilir. Verilen numaraların
vurulduğu yer, trafik tescil şube veya bürosunun işaretini taşıyan çelik
mühürle mühürlenir. Trafik tescil kuruluşunca verilen numaralar (ek-37)’deki
deftere kaydedilerek, araç dosyası, bilgisayar kayıtları, araç tescil belgesi
ve motorlu araç trafik belgesine işlenir.
Aracın
şasi ve/veya motorunun orijinal olmasına rağmen üzerinde numara bulunmaması
veya imalatçısı tarafından sehven hatalı vurulmuş olması halinde, orijinal
numaraların tescil kayıtlarındaki numaralar ile aynı olması kaydıyla, doğru
numaralar imalatçının/ithalatçının yetkilendirdiği kişi veya kurum tarafından
vurulur ve ilgili trafik tescil kuruluşuna bildirilir. İmalatçıya ulaşılamaması
halinde ikinci fıkra hükümleri uygulanır. Motor ve şasi numarasını veren ana
imalatçının aracı sevk etmeden önce yaptığı tadilat ve değişiklikler bu
kapsamda değildir. Araç üreticileri hatalı karakterleri veya şasi numarasının
tamamının üzerine X işareti vurarak iptal eder ve doğru karakteri veya doğru
şasi numarasını hatalı karakterin/şasi numarasının altına veya üstüne vurur. Bu
kapsamda yaptıkları değişiklikleri bir kayıt tutanağı ile birlikte tüketiciye,
ayrıca talep edilmesi halinde muayene ve trafik tescil kuruluşlarına da
bildirirler.
Aracın
şasi ve/veya motoruna yeni bir numara verilmesi işleminin aracın kayıtlı olduğu
trafik tescil kuruluşu dışında yapılması halinde, buna ilişkin belgelerin
tasdikli birer sureti dosyasına konulmak üzere aracın kayıtlı olduğu trafik
tescil kuruluşuna gönderilir.
İlgili
mevzuat hükümlerine göre yurtiçinde üretilmiş, montajı yapılmış veya ithal
edilmiş ve trafik tescil şube veya bürolarında tescile tabi araçların şasi
numarası, motor numarası ve teknik özellik bilgileri ile aracı tanımlamaya
yarayan ünite numara bilgileri imalatçı ve ithalatçıları tarafından Emniyet
Genel Müdürlüğüne verilir. Veri paylaşımı ve bilgilerin gönderilme esasları ile
diğer hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Devlet
Malı Araçların Ayırım İşaretleri ve Tescil Plakaları
Madde
62- Devlet
malı araçlara ayrı renkte plaka verilir.
Emniyet
Teşkilatına ait araçlar da kullanılan ayırım işaretleri ile boyama şekli, diğer
resmi ve özel kuruluşlarla, gerçek ve tüzel kişilere ait araçlarda
kullanılamaz. Bu hükme aykırı olarak boyanan ve ayırım işareti kullanan
araçlar, aykırılık giderilinceye kadar trafikten men edilir.
Araçlara
Ait Teknik Şartlar ve Araçların Karayoluna Uygunluğu
Madde
63- (Değişik:RG-09/09/1997-23105) Araçların; yapım, kullanma, karayoluna
uygunluk ve trafik güvenliği bakımından Bayındırlık ve İskan Bakanlığının
görüşü alınarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılan Motorlu Araçlar ve
Römorkları Tip Onay Yönetmeliği, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki
Yönetmelik ve buna paralel olarak çıkarılacak diğer yönetmelik
hükümlerine uygun durumda olması mecburidir.
Yurtdışından
getirilen ve birinci fıkrada adı geçen Yönetmelik hükümlerine uygun olarak
imal, tadil ve monte edilen araçlara Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca veya bu
Bakanlığın yetki vereceği kamu veya özel kuruluşlar tarafından “Karayolu
Uygunluk Belgesi” verilir.
Askeri
araçlarla, raylı sistemle çalışan ve iş makinesi türünden araçların, karayolu
uygunluk belgeleri ilgili kuruluşlarca düzenlenir.
(Ek: RG-09/09/1997-23105) Motorlu Araçlar ve
Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği ve Araçların İmal Tadil Montajı Hakkındaki
Yönetmelik hükümleri doğrultusunda imalatcı veya yetkili temsilcisi tarafından
düzenlenen “Karayolu Uygunluk Belgesi” bulunmayan araçların tescili yapılmaz.
Ayrıca, taşıtların camlarının görüntüyü değiştirecek
seviyede renkli kullanımı veya camların üzerine renkli film tabakaları
yapıştırılması yasaktır.
Araçlarda
Bulundurulması Mecburi Gereçler
Madde
64- (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Araçlarda;
a) Özelliklerine
ve cinslerine göre nitelik ve nicelikleri 1 sayılı Cetvelde gösterilen
gereçlerin,
b)
Ayrıca, kamyon, çekici ve otobüslerde İçişleri ve Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme bakanlıklarının görüşlerini de alarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığının belirlediği takograf, taksi otomobillerinde taksimetre,
bulundurulması
ve bunların kullanılır durumda olması zorunludur.
Birinci
fıkranın (b) bendindeki şartlara uymayan araçlara, eksikliklerinin giderilmesi
amacıyla 125 inci maddede belirtilen şekil ve sürelere göre geçici olarak
trafiğe çıkış izni verilir. Bu süre sonunda eksikleri giderilmeyen araçlar
trafikten men edilir.
Araçların Üzerinde Yapılan Değişiklikleri ve Adres
Değişikliklerini Bildirme
MADDE
65 –
(Değişik:RG-9/9/2011-28049)
Araçların
üzerinde, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte belirtilen
şekillerde yapılan her türlü teknik değişiklik ile aracın rengine ilişkin
değişikliklerin, değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren otuz gün içinde
herhangi bir trafik tescil şube veya bürosuna bildirilerek tescil kayıtları ile
belgelerine işletilmesi, araç sahibinin adresine ilişkin değişikliklerin ise,
otuz gün içinde herhangi bir trafik tescil kuruluşuna bildirilmesi zorunludur.
Emniyet
Genel Müdürlüğü, araçlar üzerinde teknik değişiklik yapan veya yapılan
değişikliklere ilişkin belgeleri onaylayan kişi veya kuruluşlara, bu
değişikliklerin aracın bilgisayar kayıtlarına işlenmesi amacıyla bildirim
zorunluluğu getirmeye, bu bildirimlerin yapılmasına ilişkin usul ve esasları,
Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle belirlemeye yetkilidir.
Üzerinde
değişiklik yapılıp da süresi içinde bildirilmeyen araçlar, değişiklik
belgelendirilip trafik tescil kuruluşunda tescil edilinceye ve belgelerine
işletilinceye kadar trafikten men edilir.
Taşınması
Özel İzne Bağlı Yükler
Madde
66-
Ağırlık ve boyutları bakımından özelliği olan, başka ulaşım sistemleri ile
taşınması mümkün olmayan ve taşıma sınırını aşıpta, taşınması zorunlu olan
yüklerin taşınmasında, bu Yönetmeliğin 128 inci maddesi hükümlerine göre,
Karayolları Genel Müdürlüğünden izin alınması ve taşımanın bu izindeki esaslara
göre yapılması mecburidir.
ALTINCI
BÖLÜM
Araçların
Teknik Şartlara Uygunluğu ve Muayenesi İle
Muayeneye Yetkili Kuruluşlar
Araçların
Teknik Şartlara Uygunluğu ve Muayeneleri
MADDE
67 –
(Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Teknik
şartlara uygun durumda olmayan araçların trafiğe çıkarılması yasaktır.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-1/9/2010-27689) Araçların cinslerine, kullanım amaç ve
şekillerine göre muayene süreleri, Ulaştırma Bakanlığınca araç muayenesi ile
ilgili olarak çıkarılan yönetmelikte belirtilir.
Muayene
süresi dolmasa bile kazaya karışması sonucu yetkili zabıtaca muayenesi gerekli
görülenler ile üzerinde değişiklik yapılan araçların ayrıca, özel muayenesi
zorunludur.
Karayoluna
çıkmış olan her türlü motorlu aracın, teknik şartlara uyup uymadığı trafik
zabıtasınca kontrol edilerek, uygunsuzluğu tespit edilenler, haklarında bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek:40)’taki Uygunsuzluk Tespit Tutanağı
düzenlenmek suretiyle muayene istasyonlarına sevk edilir.
(Mülga
beşinci fıkra:RG-1/9/2010-27689)
Sefer
görev emri alan kara nakil ve iş makineleri üzerinde imal, tadil ve montaj
yapılması durumunda, bu işlemlere ilişkin bilgiler Milli Savunma Bakanlığına
gönderilir.
(Ek
son fıkra:RG-1/9/2010-27689) Arazi vitesi olmayan otomobillerle zirai
traktörler dışındaki her cins aracın fenni muayeneleri yapılırken, aracın sefer
görev emri belgeleri kontrol edilir. Taşıt Sefer Görev Emri verildiği halde
tatbikat çağrısına uymayan veya adresinde bulunmayan taşıtlar fenni muayene
istasyonuna bildirilir; bu tür araçların muayenesi yapılmaz.
Muayeneye
Yetkili Kuruluşlar
MADDE
68 –
(Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Araçların
muayeneleri, Ulaştırma Bakanlığına ait muayene istasyonlarında veya bu Bakanlık
tarafından usulüne uygun olarak yetki verilen gerçek veya tüzel kişilere ait
muayene istasyonlarında yapılır.
Muayene
istasyonlarınca;
a)
Otobüs, kamyon, çekici ve tankerler,
b)
Otomobil, minibüs, kamyonet, özel amaçlı taşıt, arazi taşıtı, römork ve yarı
römorklar,
c)
Traktör (römorklu-römorksuz), motosiklet, motorlu bisikletler için, gruplarına
göre Kanunda belirtilen muayene ücreti (katma değer vergisi hariç) alınır. Bu
maddede sayılanlar dışındaki araçların hangi gruba gireceği yine Ulaştırma
Bakanlığınca belirlenir.
Raylı
sistemle çalışan veya iş makinesi türünden araçların muayeneleri araçların
tescilini yapan kuruluşlarca; askeri araçların muayeneleri ise yetkili kuruluş
veya birimlerce ilgili özel mevzuatlarına göre yapılır.
Muayene
istasyonlarında bulunacak makine, araç, gereç ile personelin nitelikleri,
işletme, çalışma ve denetleme usulleri ve işletme belgesi ile diğer şartlar ve
esaslar, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Araçların
Tesciline Dair Diğer Esaslar
Mülkiyeti
Muhafaza Kaydıyla Araçların Satış ve Tescilleri
Madde
69-
(Değişik birinci fıkra: RG-18/05/2007-26526) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla
yapılacak araç satışlarına ilişkin sözleşmeler, herhangi bir noterde
yapılabilir, fakat alıcının yerleşim yeri noterliğinde sicile kaydedilir.
Bu
araçlar da, alıcısı adına tescil edilir ve tescil belgelerine, mülkiyeti
muhafazalı olduğuna dair şerh verilir.
Milli
Emlak Müdürlüğü ve Memurluklarınca Satışı Yapılan Araçlar Hakkında Yapılacak
İşlemler
Madde
70-
(Mülga:RG-18/7/2008-26940) (4)
Toplu
İthal Edilen Araçların Satıldıktan Sonraki Tescilleri
Madde
71-
Toplu olarak ithal edilen araçlar için ilgili gümrük idarelerince ayrı ayrı
tanzim edilen trafik şahadetnameleri ithali yapan gerçek veya tüzel kişiye
gönderilmez.
Bu
araçların ithalini yapan işletme, satışı sırasında tanzim ettiği faturada
aracın menşeini gösterir.
Faturaya
istinaden tescil işlemi alıcısı adına yapıldıktan sonra, tescil kuruluşunca
faturada belirtilen menşeine istinaden ilgili gümrük idaresinden aracın cinsi,
markası, modeli, motor, şasi ve plaka numarası belirtilerek trafik
şahadetnamesi (Değişik ibare:RG-9/9/2011-28049) istenebilir.
Tanıtıcı
İşaretlerle İlgili Olarak Adli Makamlara İntikal Ettirilen Kişilerin Araçları
Hakkında Yapılacak İşlemler
Madde
72- (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Araçların
tescilleri esnasında yapılan tespitlerde, motor veya şasi numaralarının
sonradan vurma olduğu tespit edilip hakkında işlem yapılmak üzere adli
makamlara intikal ettirilen araç sahibi hakkında adli makamlarca takipsizlik
kararı verilerek aracın sahibine teslim edilmesi halinde, aracın motor ve şasi
numaraları hakkında 61 inci madde hükümleri doğrultusunda hareket edilir.
Tamir
veya tadil gibi nedenler dışında, üzerinde bulunan numaraları başka sebeplerle
silinmiş veya tahrip edilmiş olan motor blokları araçlara tadilat yapılmak
suretiyle takılamaz ve bu tür motor bloklarının tescil işlemi yapılamaz.
Zapt,
müsadere veya tasfiye kararı alınan araçlar hakkında yapılacak işlemler
Madde
73 –
(Başlığı ile birlikte değişik:RG-18/7/2008-26940) (4)
Aracın
müsadere edildiğine dair mahkeme kararının veya tasfiye edildiğine ilişkin
ilgili kurum veya kuruluşun düzenlemiş olduğu yazının ibrazı halinde; araç
müsadere veya tasfiye kararı verilinceye kadar sahibine yediemin olarak
verilmemiş ise zapt tarihi itibariyle, sahibine yediemin olarak verilmiş ise
müsadere veya tasfiye kararı tarihi itibariyle önceki maliki adına olan tescili
silinir ve ilgili vergi dairesine onbeş iş günü içinde bildirilir.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-21/3/2012-28240) Araç zapt edildiği halde ilgili mahkeme
tarafından müsaderesine veya ilgili kurum veya kuruluşça tasfiyesine karar
verilmemesi halinde, zapt tarihi ile karar tarihi arasında aracın yediemin
olarak sahibine bırakılmamış olması şartıyla, zapt tarihi ile aracın sahibine
iade edilme tarihi arasında geçen süre ile sınırlı olmak üzere tescili silinir.
Sahibine iade tarihi itibariyle de trafik tescil kayıtları tekrar açılır ve
yapılan işlem hakkında ilgili vergi dairesine onbeş iş günü içinde bilgi
verilir.
(Ek fıkra:RG-19/2/2014-28918) Zapt edildiği halde
henüz müsaderesine veya tasfiyesine karar verilmemiş olan ve işlemleri devam
eden araçların, sahibine yediemin olarak teslim edilmemiş olması şartıyla
tescil kayıtları zapt tarihi itibariyle geçici olarak silinir ve ilgili vergi
dairesine onbeş iş günü içinde bildirilir. Yargılama veya diğer işlemlerin
sonucuna göre yeniden işlem tesis edilir.
Reşit
Olmayan Küçükler Adına Araç Tescili
Madde
74-
(Değişik: RG-31/12/2004-25687-3. Mükerrer)
Zihinsel
(Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) engelliler ile reşit olmayan
küçüklerin sahibi bulundukları aracın, tescil kuruluşlarında adlarına
tescillerinin yapılabilmesi için, ileride doğabilecek hukuki ve cezai
sorumlulukları kabul ettiklerine dair, kanuni mümessillerince noterde tanzim ve
tasdik edilmiş taahhütnameyi tescil anında vermeleri zorunludur.
BEŞİNCİ KISIM
Sürücü
Belgeleri, Müracaat Esasları ve Sürücülere Dair Diğer Esaslar
BİRİNCİ
BÖLÜM
Sürücü
Belgeleri, Müracaat Esasları ve Verilme Şartları
Sürücü
Belgelerinin Sınıfları
Madde 75-
(Değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
Sürücü belgesi
sınıfları ile belge sahiplerine sürme yetkisi verilen motorlu araçlar ve
özellikleri aşağıda gösterilmiştir:
a) M
sınıfı sürücü belgesi iki, üç ve dört tekerlekli motorlu bisikletleri (moped)
kullanacaklara verilir.
b) A1
sınıfı sürücü belgesi silindir hacmi 125 santimetreküpü, gücü 11 kilovatı ve
gücünün ağırlığına oranı 0,1’i geçmeyen, sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli
motosikletler ile gücü 15 kilovatı geçmeyen üç tekerlekli motosikletleri
kullanacaklara verilir.
c) A2
sınıfı sürücü belgesi gücü 35 kilovatı ve gücünün ağırlığına oranı 0,2’yi
geçmeyen, sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15
kilovatı geçmeyen üç tekerlekli motosikletleri kullanacaklara verilir.
ç) A
sınıfı sürücü belgesi sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile
gücü 15 kilovatı geçen üç tekerlekli motosikletleri kullanacaklara verilir.
d) B1
sınıfı sürücü belgesi net motor gücü 15 kilovatı, net ağırlığı 400 kilogramı,
yük taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı geçmeyen
dört tekerlekli motosikletleri kullanacaklara verilir. Elektrik ile çalışan
araçların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate
alınmaz.
e) B
sınıfı sürücü belgesi otomobil ve kamyonet kullanacaklara verilir. Belge
sahibi, ilgili tip onayı yönetmeliklerine aykırı olmamak ve 29/5/2013 tarihli
ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu
Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde belirtilen; eğitimi tamamlamak ya da
yetenek ve davranış sınavını geçmiş olmak kaydıyla azami yüklü ağırlığı 4.250
kilograma kadar olan birleşik araçları da kullanabilir.
f) BE
sınıfı sürücü belgesi B sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve
azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramı geçmeyen römork veya yarı römork içeren
birleşik araçları kullanacaklara verilir.
g) C1
sınıfı sürücü belgesi azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramın üzerinde olan ve
7.500 kilogramı geçmeyen kamyon ve çekicileri kullanacaklara verilir.
ğ)
C1E sınıfı sürücü belgesi C1 sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan
ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römork veya yarı römorktan oluşan
ve katar ağırlığı 12.000 kilogramı geçmeyen birleşik araçlar ile B sınıfı
sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 3.500
kilogramı geçen römork veya yarı römorktan oluşan ve katar ağırlığı 12.000
kilogramı geçmeyen birleşik araçları kullanacaklara verilir.
h) C
sınıfı sürücü belgesi kamyon ve çekici kullanacaklara verilir.
ı) CE
sınıfı sürücü belgesi C sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve
azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römork veya yarı römorktan oluşan
birleşik araçları kullanacaklara verilir.
i) D1
sınıfı sürücü belgesi minibüs kullanacaklara verilir.
j)
D1E sınıfı sürücü belgesi D1 sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara
takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römorktan oluşan birleşik
araçları kullanacaklara verilir.
k) D
sınıfı sürücü belgesi minibüs ve otobüs kullanacaklara verilir.
l) DE
sınıfı sürücü belgesi; D sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan
ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römorktan oluşan birleşik araçları
kullanacaklara verilir.
m) F
sınıfı sürücü belgesi lastik tekerlekli traktör kullanacaklara verilir.
n) G
sınıfı sürücü belgesi iş makinesi türündeki motorlu araçları kullanacaklara
verilir.
o) K
sınıfı sürücü aday belgesi Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre
araç sürmeyi öğrenen sürücü adaylarına eğitim ve sınavda kullanmak üzere
verilir.
Sürücü
Adaylarında Aranacak Şartlar
Madde
76-(Değişik:RG-17/4/2015-29329)(11)
Sürücü
belgesi alacakların;
a)
Yaş bakımından;
1) M,
A1 ve B1 sınıfı sürücü belgesi alacakların 16,
2)
A2, B, BE, C1, C1E, F ve G sınıfı sürücü belgesi alacakların 18,
3) A
sınıfı sürücü belgesi alacakların 20 (gücü 15 kilovatı aşan üç tekerlekli
motosikletler için 21),
4) C,
CE, D1 ve D1E sınıfı sürücü belgesi alacakların 21,
5) D,
DE sınıfı sürücü belgesi alacakların 24
yaşını
bitirmiş olmaları,
b)
Deneyim bakımından;
1) A sınıfı
sürücü belgesi alacakların en az iki yıllık A2 sınıfı,
2)
C1, C, D1 ve D sınıfı sürücü belgesi alacakların en az B sınıfı,
3) BE
sınıfı sürücü belgesi alacakların B sınıfı,
4) CE
sınıfı sürücü belgesi alacakların C sınıfı,
5)
C1E sınıfı sürücü belgesi alacakların C1 sınıfı,
6) DE
sınıfı sürücü belgesi alacakların D sınıfı,
7)
D1E sınıfı sürücü belgesi alacakların D1 sınıfı
sürücü
belgesine sahip olmaları,
c)
Öğrenim durumu itibarıyla en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olmaları,
ç)
26/9/2006 tarihli ve 26301 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sürücü Adayları ve
Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelikte
belirtilen şartları taşımaları,
d)
Sürücü sınavlarını başararak, motorlu taşıt sürücüsü sertifikası almış
olmaları,
e) Adli
sicillerinde, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 188, 190 ve
191 inci maddeleri, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele
Kanununun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrası, 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı
Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12 nci
maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen suçlardan hüküm
giydiğine dair kayıt bulunmaması,
f)
Önceden verilmiş aynı sınıf bir başka sürücü belgesinin bulunmaması,
g)
Başka sınıf sürücü belgesi alacaklar için, daha önce verilmiş ancak geri
alınmış olan sürücü belgesinin 2918 sayılı Kanunda öngörülen şartlar yerine
getirildiği için sahibine iade edilmiş olması
zorunludur.
(9)
A
sınıfı sürücü belgesi alacak 24 yaşını doldurmuş adaylarda birinci fıkranın (b)
bendinin birinci alt bendinde öngörülen deneyim şartı aranmaz. (9)
Emniyet
Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim ve öğretim kurumları ile Türk Silahlı
Kuvvetlerinin askeri ihtisas görevleri için subay ve astsubay sınıf okulu,
astsubay meslek yüksekokulu ve astsubay temel kursunda eğitim gören veya
buralardan mezun olanlar ile üniversitelerin sürücü eğitimi veren
yüksekokullarından mezun olanlar bakımından A, C, D ve D1 sınıfı sürücü belgesi
için birinci fıkranın (a) bendinde öngörülen yaş şartı 20 olarak uygulanır ve
bu maddede öngörülen deneyim şartı aranmaz.(9)
Emniyet
Genel Müdürlüğünün motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere Emniyet
Genel Müdürlüğünce hazırlanacak yönerge çerçevesinde yapılacak sınavlarda başarılı
olan Emniyet Genel Müdürlüğü personeline ve Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı
eğitim ve öğretim kurumlarında öğrenim görenlere sürücü belgesine dönüştürülmek
üzere motorlu taşıt sürücüsü sertifikası verilir. Bu eğitim ve sınavlar;
illerde emniyet müdürünün teklifi ve valinin onayı, merkez teşkilatında ise
Trafik Hizmetleri Başkanının teklifi ve Emniyet Genel Müdürünün onayı ile
yapılır. Merkez teşkilatı, il/ilçe emniyet müdürlükleri/amirlikleri ve polis
eğitim kurumları, sürücü eğitimlerini ayrı ayrı ya da birlikte verebilir.
İl/ilçe emniyet müdürlükleri/amirliklerince açılan kurslara eğer varsa o ilde
bulunan polis eğitim kurumlarındaki öğrenciler ve personel ile merkez
teşkilatında görevli personel, polis eğitim kurumları tarafından açılan kurslara
da, o il/ilçe emniyet müdürlükleri/amirliklerinde ya da varsa merkez
teşkilatında görev yapan personel katılabilir.
Jandarma
teşkilatının motorlu araç sürücüsü ihtiyacını karşılamak üzere Jandarma Genel
Komutanlığının belirleyeceği eğitim programları çerçevesinde yapılacak
sınavlarda başarılı olan jandarma teşkilatı mensubu subay, astsubay, uzman
jandarma ve uzman erbaşlar ile Jandarma Okullar Komutanlığında öğrenim gören
öğrencilere sürücü belgesine dönüştürülmek üzere motorlu taşıt sürücüsü
sertifikası verilir. Bu eğitim ve sınavlar illerde il jandarma
komutanlıklarının teklifi ve valinin onayı, merkez teşkilatı için ise Harekât
Başkanının teklifi ve Kurmay Başkanının onayı üzerine oluşturulacak Eğitim
Yürütme Kurulları tarafından yapılır.
Sürücüler
ile sürücü adaylarının hangi şartlarda ve hangi sınıf sürücü belgesi
alabilecekleri ile bunların araç kullanma şartları, kullanılabilecek araçların
niteliklerine ve sağlık şartlarına dair usul ve esaslar, Sürücü Adayları ve
Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelikte
belirlenir. (9)
İKİNCİ BÖLÜM
Sürücü
Belgesi Alacakların Sağlık Muayenelerine Ait Esaslar
Sağlık
Muayenesine Ait Esaslar
Madde
77- (Mülga: RG-18/05/2007-26526)
Sağlık
Kurulunca Düzenlenecek Sürücü Olur Raporları
Madde
78-
(Mülga: RG-18/05/2007-26526)
Psiko-teknik
Değerlendirme ve Psikiyatri Uzmanı Muayenesi
Madde
79-
(Değişik:RG-15/5/2015-29356)
Kanunun ilgili
maddelerinde tanımlanan nitelikteki trafik suçlarını işleyen sürücüler ile
diğer mevzuat kapsamında psiko-teknik açıdan sağlıklı olma şartı aranan
sürücüler ekte yer alan 4 sayılı Cetvelde tanımlanan usul ve esaslara uygun
olarak, psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabi
tutulurlar. Muayene sonucu durumu uygun bulunan sürücülerin sürücü belgeleri
Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen sürelerin sonunda iade edilir.
Ekte yer alan 4
sayılı Cetvelde belirtilen usul ve esaslara göre yapılan psiko-teknik
değerlendirme, aynı cetvelde tanımlanmış altyapı özelliklerine sahip, resmi ve
özel kuruluşlar bünyesinde oluşturulan ve il sağlık müdürlüğü tarafından
ruhsatlandırılmış merkezlerde çalışan psikolog unvanına sahip kişiler
tarafından yapılır. Psiko-teknik değerlendirme raporu üç nüsha olarak
düzenlenir. Düzenlenen raporun iki nüshası sürücüye verilir, bir nüshası
merkezde kalır. Düzenlenen bu raporlar on yıl süre ile saklanır. Kişi
düzenlenen psiko-teknik değerlendirme raporu ile birlikte otuz gün içerisinde,
kamu veya özel sağlık kuruluşlarında görev yapan psikiyatri uzmanına başvurur.
Psikiyatri uzmanı, kişiye ait psiko-teknik değerlendirme raporundaki bulgular
ile psikiyatrik muayene sonucu elde ettiği bulguları birlikte değerlendirerek,
söz konusu kişinin sürücülük yapmasına engel bir durum olup olmadığını belirten
psikiyatri raporunu iki nüsha olarak düzenler. Kamuya ait sağlık kuruluşlarında
çalışan psikiyatri uzmanlarının düzenlediği raporlar çalıştıkları sağlık
kuruluşlarının amirleri tarafından, özel sağlık kuruluşlarında çalışan
psikiyatri uzmanlarının düzenlediği raporlar ise bağlı bulundukları il sağlık
müdürlüğü veya il sağlık müdürlüğünün ilçe düzeyinde yetkilendireceği ilçe
sağlık müdürlüğünce onaylandıktan sonra geçerlidir. Onay aşamasında, raporu
düzenleyen hekimin raporun düzenlendiği kuruluşta çalışıp çalışmadığı ve
imzanın kendisine ait olup olmadığı imza sirkülerinden kontrol edilir ve
raporlar imza karşılığında sürücüye teslim edilir.
İl sağlık
müdürlüğünce, yetkilendirilen resmi ve özel kuruluşlara ve bu kuruluşlarda
çalışan yetkili kişilere ait güncelleştirilmiş listeler Ocak ve Temmuz
aylarında olmak üzere yılda iki kez il emniyet müdürlüğüne bildirilir.
Kişi verilen
raporlara otuz gün içerisinde il sağlık müdürlüğüne itiraz edebilir. İl sağlık
müdürlüğü nihai karar için kişiyi, daha önce psiko-teknik değerlendirme yapılan
test sistemi olan başka bir merkeze, başka bir merkez yoksa aynı merkeze
psiko-teknik değerlendirme raporu tarihinden itibaren üç ayın bitiminde
gönderir. Kişiye psiko-teknik değerlendirme yapılması esnasında il sağlık
müdürlüğünden bir gözlemci bulundurulur. Psikiyatri uzmanı muayenesi yapılmak
üzere, kişi il sağlık müdürlüğünce belirlenecek bir sağlık kuruluşuna sevk
edilir. İkinci psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayene sonucu
ile bir önceki rapor arasında farklılık var ise, ikinci raporun sonucu geçerli
sayılır. İkinci değerlendirme sonucunda da başarısız olan veya otuz gün içinde
itiraz etmeyen kişiler iki yıl süreyle yeniden psiko-teknik değerlendirmeye
alınmaz.
Eksik veya gerçeğe
aykırı rapor veren sorumlular hakkında Türk Ceza Kanununa göre işlem yapılır.
Psiko-teknik
değerlendirme raporu ve psikiyatri uzmanı muayene raporunun, yukarıda
tanımlanan yetkili kişiler tarafından, 4 sayılı Cetvelde tanımlanan hükümler
dikkate alınarak düzenlenmesi zorunludur.
Uluslararası
Sürücü Belgesi
MADDE
80 – (Değişik:RG-25/5/2012-28303)(*)
Uluslararası
sürücü belgesi, sınıflarına uyan araçların sürülebilmesi için, ikili veya çok
taraflı anlaşmalar uyarınca, (Değişik ibare:RG-19/2/2014-28918) üç
yıl süre ile verilen ve verildiği ülke dışındaki ülkeler için geçerli olan
sürücü belgesidir.
Uluslararası
sürücü belgeleri, uluslararası sözleşmeler dikkate alınarak İçişleri
Bakanlığınca yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişilerce verilir.
Uluslararası
sürücü belgelerinin verilmesi ile yetkilendirilenlerin yetki ve
sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünce
belirlenerek ilgili tarafla protokol yapılır.
__________
(*) Bu Yönetmeliğin geçici 8 inci maddesi uyarınca uluslararası sürücü
belgelerinin verilmesi konusunda İçişleri Bakanlığınca yetkilendirme
yapılıncaya kadar uygulanacak olan 80 inci maddenin değişiklikten önceki hali
aşağıdadır:
“Uluslararası Sürücü Belgesi
Madde 80- Uluslararası sürücü belgesi, sınıflarına
uyan araçların sürülebilmesi için, ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca,
uluslararası otomobil kurumları tarafından, 1 yıl süre ile verilen ve verildiği
ülke dışındakiler için geçerli olan sürücü belgesidir.
Uluslararası sürücü belgeleri, ülkemizde "Türkiye Turing ve
Otomobil Kurumu" tarafından ve bu Kurumca tespit edilen esas ve usullere
göre verilir.”
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Sürücü
Belgelerinin Düzenlenmesi ve Verilmesi Esasları
Sürücü
belgelerinin düzenlenmesi, kişiselleştirilmesi ve teslimiyle ilgili usul ve
esaslar
Madde
81- (Değişik:RG-20/12/2013-28857)
Motorlu
taşıt sürücü sertifikası alanların sürücü belgelerinin düzenlenmesi,
kişiselleştirilmesi, basımı ve ilgililerine teslimi işlemleri bu amaçla kurulan
elektronik sistem üzerinden temin edilen bilgiler esas alınmak suretiyle
Emniyet Genel Müdürlüğünce yapılır. Kişiselleştirilen sürücü belgelerinin
ilgililerine teslimi, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen kamu kurum
veya kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerine de yaptırılabilir.
Sürücü
belgesinin düzenlenebilmesi için; geçerli motorlu taşıt sürücü sertifikası,
adli sicil kaydı, sürücü olur sağlık raporu, sürücü belgesi harcı, sürücü
belgesi değerli kağıt bedeli, diğer kanuni paylar, parmak izi, kan grubu
bilgisi ile sertifika sahibinin fotoğraf ve imzası Emniyet Genel Müdürlüğünce,
Millî Eğitim Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya özel
hukuk tüzel kişilerinden güvenli elektronik sistem üzerinden alınır ve sürücü
adayının trafik tescil birimlerine bizzat müracaat şartı aranmadan, sürücü
belgesi merkezi sistemle kişiselleştirilerek basılır, ilgililerin beyan etmiş
oldukları adreslerine posta yoluyla gönderilir.
Sürücü
sertifikasının verildiği il ve ilçe esas alınarak Emniyet Genel Müdürlüğünce
oluşturulacak elektronik ortamdaki teselsül eden sıraya göre sürücü belgesi
sicil numarası verilir ve bu numara sürücü belgesine de yazılır.
İkinci
fıkrada belirtilen bilgi ve belgeler, güvenli elektronik sistem üzerinden
alınıncaya kadar müracaatların kabulü ve değerlendirilmesi işlemleri aşağıda
belirtilen şekilde yapılır:
a)
Motorlu taşıt sürücü sertifikasının karşılığı olan sürücü belgesine
dönüştürülebilmesi için herhangi bir trafik tescil kuruluşuna müracaat edilir.
b)
Trafik tescil kuruluşuna müracaat sırasında; ikinci fıkrada belirtilen bilgi ve
belgelerden ilgili kurumlardan elektronik sistem üzerinden temin edilenler
dışında kalan bilgi ve belgeler sürücü adayı tarafından temin ve ibraz edilir.
c)
Nüfus cüzdanı/pasaport bilgileri Kimlik Paylaşımı Sistemindeki bilgilerle
elektronik ortamda karşılaştırılır.
ç)
Başvuru, trafik tescil kuruluşunca elektronik ortamda düzenlenen Sürücü Belgesi
Müracaat Formunun (Ek-18) yetkili memur önünde imzalanması suretiyle yapılır.
d)
Müracaatı alan görevli tarafından sürücü belgesi müracaat formu onaylanarak
elektronik ortamda baskı merkezine gönderilir.
e)
Sürücü belgesi, trafik tescil kuruluşları tarafından elektronik ortamda
gönderilen bilgiler esas alınmak suretiyle, müracaatın alındığı il/ilçe tescil
kuruluşlarına göre sicil numarası verilerek Emniyet Genel Müdürlüğünce merkezi
olarak basılır ve ilgililerin beyan etmiş oldukları adrese posta aracılığı ile
gönderilir. Posta yoluyla teslim edilecek belgelerin gönderileceği adres ve
teslim işlemlerine ilişkin hususlar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Sürücü
belgeleri merkezi olarak basılıp ilgililerin adresine gönderilinceye kadar
geçici olarak elden teslim usulünün uygulanmasına devam edilir.
Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Milli Eğitim Bakanlığının görüşü
alındıktan sonra İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
Bu
madde kapsamında beyan veya ibraz edilen bilgi ve belgeler sürücü
sertifikasının geçerlilik süresi kadar geçerli olup gerektiğinde bu bilgi ve
belgelerin doğruluğu araştırılabilir. Verilen bilgi ve belgelerin gerçeği
yansıtmadığının tespiti halinde 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 204 üncü ve
devamı maddeleri gereğince işlem yapılır.
"K"
Sınıfı Sürücü Aday Belgesi
Madde
82-
(Değişik fıkra:RG-17/4/2015-29329) G sınıfı hariç diğer sürücü
belgelerinden herhangi birini almak isteyen sürücü adaylarının karayollarında
sürmeyi öğrenmek üzere araç kullanabilmeleri için eğitim ve sınavda kullanılmak
üzere ilgili sürücü kurslarından 29/5/2013 tarihli ve 28661 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu
Yönetmeliğinde yer alan K Sınıfı Sürücü Aday Belgesini (Ek: 5) almaları
zorunludur. K Sınıfı Sürücü Aday Belgesi 6 ay süreyle geçerlidir.
Bunun
için;
1)
Sürücü kurslarında trafik mevzuatı ve kuralları derslerinin tamamının alınmış
olması,
2)
Sürücü kurslarında görevli eğiticilerin (Sürücülüğü öğretecek kişinin) eğitim
yaptıracağı
araç sınıfına uyan ve sürme yetkisi veren sürücü belgesi sahibi olmaları,
3)
Sürücü adaylarının sürmeyi öğrenecekleri karayolları ve bu yollardaki sürme
saatleri trafik komisyonlarınca önceden tayin ve tespit edilerek sürücü kurslarına
bildirilmesi,
mecburidir.
a)
Sürücü aday belgesine;
1)
Sürücü kursunun adı,
2)
Eğiticinin ve adayın kimlikleri,
3)
Eğitimin yapılacağı alan ve karayolunun yeri, adı ve sınırı,
4)
Saatli olarak eğitimin yapılacağı süre,
5)
Eğiticinin sürücü belgesinin verildiği yer, tarih ve numarası,
yazılıp,
fotoğraflar yapıştırılarak belgeyi veren sürücü kursu tarafından tasdik edilir.
b)
Eğiticiler, belirtilen yer ve zaman içinde, başlangıcından bitimine kadar,
eğitimin güven içinde yürütülmesi bakımından gerekli tedbirleri almakla görevli
ve sorumludurlar.
c)
Verilen sürücü aday belgeleri sıra esasına göre (Ek: 27/A) defterine
kaydedilir.
Zayi
Edilen Veya Yıpranan Sürücü Belgelerinin Değiştirilmesi
Madde
83 –
(Değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
Zayi
edilen veya yıpranan sürücü belgelerinin yenisinin düzenlenmesi için belge
sahibinin dilekçe ile herhangi bir tescil kuruluşuna veya dış
temsilciliklerimize müracaat etmesi, sürücü belgesinin geçerlilik süresinin
sona ermemiş olması, geçerlilik süresi sona ermiş ise yenileme şartlarının
sağlanmış olması, sürücü belgesi alma şartlarının kaybedilmemiş olması ve
gerekli diğer bilgi ve belgelerin ibrazı zorunludur. Zayi veya yıpranma nedeni
ile sürücü belgesi düzenlenmesi sırasında sürücü belgesinin geçerlilik
süresinin uzatılmasının talep edilmesi halinde bu Yönetmeliğin 87 nci
maddesindeki yenileme şartları aranır.
Müracaatın
yapıldığı tescil kuruluşunca sürücü belgesi ile ilgili bilgisayar kayıtlarından
müracaatın kontrolü yapılır. Ancak, bilgisayar kayıtlarında sürücü belgesi
sahibi olduğuna dair kayıt bulunmayanlar ile beyan ettikleri bilgilerle ilgili
kayıtlar arasında farklılık arz edenlerin durumu ilgili tescil kuruluşundan en
seri şekilde sorulur ve alınacak cevaba göre işlem gerçekleştirilir.
Müracaatı
tamamlananlara sürücü belgeleri teslim edilinceye kadar araç kullanabilmeleri
için 15 gün süreyle geçerli olmak üzere (Ek-50) deki “Sürücü Belgesi Yerine
Geçen Geçici Belge” verilebilir. Sürücü belgesinin ilgilisine teslim edilmesi
ile birlikte geçici belge hükümsüz sayılır.
Askeri
Araç Sürücülerinin Sınavları ve Belgelerinin Verilmesi
Madde
84-
Er ve erbaş sınıfından askeri araç sürücüsü olacakların sınavlarına ve
belgelerinin verilmesine ait işlemler Milli Savunma Bakanlığınca yürütülür.
Sürücü
adaylarının; sınavlarının yapılmasına, belgelerinin verilmesine, verilen
belgelerle hangi cins araçların ve nerelerde sürüleceğine, ilgili kuruluşlarla
yapılacak işbirliği ile askeri birliklerde oluşturulan sınav merkezlerinin
işleyişine ait esaslar adı geçen Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikte gösterilir.
Verilen
bu belgeler, sadece askeri araçlar için ve askerlik süresince geçerlidir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Sürücü
Belgelerine Dair Esaslar
Araçların
Sürülmesinde Yetki Durumu
Madde
85-
(Değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
Araçları
sürme yetkisi;
a) B1
sınıfı sürücü belgesi ile M,
b) F
sınıfı sürücü belgesi ile M,
c) G
sınıfı sürücü belgesi ile M,
ç) A1
sınıfı sürücü belgesi ile M,
d) A2
sınıfı sürücü belgesi ile M ve A1,
e) A
sınıfı sürücü belgesi ile M, A1 ve A2,
f) B
sınıfı sürücü belgesi ile M, B1 ve F,
g) BE
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, B1 ve F,
ğ) C
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, B1, C1 ve F,
h) CE
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, BE, B1, C, C1, C1E, F; CE sınıfı ile birlikte D
sınıfı sürücü belgesine de sahip olduğu takdirde ayrıca DE, D1 ve D1E,
ı) C1
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, B1 ve F,
i)
C1E sınıfı sürücü belgesi ile M, B, BE, B1, C1 ve F,
j) D
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, B1, D1 ve F,
k) DE
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, BE, B1, D, D1, D1E, F; DE sınıfı ile birlikte C
sınıfı sürücü belgesine de sahip olduğu takdirde ayrıca CE, C1 ve C1E,
l) D1
sınıfı sürücü belgesi ile M, B, B1 ve F,
m)
D1E sınıfı sürücü belgesi ile M, B, BE, B1, D1 ve F
sınıfı
sürücü belgeleri ile kullanılan araçlar da sürülebilir.
Römork
Takarak Araç Kullanma
Madde
86-
(Değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
B, C,
C1, D ve D1 sınıfı sürücü belgesi sahipleri araçlarını, azami yüklü ağırlığı 750
kilograma kadar olan (750 kilogram dahil) hafif römork takarak da
kullanabilirler.
Sürücü
belgelerinin geçerlilik süresi ve yenilenmesi
Madde
87-
(Başlığı ile birlikte değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
M,
A1, A2, A, B1, B, BE, F ve G sınıfı sürücü belgeleri 10 yıl; C1, C1E, C, CE,
D1, D1E, D ve DE sınıfı sürücü belgeleri ise 5 yıl geçerlidir.
Belgelerin
yenilenmesi işlemleri belge sahibinin herhangi bir trafik tescil kuruluşuna
veya dış temsilciliklerimize müracaat etmesi suretiyle yapılır. Müracaat sırasında;
a)
Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair
Yönetmelikte belirlenen sağlık şartlarını taşımaları,
b) Bu
Yönetmeliğin 76 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen
hükümlülükle ilgili şartları taşımaları,
c)
Herhangi bir nedenle sürücü belgesi geçici olarak geri alınmış ise iade edilme
şartlarının gerçekleşmiş olması
gereklidir.
Bu şekilde yenilenen sürücü belgeleri için harç alınmaz.
Yenileme
müracaatı sırasında eski sürücü belgesi geri alınır. Müracaatı tamamlananlara
sürücü belgeleri teslim edilinceye kadar araç kullanabilmeleri için 15 gün
süreyle geçerli olmak üzere “Sürücü Belgesi Yerine Geçen Geçici Belge” (Ek-50)
verilebilir. Sürücü belgesinin ilgilisine teslim edilmesi ile birlikte geçici belge
hükümsüz sayılır.
Dış
ülkelerden alınan sürücü belgeleri ile ülkemizde araç kullanılması ve bu
belgelerin ülkemiz sürücü belgesiyle değiştirilmesi
Madde
88- (Başlığı ile birlikte değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
İlgili
kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere, dış
ülkelerden alınan sürücü belgeleri ile ülkemizde araç kullanılmasına ilişkin
usul ve esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a)
Türk vatandaşlarının dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri ile ülkemizde
araç kullanmaları;
1)
Dış ülkelerden alınan sürücü belgeleri ile ülkemize giriş yapıldığı tarihten
itibaren en fazla 1 yıl süreyle araç kullanılabilir.
2)
Altı aydan fazla ülkemizde bulunanların, araç kullanırken sürücü belgelerinin
dış temsilcilikler veya noter tarafından onaylanmış Türkçe tercümelerini sürücü
belgesi ile birlikte yanlarında bulundurmaları zorunludur.
3)
Bir yılın sonunda ülkemizde araç kullanılabilmesi için dış ülkelerden alınan
sürücü belgelerinin ülkemiz sürücü belgesi ile değiştirilmesi zorunludur.
b)
Yabancıların dış ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri ile ülkemizde araç
kullanmaları;
1)
Dış ülkelerden alınan sürücü belgeleri ile ülkemize giriş yapıldığı tarihten
itibaren en fazla altı ay süreyle araç kullanılabilir.
2)
Altı ayın sonunda ülkemizde araç kullanılabilmesi için dış ülkelerden alınan
sürücü belgelerinin ülkemiz sürücü belgesi ile değiştirilmesi zorunludur.
İlgili
kanunlar ile ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere dış
ülkelerden alınan sürücü belgelerinin, ülkemiz sürücü belgeleri ile
değiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a)
Müracaat herhangi bir trafik tescil kuruluşuna yapılabilir.
b)
Müracaat sırasında ibraz edilmesi zorunlu olan bilgi ve belgeler Emniyet Genel
Müdürlüğünce belirlenir.
c)
Sürücü belgesi alacaklarda, 2918 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde belirtilen
eğitim ve sınav şartı hariç, aynı maddedeki hükümlü olmama, yaş, öğrenim ve
sağlık şartları aynen aranır. Ancak ikili veya çok taraflı anlaşma hükümleri
ile uygulamalar saklı kalmak üzere diplomatik muafiyeti olan yabancılar için,
gerekli şartları taşıdıklarına dair yazılı beyanları esas alınır.
ç)
Gerektiğinde Dışişleri Bakanlığı veya dış temsilciliklerimiz aracılığıyla
sürücü belgesinin doğruluğu hakkında inceleme ve araştırma yapılabilir.
d)
Geçici olarak alınmış olan yabancı sürücü belgeleri değiştirilmez.
e)
Karayolu Trafiği Konvansiyonuna taraf olmayan ve sürücü belgelerinin karşılıklı
olarak tanınması ve değişimine ilişkin ikili bir anlaşmamız bulunmayan ülkelerden
alınan sürücü belgeleri ülkemiz sürücü belgesi ile değiştirilmez.
f)
Türk vatandaşlarının Karayolu Trafiği Konvansiyonuna taraf olan ülkelerden
aldıkları sürücü belgeleri, karşılığı veya dengi olan sürücü belgeleri ile
değiştirilir.
g) Yabancıların
Karayolu Trafiği Konvansiyonuna taraf olan ülkelerden aldıkları motorlu
bisiklet (moped), motosiklet, lastik tekerlekli traktör, iş makinesi veya
otomobil cinsi araçları kullanmak üzere verilen sürücü belgeleri karşılığı olan
ülkemiz sürücü belgeleriyle, diğer araç cinslerini kullanmak üzere verilen
sürücü belgeleri ise ülkemiz B sınıfı sürücü belgesi ile değiştirilir, ancak bu
araçları römork takarak kullanma yetkisi olanların belgeleri ülkemiz BE sınıfı
sürücü belgesi ile değiştirilir. Bunların dışındaki sınıf sürücü belgelerinin
talep edilmesi halinde eğitim ve sınav şartı da aranır.
ğ)
Dış ülkelerden sürücü belgesi almış kişilerin ülkemizde farklı bir sınıf sürücü
belgesi alabilmeleri için dış ülkelerden almış oldukları sürücü belgesini ülkemiz
sürücü belgesine dönüştürmüş olmaları zorunludur.
Ülkemiz
sürücü belgeleri ile değiştirilen dış ülkelerden alınmış sürücü belgeleri
ilgili ülkeye gönderilir.
Dış
ülkelerden almış oldukları sürücü belgeleri ile bu maddede belirtilen şartları
sağlamadan araç kullananlar hakkında 2918 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine
istinaden işlem yapılır.
Adres
Değişikliklerini Bildirme ve Sürücü Belgelerini Bulundurma Zorunluluğu
Madde
89-
Sürücü belgesi sahipleri;
a)
İkamet adresi değişikliklerini, değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içinde
belgeyi veren tescil kuruluşuna bildirmek,
b)
Araç sürerken belgelerini yanlarında bulundurmak ve istendiğinde yetkililere
göstermek
Zorundadırlar.
İkametgah
adresi değişikliğini bildirmeyenler hakkında; Karayolları Trafik Kanununun 44
üncü maddesi hükmü uygulanır.
Sürücü
belgelerinin trafik görevlilerince geri alınması halleri ile şartları
Madde
90-
(Başlığı ile birlikte değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
Sürücü
belgesi sahibi kişide sağlığı bakımından sürücülüğe engel aşikâr bir
değişikliğin görülmesi ve tespiti halinde, trafik görevlilerince sürücü belgesi
geçici olarak geri alınır ve kişiye “sürücü olur” sağlık raporu aldırılır.
Sürücü
belgesi sahibi kişide sağlığı bakımından sürücülüğe engel bir değişikliğin
olabileceğinin kamu kurum veya kuruluşlarınca yazılı olarak bildirilmesi
halinde ise kişinin sürücü belgesi geçici olarak geri alınarak “sürücü olur”
sağlık raporu aldırılır.
Sürücü
belgeleri geçici olarak geri alınan kişilerin Sürücü Adayları ve Sürücülerde
Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik hükümleri
doğrultusunda yapılan muayeneleri sonucunda düzenlenen sağlık raporuna göre
işlem yapılır. Gerekli sağlık şartları sağlanmadıkça bu kişilere sürücü
belgeleri iade edilmez.
Sağlık
şartları bakımından sürücülüğe engel bir halinin olmadığı veya mevcut olan bu
halin bilahare ortadan kalktığı sağlık raporuyla tespit edildiği takdirde,
sürücü belgesi kişiye iade edilir.
Sürücü
belgesinin 2918 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde belirtilen şartlardan
herhangi biri mevcut olmadan veya hileli yollarla temin edilmiş olduğunun
anlaşılması halinde, bu belge Emniyet Genel Müdürlüğü veya bağlı trafik tescil
kuruluşlarınca iptal edilir. Bu kişilere aynı madde hükümlerine uygun olarak
yeniden motorlu taşıt sürücüsü sertifikası almaları halinde yeni bir sürücü
belgesi verilir.
Sürücü
Belgelerinin Yetkililerce İncelenmek Üzere Geçici Olarak Alınması Halleri ve
Şartları
Madde
91-
Sürücü belgeleri aşağıdaki esas ve şartlara uyarak Karayolları Trafik Kanunu ve
bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerle trafik denetimi için görevli
kılınanlar ile genel zabıta tarafından incelenmek üzere her zaman geçici olarak
alınabilir.
1)
Durumu bir tutanakla tespit etmek ve ilgiliye alındığına dair bir belge vermek
şartıyla, sahte olduğundan, hile ile alındığından veya şartlarına uygun olarak
verilmediğinden şüphe edilen hallerde,
2)
İşlem sonunda yerinde derhal geri verilmek şartıyla, geçerlilik durumunu
inceleme, hüviyet tespiti, suç veya ceza tutanağı düzenleme ve benzeri
işlemlerin yapıldığı denetlemeler sırasında,
3)
Gerekli notların alınıp derhal geri verilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, en
kısa zamanda bitirilmesi şartıyla, belgedeki bilgilerin tutanağa veya rapora
kaydı için trafik kazalarında.
Yukarıda
sayılan durumlar dışında geçerli bir neden olmadan sürücü belgeleri
ilgililerden geçici olarak da olsa alınamaz.
Belirli
zamanlar için incelemeye alınmış olan belgelerin, sahipleri tarafından
zamanında geri alınmaması halleri, bir tutanakla tespit edilir ve ilgililere
duyurulur.
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Sürücü belgesi sahibinin öldüğünün tespiti halinde,
Emniyet Genel Müdürlüğü ya da bağlı trafik tescil kuruluşlarınca bilgisayar
kayıtlarına şerh konularak sürücü belgesi iptal edilir. Sürücü belgesi
sahibinin öldüğünün tespiti Kimlik Paylaşımı Sistemi üzerinden elektronik
ortamda da yapılabilir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Sürücü
Belgelerine Ait Diğer Hükümler
Yabancı
Kişilerin Türkiye’de Tescilli Araçları Kullanma Yetkisi
Madde
92-
Türkiyede görevli olarak bulunan diplomatik muafiyete haiz kişiler, yabancı
teknik ve idari personel ile ikamet tezkeresi ile ikamet eden yabancı
uyruklular ve haymatlozların yabancı ülkelerden aldıkları sürücü belgeleri bu
Yönetmeliğin 88 inci maddesindeki esaslara göre karşılığı olan sürücü belgesi
ile değiştirilmekle birlikte, bu kişiler Türkiyede tescil edilmiş taşıtları bir
kazanç karşılığı veya ticari amaçla süremezler.
Sürücü
belgelerinin şekil ve içeriği
Madde
93-
(Başlığı ile birlikte değişik:RG-17/4/2015-29329) (11)
Sürücü
belgeleri Ek-28’deki şekline uygun olarak düzenlenir. Belgelerin içeriği,
üzerinde bulunacak güvenlik unsurları ve fiziksel özellikleri Maliye Bakanlığı
ile Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün görüşü alınarak İçişleri
Bakanlığınca belirlenir.
ALTINCI
KISIM
Trafik
Kuralları
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel
Kurallar
Karayollarında
Trafiğin Akışı ve Karayolunun Kullanılması
Madde
94-
Karayollarında trafik sağdan akar.
Aksine
bir hüküm veya işaret bulunmadıkça karayollarında;
A)
Araç sürücüleri;
a)
Araçlarını durumun elverdiği oranda gidiş yönüne göre yolun en sağından, yol
çok şeritli ise trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten sürmek,
b)
Şerit değiştirmeden önce, gireceği şeritte sürülen araçların güvenle geçişlerini
beklemek,
c)
Trafiği aksatacak veya tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek,
d)
Gidişe ayrılan yol bölümünün en son şeridini sürekli işgal etmemek,
e)
İki yönlü dört veya daha fazla şeritli yollarda, motosiklet, otomobil,
kamyonet, minibüs ve otobüs dışındaki araçları sürenler, geçme ve dönme dışında
en sağ şeridi izlemek,
Zorundadırlar.
Sürücülerin;
f)
Geçme, dönme, duraklama, durma ve parketme gibi mecburi haller dışında şerit
değiştirmeleri,
g)
İki şeridi birden kullanmaları,
h) Kavşaklara
yaklaşırken; yerleşim yerlerinde 30, yerleşim yerleri dışında 150 metre mesafe
içinde ve kavşaklarda şerit değiştirmeleri,
ı)
Araçlarının cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri,
j)
İşaret vermeden şerit değiştirmeleri,
k)
Bölünmüş yollarda karşı yöndeki trafik için ayrılan yol bölümüne girmeleri,
l)
Dört veya daha fazla şeritli ve iki yönlü yollarda, karşı yöndeki trafik için
ayrılan yol bölümüne girmeleri,
m)
İki yönlü ve üç şeritli yollarda en sol şeride girmeleri,
Yasaktır.
B)
Hayvan sürücüleri;
Bu
Yönetmeliğin 95 inci maddesinde sayılan hal ve şartlara uygun olarak hayvanları
ve hayvan sürülerini yolun en sağından, en az genişlik işgal ederek ve
imkanlar ölçüsünde taşıt yolu dışından sürmek,
C) Yayalar;
Bu
Yönetmeliğin 95 inci maddesinde sayılan hal ve şartlar dışında;
a) (Değişik:RG-09/09/1997-23105) Taşıt yolu
bitişiğindeki ve yakınındaki yaya yolu, banket ve alanlarda yürümek, buralarda
ve mecburi hallerde taşıt yolunda yürüme halinde bu Yönetmeliğin 138 ncı
maddesindeki şartlara uymak,
b)
Taşıt yolunun karşı tarafına; yaya ve okul geçitleri ile kavşak giriş ve
çıkışlarından, bunların bulunmadığı yerlerde ise, şartlarına uyulmak suretiyle
taşıt yolunun uygun kısımlarından geçmek,
c)
Yaya ve okul geçitlerinden geçerken, geçidin sağ bölümünden yürümek,
Zorundadırlar.
Trafik
İşaretlerine Uyma
Madde
95-
Araç ve hayvan sürücüleri ile yayalar yolu kullanırken;
a)
Trafiği düzenleme ve denetlemeye yetkili üniformalı veya özel işaret taşıyan
görevlilerin uyarı ve işaretlerine,
b)
Işıklı ve sesli trafik işaretlerine,
c)
Trafik işaret levhaları, tertipleri ve yer işaretlemelerine,
d)
Trafik güvenliği ve düzeni ile ilgili olarak Karayolları Trafik Kanununda ve
Karayolları Trafik Yönetmeliğinde gösterilen diğer kural, yasak,
zorunluluk ve yükümlülüklere ,
Uymak
zorundadırlar.
Bunlara
uymadaki öncelik yukarıda yapılan sıralamaya göredir.
Trafiğin
Yönetimi
Madde
96-
Trafiğin yönetimine dair esas ve usuller aşağıda gösterilmiştir.
a)
Görevli kişilerin trafiği yönetme hareketleri;
1)
Görevli kişinin bir kolunu dik olarak yukarıya kaldırması; yeterli güvenlikte
duramayacak sürücüler ile kavşağa yeni girmiş olan ve kavşak içinde bulunan
sürücüler dışında, tüm karayolunu kullananlar için DUR emridir.
2)
Görevli kişinin kolunu veya kollarını yatay olarak yana uzatması; kol veya
kolların belirttiği doğrultuyu kesen yönlerden (ön ve arka tarafından) gelenler
için DUR emridir.
Bu
hareket aynı zamanda; kol veya kolların uzatıldığı doğrultudan gelenlerin
ilerleyebileceğini gösterir.
Görevli
kişi işaretini yaptıktan sonra kollarını indirebilir. Kol veya kolların
indirilmiş olması evvelce verilmiş olan emri değiştirmez.
3)
Görevli kişinin kırmızı ışığı sallaması, ışığı yönelttiği doğrultudaki
karayolunu kullananlar için DUR emridir.
4)
Görevli kişinin trafiği yönetme hareketlerine yardımcı olmak üzere; kısa sesli
tek veya fasılalı düdük çalması uyarma, uzun sesli tek veya fasılalı düdük
çalması DUR emridir.
b)
Görevli kişiler;
1)
Mecburiyet olmadıkça, ışıklı işaretlerle yönetilmekte olan kavşaklarda yönetime
müdahale etmemeye,
2) Yeşil ışıkta, ilerlemekte olan veya
kavşaklara girmek üzere bulunan araçları ani işaretlerle durdurmamaya,
3)
Kural, kısıtlama ve yasaklamalara aykırı uygulamalara imkan tanımamaya,
özen
göstermek zorundadırlar.
İKİNCİ
BÖLÜM
Uyuşturucu
ve Keyif Verici Maddeler İle Alkollü İçkilerin Etkisiyle
Araç Sürme Yasağı
Alkol,
uyuşturucu veya uyarıcı maddeler etkisi altında araç sürme yasağı
Madde
97- (Başlığı ile birlikte değişik:RG-19/2/2014-28918)
Uyuşturucu
veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler ile kanlarındaki alkol miktarı 0.50
promilin üzerinde olan hususi otomobil sürücülerinin ve kanlarındaki alkol
miktarı 0.20 promilin üstünde olan diğer araç sürücülerinin karayolunda araç
sürmeleri yasaktır.
Trafik
görevlilerince sürücüler her zaman alkol kontrolüne tabi tutulabilirler.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kontrolü ise durumundan şüphe edilen sürücüler
üzerinde yapılır.
Trafik
görevlilerince sürücülerin alkol oranlarının tespitinde aşağıdaki usul ve esaslar
uygulanır:
a)
Sürücülerin alkol oranlarının tespitinde; tarih, saat ve ölçüm sonucu ile
cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı verebilen ve kalibrasyon ayarı
yapılmış teknik cihazlar kullanılır.
b)
Yapılan ölçüm sonucunda yasal sınırların üzerinde alkollü olarak araç
kullandığı tespit edilen sürücüye 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin
beşinci fıkrasında belirtilen miktarlarda idari para cezası verilerek, son
ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde sürücü
belgeleri birinci defasında altı ay, ikinci defasında iki yıl, üç veya üçten
fazlasında ise her seferinde beşer yıl süreyle geri alınır.
c)
Teknik cihaz kullanılmasını kabul etmeyen sürücüye 2918 sayılı Kanunun 48 inci
maddesinin dokuzuncu fıkrasında belirtilen miktarda idari para cezası verilir
ve sürücü belgesi iki yıl süreyle geri alınır.
ç)
Yasal sınırların üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen
sürücüler ile teknik cihaz kullanılmasını kabul etmeyen ve bu nedenle hakkında
işlem yapılan sürücüler araç kullanmaktan men edilir.
d)
Yapılan tespit sonucunda 1,00 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen ve
2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre işlem yapılan sürücüler, haklarında
ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 179 uncu maddesinin üçüncü fıkrası
hükümlerine göre adli işlem yapılmak üzere mahalli zabıtaya teslim edilir.
e)
1,00 promilin altında alkollü olmasına rağmen, alkolün etkisiyle emniyetli bir
şekilde araç sevk ve idare edemeyecek durumda olduğu tutanakla tespit edilen
sürücü, hakkında ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 179 uncu maddesinin
üçüncü fıkrası hükümlerine göre adli işlem yapılmak üzere mahalli zabıtaya
teslim edilir.
f)
Teknik cihazla yapılan ölçüm sonucuna itiraz edilmesi durumunda tekrar ölçüm
yapılmaz, yapılan işlemlere itiraz 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler
Kanununun 27 nci maddesi kapsamında ilgili mahkemelere yapılır.
Trafik
görevlilerince sürücülerin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp
kullanmadığının tespitinde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır:
a)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Sürücülerin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığı solunum
havası, tükürük veya benzeri biyolojik örnekler üzerinden teknik cihazla tespit
edilir. Tespit işlemi tek kullanımlık test kitleri ile yapılır. Bu kitlerle beraber
tarih, saat, ölçüm sonucu ve cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı
verebilen test cihazları da kullanılabilir. Talep halinde test sonuç çıktısının
bir nüshası sürücüye verilir. Tespit için aranacak olan eşik değerleri, Adalet
Bakanlığı (Adli Tıp Kurumu) ve Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Emniyet
Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığınca müştereken belirlenir.
b)(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Teknik cihazla yapılan test sonucunda, uyuşturucu veya uyarıcı madde
kullandığı yönünde pozitif sonuç alınan sürücü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi
Kanunu kapsamında uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanıp kullanmadığının
tespitinin yapılması amacıyla mahalli zabıtaya teslim edilir. Sürücü,
Cumhuriyet savcısının talimatıyla Ceza Muhakemesi Kanununun 75 inci maddesinin
birinci fıkrasında belirtilen usuller çerçevesinde vücudundan kan, tükürük veya
idrar gibi örnekler aldırılmak üzere en yakın adli tıp kurumuna veya adli
tabipliğe veya Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kuruluşlarına götürülür. Yapılan
tespit sonucunda uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığı tespit edilen sürücü
hakkında 2918 sayılı Kanun kapsamında işlem yapılması için mahalli zabıta
tarafından ilgili trafik kuruluşuna ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili
hükümlerine göre adli işlem yapılmak üzere adli birimlere bilgi verilir. Trafik
kuruluşunca, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığı tespit edilen sürücüye
2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen miktarda
idari para cezası verilerek, sürücü belgesi beş yıl süreyle geçici olarak geri
alınır.
c)
Teknik cihaz kullanılmasını kabul etmeyen sürücüye 2918 sayılı Kanunun 48 inci
maddesinin dokuzuncu fıkrasında belirtilen miktarda idari para cezası verilerek
sürücü belgesi iki yıl süreyle geri alınır ve sürücü, 5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanunu kapsamında tespit yaptırılmak üzere mahalli zabıtaya teslim
edilir. Mahalli zabıta tarafından Cumhuriyet savcısının talimatına göre tespit
işlemleri yaptırılır. Yapılan tespit sonucunda uyuşturucu veya uyarıcı madde
kullandığı tespit edilenler hakkında ayrıca trafik görevlilerince 2918 sayılı
Kanunun 48 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen miktarda idari para
cezası verilerek sürücü belgesi beş yıl süreyle geri alınır.
ç)
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığından şüphe edilen ancak teknik cihaz
bulunmaması nedeniyle trafik görevlilerince ölçüm yapılamayan sürücü 5271
sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında tespit yaptırılmak üzere mahalli
zabıtaya teslim edilir. Mahalli zabıta tarafından Cumhuriyet savcısının talimatına
göre tespit işlemleri yaptırılır. Yapılan tespit sonucunda uyuşturucu veya
uyarıcı madde kullandığı tespit edilenlere ayrıca trafik zabıtasınca 2918
sayılı Kanunun 48 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen miktarda
idari para cezası verilerek sürücü belgesi beş yıl süreyle geri alınır.
d)
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığı tespit edilen sürücüler ile teknik
cihaz bulunmaması ya da trafik görevlilerince ölçüm yapılmasının kabul
edilmemesi nedenleriyle mahalli zabıtaya teslim edilen sürücüler araç
kullanmaktan men edilir.
Yaralanma
veya ölümle sonuçlanan kazalar ya da trafik görevlilerince el konulan maddi
hasarlı trafik kazasına karışan sürücülerin alkol oranları ile durumundan şüphe
edilen sürücülerin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadıklarının
tespitinde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır:
a)
Sürücülerin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığı ya da alkolün
kandaki miktarını tespit amacıyla, kollukça ikinci ve üçüncü fıkraların (a)
bentlerinde belirtilen teknik cihazlar kullanılır.
b)
Yaralanma veya ölümle sonuçlanan ya da trafik görevlilerince el konulan maddi
hasarlı trafik kazasına karışarak teknik cihazla alkol ve uyuşturucu ya da
uyarıcı madde kullanıp kullanmadığının tespitine yönelik ölçüm yapılmasına izin
vermeyen sürücülere 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında
belirtilen miktarda idari para cezası verilerek sürücü belgesi iki yıl süreyle
geri alınır. Ölçüm yapılmasına izin vermeyen ya da yapılan ölçüm sonucuna
itiraz eden sürücülerle ilgili olarak;
1)
Yaralanma veya ölümle sonuçlanan trafik kazalarında sürücünün alkol ve
uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanıp kullanmadığının tespitinin yapılması
amacıyla, sürücü mahalli zabıta tarafından Cumhuriyet savcısına bilgi verilerek
en yakın adli tıp kurumuna veya adli tabipliğe veya Sağlık Bakanlığına bağlı
sağlık kuruluşlarına götürülür ve uyuşturucu veya uyarıcı madde ya da alkol
tespitinde kullanılmak üzere vücutlarından kan, tükürük veya idrar gibi
örnekler aldırılır. Yapılan tespit sonucunda uyuşturucu veya uyarıcı madde
kullandığı ya da alkollü olduğu anlaşılanlar hakkında ayrıca 2918 sayılı
Kanunun 48 inci maddesinin eylemine uygun fıkrasından işlem yapılır.
2)
Trafik görevlilerince el konulan maddi hasarlı trafik kazalarında sürücünün
alkol ve uyuşturucu ya da uyarıcı madde kullanıp kullanmadığının tespitinin
yapılması amacıyla, Cumhuriyet savcısına bilgi verilerek sürücü trafik
görevlileri tarafından en yakın adli tıp kurumuna veya adli tabipliğe veya
Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık kuruluşlarına götürülür ve uyuşturucu veya
uyarıcı madde ya da alkol tespitinde kullanılmak üzere vücutlarından kan,
tükürük veya idrar gibi örnekler aldırılır. Yapılan tespit sonucunda uyuşturucu
veya uyarıcı madde kullandığı ya da alkollü olduğu anlaşılanlar hakkında ayrıca
2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin eylemine uygun fıkrasından işlem
yapılır.
3)
Teknik cihazla yapılan ölçüm sonucuna itiraz edilerek tespitin sağlık
kuruluşlarında yaptırılması halinde, her iki tespit arasındaki süre, teknik
cihazla ölçüm yapılmasına izin verilmemesi halinde ise kaza saati ile sağlık
kuruluşunda yapılan tespit saati arasındaki süre göz önünde bulundurularak
sağlık kuruluşunda yapılan tespit sonucuna ilk ölçümü yapan trafik kuruluşu
tarafından her bir saat için 0,15 promil eklenmek suretiyle alkol oranı
belirlenir ve çıkan sonuca göre işlem tesis edilir.
c)
Trafik kazası sonucunda sürücünün ölmesi veya teknik cihaza üfleyemeyecek kadar
yaralanmış olması hâlinde, sevk edildiği sağlık kuruluşunda vücudundan kan,
tükürük veya idrar gibi örnekler alınarak alkol veya uyuşturucu ya da uyarıcı
madde kullanıp kullanmadığı tespit edilir. Yapılan tespit sonucunda uyuşturucu
veya uyarıcı madde kullandığı ya da alkollü olduğu anlaşılanlar hakkında ayrıca
eylemine uygun 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin ilgili fıkrasına göre
işlem yapılır.
ç)
0,50 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen hususi otomobil sürücüleri
ile 0,20 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen diğer araç sürücüleri,
trafik kazasına sebebiyet vermeleri halinde haklarında 2918 sayılı Kanunun 48
inci maddesine istinaden yapılacak işleme müteakip ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununa göre adli işlem yapılmak üzere mahalli zabıtaya teslim edilir.
Bu
madde kapsamında geçici olarak geri alınan sürücü belgelerinin iade edilmesi
için 2918 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen geri alma sürelerinin
dolmuş olması, bu Kanun kapsamında verilen idari para cezalarının tahsil
edilmiş olması ve gerekli diğer şartların sağlanmış olması zorunludur.
Geçici
olarak geri alınan sürücü belgesinin teslim edilebilmesi için 2918 sayılı Kanun
hükümlerine göre verilmiş idari para cezalarının tahsil edildiğine dair
bilgilerin Gelir İdaresi Başkanlığından elektronik sistemle alınabilmesi
halinde belge ibrazı zorunluluğu aranmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Araç
Kullanma Sürelerine Uyma Mecburiyeti ve Denetleme Esasları
Araç
Kullanma ve Dinlenme Sürelerine Uyma Mecburiyeti ve Denetleme Esasları
Madde
98- (Başlığıyla birlikte değişik: RG-02/09/2004-25571)
Araç
Kullanma ve dinlenme sürelerine uyma mecburiyeti ve denetleme esaslarında
uyulacak usuller aşağıda gösterilmiştir:
A)
Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçların
şoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesi
şoförü dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre
içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç
sürmeleri yasaktır.
Bu
şoförler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta
tatilini kullanmak zorundadırlar. Hafta tatili en az 24 saattir. Düzenli
seferler haricindeki uluslararası yolcu taşımacılığı söz konusu olduğunda
şoförler 12 gün süreyle araç kullanabilirler, araç kullanma süresinden sonra 2
günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Birleşik 2 hafta içinde toplam
araç kullanma süresi 90 saati aşamaz.
Bu
şoförler sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda, eğer istirahata
çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir. Bu molalar sürekli 4,5
saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde
de kullanılabilir.
Bu
molalar süresince şoförler başka bir işle meşgul olamazlar. Hareket halindeki
bir araçta, feribotta veya trendeki bekleme süresi ile araç kullanılmadan geçen
süre, başka iş olarak addedilemez. Alınan molalar günlük dinlenme süresi olarak
sayılmaz.
Şoförler
her 24 saat içerisinde 11 saat kesintisiz dinlenecektir. Bu süre, biri en az 8
saat kesintisiz olmak üzere iki veya üç ayrı süre halinde kullanılabilir. Ve bu
durumda günlük dinlenme süresi 1 saat daha eklenerek 12 saate çıkartılır. 11
saatlik kesintisiz günlük dinlenme süresi haftada 3 defadan fazla olmamak üzere
en az 9 saate indirilebilir. Aracın en az iki şoförle kullanılması durumunda
her 30 saatlik sürede her bir şoför en az 8 saat kesintisiz olarak
dinlenecektir. Günlük dinlenme süresi, yataklı ve yapılışlarında özel dinlenme
yeri olan araçlar ile şoförün rahat uyuyabileceği şekilde bölümleri bulunan
araçlarda, araçlar park yerinde, garajda veya yerleşim yerleri dışındaki
karayollarında platform dışında park edip gerekli tedbirler alınarak
geçirilebilir.
Bu
şoförlerin araçlarının feribotla veya trenle taşınması durumunda günlük
dinlenme süreleri bir kez olmak üzere kesintiye uğrayabilir. Günlük dinlenme
süresinin iki bölümü arasındaki süre mümkün olduğunca kısa olmalıdır ve gümrük
işlemleri de dahil gemiye, feribota binmeden önce veya indikten sonra 1 saati
aşamaz. Bu şekilde kesintiye uğrayan dinlenme süresi 2 saat uzatılır.
B)
Yük ve yolcu taşıması yapan araç işletenleri ile bu araçları sürenlerden;
a)
Araç işletenlerinin;;
1)
Otobüs, kamyon ve çekici araçlarında takoğraf cihazı bulundurmaları ve bunların
işler durumda olmalarını sağlamaları,
2)
Araçlarına ait takoğraf kayıtlarını, kayıt tarihinden itibaren 1 ay süreyle
araçlarda, 5 yıl süreyle de işyerlerinde, işyeri yoksa araçlarında muhafaza
etmeleri veya ettirmeleri,
3)
Trafiğe çıkardıkları taşıtların cins ve plakalarını, şoförlerin kimler olduğunu,
işe çıkış yer, gün ve saati ile gidilecek yeri kaydettikleri bir defter veya
liste düzenleyerek kayıtlarını tutmaları,
4)
Yük ve yolcu nakliyatı yapan kuruluş yetkililerinin şoförlerin çalışma
sürelerini ve bu süre içerisindeki kural dışı hareketlerini izlemeleri ve
kuralları ihlal etmeyi itiyat haline getiren şoförleri eğitmeleri ve bu konuda
önleyici tedbirler almaları,
5)
Şehirlerarası yük ve yolcu nakliyatı yapan araçlarda, bu Yönetmeliğin öngörmüş
olduğu çalışma ve dinlenme sürelerini göz önünde bulundurmak suretiyle,
şoförlerin gideceği yer ve güzergahları dikkate almaları ve buna göre
uğrayacağı, il, ilçe veya durak yerlerinde yedek şoförleri hazır
bulundurmaları,
zorunludur.
b)
Taşıt şoförlerinin;
1)
Mesleki Yeterlilik Belgesi alarak araç sürmeleri,
2)
Zorunlu olduğu halde takoğrafı bulunmayan veya takoğrafları işler durumda
olmayan taşıtları trafiğe çıkarmamaları,
3)
Araçlara ait takoğraf kayıtlarını kayıt tarihinden itibaren 1 ay süreyle
araçlarında muhafaza etmeleri,
zorunludur.
Bu
şoförlerle ilgili yapılan kontroller, yıllık çalışma günlerinin en az % 1’ini
kapsamalıdır. Bu kontrollerin en az % 15’i yol kenarında, % 25’i ise ilgili ve
yetkililerce işverenin müştemilatında yapılır. Kontrollerde; günlük araç
kullanma süreleri, molalar, haftalık ve günlük dinlenme süreleri, kayıtlarda
düzensizlik belirtileri, önceki kayıtlar, takoğraf cihazının doğru çalışıp
çalışmadığı kontrol edilir.
Ayrıca,
ilgili ve yetkililerce işyeri müştemilatında yapılan kontrollerde haftalık
dinlenme süreleri ve bu süreler arasındaki araç kullanma süreleri, iki haftalık
araç kullanma süre sınırlaması, indirilen günlük veya haftalık dinlenme
sürelerinin telafi edilip edilmediği, kayıt belgelerinin kullanılıp
kullanılmadığı, şoförün çalışma saatlerinin organize edilip edilmediği de
kontrol edilecektir. Yetkili makamların talebi üzerine gerekli dokümanların
teslim edilmesi ile yapılan kontroller de, müştemilatta yapılan kontrol
sayılır.
Şoförlerin
araç kullanma, mola ve dinlenme saatleri ile denetim prosedürlerine ilişkin
formlar İçişleri Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığınca belirlenir.
Takoğraf Cihazı ile Sürücü Çalışma Belgesi
Bulundurma ve Kullanma Zorunluluğu
Madde
99- (Başlığı ile birlikte değişik: RG-02/11/2000-24218)
Takoğraf
cihazı ile sürücü çalışma belgelerinin hangi cins taşıtlarda bulundurulacağına
ve kullanılacağına dair esaslar aşağıda gösterilmiştir.
a)
Takoğraf cihazları
1)
Takoğraf cihazları; nitelikleri, fonksiyonları ve teknik özellikleri İçişleri
Bakanlığının uygun görüşü alınmak üzere Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca
hazırlanacak teknik şartnameye uygun, mekanik, elektronik veya elektro
mekanik olarak imal veya ithal edilir.
2)
Takoğraf cihazlarının, şehirlerarası yük veya yolcu nakliyatı yapan otobüs,
kamyon ve çekicilerde kullanılır durumda bulundurulması ve kullanılması
zorunludur.
3)
Takoğraf cihazı takılan her taşıtın işleten ve sürücüsü, takıldığı tarihten
itibaren bu cihazları kullanılır durumda bulundurmak zorundadır.
4)
Şehiriçi ve belediye mücavir alanı içerisinde yolcu ve yük nakliyatı yapan
otobüs, kamyon ve çekici türündeki taşıtlarda takoğraf cihazı bulundurma
mecburiyeti aranmaz.
5) 1984 ve daha önceki yıllarda üretilen araçlarda
takoğraf cihazı bulundurma ve kullanma mecburiyeti aranmaz. Ancak, bu araçların
şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığında kullanılması halinde, takoğraf
cihazının yerine sürücü çalışma belgesinin bulundurulması ve kullanılması
zorunludur.
6) Takoğraf cihazı bulundurulması ve kullanılması
zorunlu olan araçlardan, resmi taşıt olarak tescil edilmiş ve edilecek
olanlarda takoğraf cihazı bulundurma ve kullanma zorunluluğu aranmaz.
b)
Sürücü çalışma belgesi
Sürücü çalışma belgesi, ciltli, cebe sığacak büyüklükte
ve 1 yıllık araç kullanma sürelerinin işlenebileceği hacimde olacak şekilde
Maliye Bakanlığınca bastırılır. Bu belgelerin dağıtımı Türkiye Şoförler ve
Otomobilciler Federasyonu tarafından gerçekleştirilir.
Sürücü çalışma belgeleri, isteklinin esnaf
siciline veya ilgili esnaf kuruluşuna kayıtlı olduğunu ispat etmesi şartıyla,
ikametgahının veya işyerinin bulunduğu yerdeki trafik tescil kuruluşunca
verilir. Bu belgelerin zayi edilmesi halinde aynı yolla yenisi düzenlenir.
Ticari amaçla şehiriçi ve belediye mücavir alanı içerisinde
yük ve yolcu nakliyatı yapan araç sürücülerinden, sürücü çalışma belgesi
aranmaz.
c) (Ek:
RG-11/04/2003-25076) (Değişik:RG-19/2/2014-28918) Hız sınırlayıcı
cihaz,
N2 ve
N3 sınıfı kamyon ve çekiciler ile M2 ve M3 sınıfı minibüs ve otobüslerde hız
sınırlayıcı cihaz bulundurulması ve kullanılması zorunludur. Bu
hüküm aşağıda belirtilen motorlu araçları kapsamaz:
1)
Kamu düzeninden sorumlu Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı,
Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, silahlı
kuvvetler, sivil savunma, yangın ve diğer acil servis hizmetlerinde kullanılan
motorlu araçlar.
2)
Yapısı itibariyle hızı 99 km/s’i aşmayan N2 ve N3 sınıfı kamyon ve çekiciler
ile 110 km/s’i aşmayan M2 ve M3 sınıfı minibüs ve otobüsler.
3)
Karayolunda bilimsel amaçlı deney yapmak üzere kullanılan motorlu araçlar.
4)
Şehir içinde sadece kamu hizmetinde kullanılan motorlu araçlar.
Hız sınırlayıcı cihazların durum ve
nitelikleri Yönetmelik ekinde yer alan 1 Sayılı Cetvelde gösterilmiştir. Bu
madde kapsamındaki araçlara takılacak hız sınırlayıcı cihazların hangi
modeldeki araçları kapsayacağı konusu ile uygulamaya hangi tarihten itibaren
başlanacağı hususu İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hız Kuralları
Hız sınırları
MADDE 100 – (Değişik:RG-1/9/2010-27689)
Karayolları Trafik Kanununda ve bu Yönetmelikte yazılı
kayıt ve şartlar dışında ve aksine bir işaret bulunmadıkça yol durumlarına göre
römorksuz araç cinsleri için saatteki asgari ve azami hız sınırları aşağıda
gösterilmiştir.
ARAÇ
CİNSİ
|
YERLEŞİM
YERİ
İÇİNDE
|
YERLEŞİM YERİ DIŞINDA
|
OTOYOLLARDA
|
ŞEHİRLERARASI
ÇİFT YÖNLÜ
KARAYOLLARINDA
|
BÖLÜNMÜŞ
YOLLARDA
|
Otomobil
(M1), (M1G),
|
50
|
90
|
110
|
120
|
Minibüs
(M2),
|
50
|
80
|
90
|
100
|
Otobüs
(M2-M3),
|
50
|
80
|
90
|
100
|
Kamyonet
(N1), N1G)
|
50
|
80
|
85
|
95
|
(Ek
satır:RG-21/3/2012-28240)
Panelvan (N1)
|
50
|
85
|
100
|
110
|
Kamyon
(N2-N3),
Çekici
(N2-N3)
|
50
|
80
|
85
|
90
|
Motosiklet (L3)
|
50
|
80
|
90
|
100
|
Motosiklet (L4, L5, L7)
|
50
|
70
|
80
|
80
|
Motorlu
bisiklet (L1, L2, L6)
Motorsuz
bisiklet
|
30
|
45
|
45
|
Giremez
|
(Değişik
satır:RG-17/4/2015-29329) Tehlikeli madde taşıyan araçlar
(Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa)
|
30
|
50
|
60
|
70
|
(Ek satır:RG-17/4/2015-29329) Özel
yük taşıma izin belgesi veya özel izin belgesi ile karayoluna çıkan araçlarda
(Belgelerinde aksine bir hüküm yoksa)
|
30
|
50
|
50
|
60
|
Lastik
tekerlekli traktörler
|
20
|
30
|
40
|
Giremez
|
Arızalı
bir aracı çeken araçlar
|
20
|
20
|
30
|
40
|
İş
makineleri
|
20
|
20
|
20
|
Yolun
yapım, bakım veya işletilmesinden
sorumlu
kuruluştan
izin
alınmadan
giremez
|
kilometredir.
(Değişik ikinci
fıkra:RG-19/2/2014-28918) Hız sınırlayıcı cihaz bulundurma ve kullanma
zorunluluğu olan araçlarda; yol ayrımı yapılmaksızın M2 ve M3 sınıfı otobüs ve
minibüslerde hız sınırı ayarlaması 110 km/s, N2 ve N3 sınıfı kamyon ve
çekicilerde ise 99 km/s’tir. Bu araçlar şehir içi yollarda ise diğer araçların
tabi olduğu azami hız sınırlarına uymak zorundadırlar.
Zorunlu haller dışında şehirlerarası karayolunu
kullanan motorlu araçlarda araç cinsi gözetilmeksizin asgari hız sınırı 15
km/s, otoyollarda ise 40 km/s’tir.
Tehlikeli madde taşımaya mahsus olup, boş olarak
trafiğe çıkan araçlar yukarıda belirtilen kendi sınıfına giren araçlara ait
hızla sürülebilirler.
(Değişik beşinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Römorklu veya yarı
römorklu araçlarda (Römork takmış LTT ile tehlikeli madde taşıyan araçlar ve
özel yük taşıma izin belgesi veya özel izin belgesi ile karayoluna çıkan
araçlar hariç) en çok hız sınırı aynı cins römorksuz araçlara ait en çok hız
sınırından saatte 10 km daha düşüktür.
Servis freni bozuk araçları çeken araçlar saatte 15
km.’nin üstünde bir hızla sürülemez.
İçişleri Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığının görüşünü
alarak, yerleşim yeri dışındaki şehirlerarası çift yönlü karayolları ile
bölünmüş yollarda ve otoyollarda otomobiller için hız sınırını 20 km/s’e kadar
artırmaya yetkilidir.
(Değişik
sekizinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) İl ve ilçe trafik komisyonları ile ulaşım
koordinasyon merkezleri, yerleşim yeri içinden geçen bölünmüş devlet ve il
yolları ile belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu taşıma kapasitesi
yüksek, can ve mal güvenliği açısından gerekli tedbirlerin alındığı, yaya
geçişlerinin alt ve üst geçişlerle sağlandığı bölünmüş karayollarında araç
cinsleri için ayrı ayrı olmak üzere hız sınırlarını 32 km/s’e, yerleşim yeri
içinde bulunan diğer bölünmüş karayollarında ise 20 km/s’e kadar artırmaya
yetkilidir. Yerleşim yeri içinden geçen ve Karayolları Genel Müdürlüğünün
sorumluluğunda bulunan devlet ve il yollarında yapılacak hız artırımlarında,
Karayolları Genel Müdürlüğünden yola ilişkin alınması gerekli tedbirler ile
yolun işletim hızına ilişkin bilgiler alınarak göz önünde bulundurulur.
Hız
Sınırlarına Uyma ve Hızın Gerekli Şartlara Uygunluğunu Sağlama
Madde
101-
Sürücüler aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse bu Yönetmeliğin 100 üncü maddesinde
belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorundadırlar.
Araç
sürülürken yapılan hız, radar ve benzeri teknik cihazlarla ölçülebileceği gibi
kronometre veya değişik usullerle de ölçülerek tespit edilebilir.
(Değişik üçüncü
fıkra:RG-19/2/2014-28918) İki yönlü karayolunda geçme sırasında, geçme kuralının
mecbur kıldığı şartlar dolayısıyla, bu Yönetmeliğin aynı cins taşıtlar için
tayin ettiği hız sınırlarını aşan taşıt sürücülerine 2918 sayılı Kanunun 51
inci maddesine göre işlem yapılmaz.
Çeşitli
araç cinslerine göre bu Yönetmeliğin öngörmüş olduğu azami hız sınırlarını, %10
nispetinde aştığı kontroller sırasında tespit edilen sürücülere, Karayolları
Trafik Kanununun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz.
Yolun
yapım ve bakımından sorumlu kuruluşlar tarafından yol ve trafik durumu dikkate
alınarak hız sınırlarının azami haddini belirten trafik işaret levhalarının
bulunduğu yerlerde, tayin edilmiş olan hız sınırında seyreden taşıt sürücüleri
hakkında da Karayolları Trafik Kanununun 51 inci maddesine göre işlem yapılmaz.
Hız
tahdidini belirleyen aksine bir işaret bulunmayan yerleşim birimleri içinden
veya civarından geçen şehirdışı karayollarının bu kesimlerinde, can ve mal
güvenliği açısından, karşıdan karşıya geçişler bir fiziki engelle yasaklanmış
veya alt ve üst geçitlerle belirlenmiş ise ve hız yapmak yaya ve taşıt trafiği
açısından bir engel teşkil etmiyorsa, taşıt sürücüleri yol ve trafik durumunu
dikkate alarak yönetmeliğin kendilerine tayin etmiş olduğu azami hız sınırları
içerisinde seyredebilirler.
Hız
sınırlarını ölçen cihazların yerini tesbit veya sürücüleri ikaz edici her türlü
cihazın imal ve ithali ile araçlarda bulundurulması yasaktır.
Hızın
Gerekli Şartlara Uygunluğunu Sağlama;
Sürücüler,
a)
Kavşaklara yaklaşırken, dönemeçlere girerken, tepe üstlerine yaklaşırken,
dönemeçli yollarda ilerlerken, yaya ve hemzemin geçitlerine, tünellere, dar
köprü ve menfezlere yaklaşırken, yapım ve onarım alanlarına girerken, hızlarını
azaltmak,
b)
Hızlarını, kullandıkları aracın yük ve teknik özelliğine, görüş, yol, hava ve
trafik durumunun getirdiği şartlara uydurmak,
c)
Diğer bir aracı izlerken yukarıdaki fıkrada belirtilen durumları göz önünde
tutarak güvenli bir mesafe bırakmak,
d)
Kol ve grup halinde araç kullananlar önlerinde giden araçları, aracın cinsi itibariyle
bu Yönetmeliğin 100 üncü maddesinde tesbit edilen yapabilecekleri azami
hızlarının yarısı kadar metreden az olmayacak mesafeden takip etmek,
Zorundadırlar.
(Değişik
dokuzuncu fıkra:RG-19/2/2014-28918) Bu madde hükümlerine uymayanlara, Kanunun eylemine
uyan 51 veya 52 nci maddesine göre işlem yapılır.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Sürücülerin
Uyacağı Diğer Kurallar
Dönüşler
(Doğrultu Değiştirme)
Madde
102-
Aksine bir işaret yoksa dönüş yaparak doğrultu değiştirecek olan araç
sürücüleri;
a)
Sağa dönüşlerde;
1)
Dönüş işareti vermeye,
2)
Sağ şeride veya işaretlerle dönüş izni verilen şeride girmeye,
3)
Hızını azaltmaya,
4) (Değişik:
RG-02/11/2000-24218) Dar bir kavisle dönmeye,
5)
Dönüş sırasında varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara ve bisiklet
yolundaki bisikletlilere geçiş hakkı vermeye,
6) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönülen
karayolunun gidiş şeridine veya gidişe ayrılmış en sağ şeridine girmeye,
b)
Sola dönüşlerde;
1)
Dönüş işareti vermeye,
2)
Çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şeride, iki şeritli
ve iki yönlü karayollarında sağ şeridin soluna yanaşmaya,
3)
Hızını azaltmaya,
4)
Kavşağa geldiğinde varsa kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara geçiş
hakkını vermeye,
5) (Ek: RG-02/11/2000-24218) Dönüşe
başlamadan sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermeye,
6) (Teselsül:RG-02/11/2000-24218)
Döneceği yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere, arkadan gelen ve sola
dönecek diğer araçları engellememek için dönüşü geniş kavisle yapmaya,
7)(7)
Dönüş sırasında karşı yönden gelen ve emniyetle duramayacak kadar
yaklaşmış olan araçların geçmesini beklemeye,
8)(7)
Döneceği yolun çok şeritli olması halinde en sağ şerit dışındaki
uygun bir şeritten kavşağı terk etmeye,
9)(7)
Döndüğü yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye
düşürmeden sağ şeride veya hızının gerektirdiği şeride girmeye,
c)
Dönel kavşaklardaki dönüşlerde;
Dönel
kavşaklarda da sağa ve sola dönüş kurallarına aynen uymakla birlikte,
1)
Sola veya geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritten kavşağa girmeye,
2)
Dönel kavşakta geriye dönecek ise orta adaya bitişik şeritte dönüşe geçmeye,
3)
Orta ada etrafında dönerken, kavşak çıkışında bulunan ve uygun mesafede olmayan
bir karayoluna veya geçiş yoluna girmek istemesi hali dışında, şeridini muhafaza
etmeye,
Mecburdurlar.
Dönüş
sırasında araç sürücüleri; yaya ve bisikletler için yeşil ışık yanmakta iken;
yaya geçidinden ve bisiklet yolundan geçen yoksa veya yayalar uzakta iseler,
yayaların ve bisikletlerin geçiş haklarını engellememek şartıyla,
dönüşlerine devam edebilirler.
Gidişe
ayrılan birden fazla şeridi bulunan yollarda; en sağ veya sol şeride bitişik
şerit veya şeritlerden işaretlenmek suretiyle sağa veya sola dönüşlere izin
verilebilir.
Geçme
Kuralları
Madde
103-
Geçmede aşağıdaki kurallar uygulanır.
a)
Sürücüler önlerinde giden bir aracı geçmeleri için;
1)
Arkasından gelen bir başka sürücünün kendisini geçmeye başlamamış olması,
2)
Önünde giden sürücünün bir başka aracı geçme niyetini belirten uyarma işaretini
vermemiş bulunması,
3) Geçeceği
aracın hızıyla geçme esnasındaki kendi hızını da dikkate alarak, iki yönlü
yollarda karşıdan gelen trafik dahil, yolu kullananların tümü için tehlike veya
engel yaratmadan geçmek için kullanacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin görüşe
açık ve boş olması,
4)
Geçişin, geçilen araçlar için bir güçlük yaratmayacak şekilde ve araçlarının bu
geçişe uygun durumda bulunması,
Mecburidir.
b)
Geçme, geçilecek aracın solundaki şeritten yapılır.
Geçecek
aracın sürücüsü;
1)
Geçilecek araç sürücüsünü ses cihazı ile veya kısa ve uzun hüzmeli farlarını
ardarda yakarak uyarmaya,
2)
Sol dönüş lambası ile işaret vermeye,
3)
Geçilecek araca takip mesafesi kadar önceden sol şeride yerleşmeye,
4)
Geçilen araç, geriyi görme aynasından görülünceye kadar geçiş şeridinde ilerlemeye,
5)
Sağa dönüş lambası ile işaret vererek sağ şeride girmekle geçişini tamamlamaya,
Mecburdur.
c) Araçların
sağından veya banketten yararlanmak suretiyle geçmek yasaktır.
Ancak,
herhangi bir araç sola dönüş işareti vererek yavaşlamakta veya trafik mecburiyeti
nedeniyle beklemekte ise, bunların veya yolun ortasından giden tramvaylar ile
görev icabı yolun solunda bulunan geçiş üstünlüğüne sahip araçların sağındaki
şeritten geçilebilir.
Tramvay
hatları müsait olmadığı takdirde, harekette olsun veya olmasın bir tramvayın
sol yanından geçilemez ve bu yanda devamlı araç sürülemez.
d)
Gidişe ayrılmış yol bölümlerinde, şerit değiştirmemek şartı ile bir şeritteki
taşıtların diğer şeritteki taşıtlardan hızlı gitmesi geçme sayılmaz.
Geçmenin
Yasak Olduğu Yerler
Madde
104-
Sürücülerin;
a)
Geçmenin herhangi bir trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,
b)
Görüş yetersizliği olan tepe üstü ve dönemeçlerde,
c)
Yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken,
d)
Kavşaklarda, demiryolu geçitlerinde ve buralara yaklaşırken,
e)
Gidiş ve geliş için birer şeridi bulunan iki yönlü trafiğin kullanıldığı köprü
ve tünellerde,
Önlerindeki
bir aracı geçmeleri yasaktır.
Geçilen
Araç Sürücüsünün Uyacağı Kurallar
Madde
105-
Geçilen araç sürücüleri;
a) Duyulur
veya görülür bir geçiş işareti alınca trafiğin iki yönlü kullanıldığı
karayollarında taşıt yolunun sağ kenarına yakın gitmek, dörtten fazla şeritli
veya bölünmüş karayollarında bulunduğu şeridi izlemek ve hızını arttırmamak,
b)
Dar taşıt yolları ile trafiğin yoğun olduğu karayollarında yavaş gitme nedeni
ile kendilerini geçmek için izleyen araçların kolayca ve güvenli geçmelerini
sağlamak için araçlarını elverdiği oranda sağ kenara almak, yavaşlamak,
gerekiyorsa durmak,
c) Geçiş
üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür işaretini alınca, bu
araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak,
gerekiyorsa durmak,
Zorundadırlar.
Kurallara
uygun olarak, geçiş yapmak isteyenlere yol vermemek, geçilmekte olan bir başka
aracı geçmeye veya sola dönmeye kalkışmak yasaktır.
Gelen
Trafikle Karşılaşmada Geçiş Kolaylığı Sağlama
Madde
106-
Araç Sürücüleri;
a)
İki yönlü trafiğin kullanıldığı yollarda; karşı yönden gelen araçların
hareketini zorlaştıran bir durum varsa, geçişi kolaylaştırmak için yer ayırmak,
aracını sağ kenara yanaştırmak, gerekli hallerde sağa yanaşıp durmak,
b)
Fazla eğimli yollarda karşılaşma hallerinde; çıkan araç için geçiş güç veya
mümkün değilse, güvenli geçişi sağlamak üzere, inen araçlar, varsa önceden
sığınma cebine girmek, sığınma cebi yoksa sağ kenara yanaşıp durmak, çıkan araç
için manevra imkanı bulunmadığının açıkça anlaşılması hallerinde de geri
gitmek,
c)
Taşıt yolunun dar olduğu yerlerde aksini gösteren bir trafik işareti yoksa;
1)
Motorsuz araçları sürenler motorlu araçlara,
2)
Otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon, arazi taşıtı, lastik tekerlekli
traktör, iş makinelerini sürenler yazılış sırasına göre kendisinden öncekilere,
Geçiş
hakkı vermek, suretiyle geçiş kolaylığı sağlamak zorundadırlar.
Sürücülerin
eğimli bir yolda, motorun çalışmasını durdurup, vitesi boşa alarak araç
sürmeleri yasaktır. İniş eğilimli yollar, çıkışta kullanılacak vitesle
inilmelidir.
Araçlar
Arasındaki Mesafe
Madde
107-
Sürücüler, önlerinde giden araçları güvenli ve gerekli bir mesafeden takip
etmek zorundadırlar.
Bu
mesafe, kendi araçlarının kilometre cinsinden saatteki hızının en az yarısı
kadar metredir.
Takip
mesafesi, takip eden aracın 2 saniyede katedeceği yol uzunluğu kadar da
olabilir.
Kol
veya grup halinde (konvoy şeklinde) araç kullananlarda araçları arasında,
kendilerini sollayıp geçmek isteyen araçların gerektiğinde güvenle
girebilecekleri kadar açıklıklar bulundurmak zorundadırlar. Bu açıklıklar, kol
veya gruba dahil araçların azami hızlarına göre takip mesafesinden az
olmayacaktır.
Tehlikeli
madde taşıyan araç sürücüleri, yerleşim birimleri dışındaki karayollarında
diğer araçları, en az 50 metre mesafeden takip etmek zorundadırlar.
Yavaş
Sürme ve Yavaşlama
Madde
108-
Araç sürücülerinin;
a)
Araçlarını zorunlu bir neden olmadıkça, diğer araçların ilerleyişine engel
olacak şekilde yavaş sürmeleri,
b)
Belirlenen hız sınırlarının çok altında ve trafiğin akışına engel olacak
şekilde sürmeleri,
c)
Güvenlik nedeni veya verilen herhangi bir talimata uyulması dışında,
başkalarını rahatsız edecek veya tehlikeye sokacak şekilde gereksiz ve ani
yavaşlamaları,
Yasaktır.
Kavşaklarda
Geçiş Hakkı
Madde
109- (Değişik: RG-02/11/2000-24218)
Kavşaklarda
aşağıdaki kurallar uygulanır.
a)Kavşağa
yaklaşan sürücüler, kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamak, dikkatli
olmak, geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkan vermek zorundadırlar.
b)Trafik zabıtası veya trafik işaret
levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
1)Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan
araçlara,
2)Bütün
sürücüler doğru geçmekte olan tramvaylara,
3)Doğru
geçen tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelen, geçen
araçlara,
4)Bölünmüş
yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
5)Tali yoldan ana yola çıkan sürücüler, ana yoldan
gelen araçlara,
6)Dönel
kavşağa gelen sürücüler, dönel kavşak içindeki araçlara,
7)Bir
iz veya mülkten çıkan sürücüler, karayolundan gelen araçlara,
8)Dönüş
yapan sürücüler, doğru geçmekte olan araçlara,
c)Kavşak
kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı oldukları işaretlerle
belirlenmemiş ise;
1)Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araçlara,
2)Lastik
tekerlekli traktör ile iş makinesi sürücüleri, diğer motorlu araçlara,
3)Motorlu
araçlardan soldaki, sağdan gelen araca,
4)Dönüş
yapan sürücüler, kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet
yolundaki bisikletlilere,
d)
Kavşağa gelen sürücüler kavşak giriş ve çıkışlarından kurallara uygun olarak
karşıya geçen veya geçmek üzere olan yayalara,
Geçiş
hakkını vermek zorundadırlar.
e)Işıklı
trafik işaretleri izin verse bile trafik akımı, kendisini kavşak içinde durmaya
zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise,
sürücülerin kavşağa girmeleri yasaktır.
f)Görevli
kişi veya ışıklı trafik işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler
kavşağı en kısa zamanda geçmek zorundadırlar. Sürücülerin gereksiz olarak
yavaşlamaları, durmaları, araçtan inmeleri, yolcu indirmeleri ve bindirmeleri
veya araçlarının motorlarını durdurmaları yasaktır.
g)Aksine
bir trafik işareti olmadıkça, bütün kavşaklarda araçlar, ray üzerinde hareket
eden taşıtlara geçiş hakkını vermek zorundadırlar.
İndirme,
Bindirme ve Kapıların Açılması Kuralları
Madde
110-
Aksine bir işaret bulunmadıkça;
a)
Araç sürücüleri araçlarını, gidiş yönlerine göre yolun en sağ kenarında
durdurarak, yolcularını sağ taraftan indirmek ve bindirmek, yolcular da
araçların sağ tarafından inmek ve binmek zorundadırlar.
b)
Karayolunu kullananlar için bir tehlike ve engel teşkil etmeyeceğinden emin
olunmadıkça;
1)
Araç durmadan kapı açmak,
2)
Kapıların kapanmasını beklemeden hareket etmek,
3)
Durakladıktan sonra aracın sağını kontrol etmeden kapı açmak ve kontrolsüz inip
binmek,
4) Taşıt
yolu üzerinde araçların sol kapılarından yolcu indirip bindirmek,
Yasaktır.
ALTINCI BÖLÜM
Durma,
Duraklama ve Parketme Kuralları
Durma
Madde
111-
Araçların;
Görevli
kişilerce, verilen dur emrinde, sesli, işaretli dur emrinde veya kırmızı ışıklı,
işaret levhalarına uyularak veya önündeki araçların durması ve arıza halleri
gibi her türlü trafik mecburiyeti nedeni ile durdurulması halleri “Durma” dır.
Duraklama
Madde
112-
Durma halleri dışında yolcu indirip bindirmek, yük yüklemek veya boşaltmak veya
beklemek amacı ile araçların kısa süreler içinde durdurulması “Duraklama” dır.
Duraklama,
bekleme amacı ile yapılırsa, bunun süresi en çok 5 dakikadır.
Bu
sürenin geçirilmesi parketme sayılır.
Duraklamanın
Yasak Olduğu Yerler
Madde
113-
Taşıt yolu üzerinde;
a)
Duraklamanın yasaklandığının bir trafik işareti ile belirtilmiş olduğu
yerlerde,
b)
Sol şeritte (raylı sistemin bulunduğu yollar hariç),
c)
Yaya ve okul geçitleri ile diğer geçitlerde,
d)
Kavşaklar, tüneller, köprüler ve bağlantı yollarında ve buralara, yerleşim
birimleri içinde 5 metre ve yerleşim birimleri dışında 100 metre mesafede,
e) Görüşün yeterli olmadığı tepe üstlerine yakın
yerlerde ve dönemeçlerde,
f)
Otobüs, tramvay ve taksi duraklarında (duraklamaya izin verilen taşıtın
dışındakiler için),
g)
Duraklayan veya parkedilen araçların yol tarafındaki yanında,
h)
İşaret levhalarına, yaklaşım yönünde ve park izni verilen yerler dışında;
yerleşim birimi içinde 15 metre ve yerleşim birimi dışında 100 metre mesafede,
ı)
Zorunlu haller dışında yerleşim yerleri dışındaki karayollarında, taşıt yolu
üzerinde,
Duraklamak
yasaktır.
Parketme
Madde
114-
Parketme araçların durma ve duraklama halleri dışında, genelde uzun süreli
olarak bekletilmek üzere bırakılmasıdır.
Aracın
çalışır durumda olması veya içinde insan bulunması parketme amacını
değiştirmez.
Parketmenin
Yasak Olduğu Yer ve Haller
Madde
115-
Araçların, aşağıda gösterilen yerlerde ve hallerde taşıt yolu üzerinde
parkedilmesi yasaktır.
A)
Parketmenin yasak olduğu yerler,
1) Duraklamanın
yasak olduğu yerlerde,
2)
Parketmenin trafik işareti ile yasaklandığı yerlerde,
3)
Geçiş yolları önünde ve üzerinde,
4)
Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden 5 metrelik mesafe içinde,
5)
Kamu hizmeti yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten levhalara her iki
yönden 15 metre mesafe içinde,
6) Üç
veya daha fazla taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda ve üç veya
daha fazla şeritli yollarda, aksine bir işaret bulunmadıkça gidiş yönüne
ayrılmış en sağ şerit dışındaki şeritlerde,
7)
Kurallara uygun olarak parketmiş araçların çıkışına engel olacak şekil ve
yerlerde,
8)
Geçiş üstünlüğü olan araçların gidiş ve çıkışlarının yapıldığı yerleri belirten
işaret levhalarına 15 metrelik mesafe içinde,
9)
Kamunun faydalandığı;
a)
Herkesin araçları ile girip çıkabildiği park, bahçe, garaj, sinema ve benzeri
her çeşit tesisin,
b)
Fabrika, atölye, iş hanı ve benzeri işyerlerinin,
c)
Okul, hastane ve benzerlerinin,
Giriş
çıkış kapılarının her iki yönünden 5 metrelik mesafe içinde,
10)
Park için yer ayrılmamış veya trafik işaretleri ile belirlenmemiş alt ve üst
geçitler ile köprüler üzerinde veya bunlara 10 metrelik mesafe içinde,
11)
Belirli kişi, kurum ve kuruluşlara ait araçlara trafik komisyonları kararları
ile ayrılmış ve bir işaretle belirlenmiş bulunan park yerlerinde (izin verilen
araçlar hariç),
12)
Yayaların geçişine engel olmayacak şekilde ayrılmış, işaretlerle belirlenmiş ve
il ve ilçe trafik komisyonunca karara bağlanmış olmak şartıyla, geniş ve uygun durumdaki
yaya yollarında bulunan park yerleri dışındaki yaya yollarında,
13)
Mecburi haller dışında yerleşim yerleri dışındaki karayollarında, taşıt yolu
üzerinde,
14) (Ek:
RG-18/05/2007-26526) (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) Engellilerin
araçları için ayrılmış park yerlerinde,
B)
Parketmenin yasak olduğu haller;
1)
İşaret levhalarında gösterilen parketme süresi veya zamanı dışında,
2)
Parketme için ayrılmış olan yerlerde belirlenmiş şekle aykırı olarak veya süre
dışında,
3)
Belirli süreler için ücret ödenerek parketme izni verilen ve bu amaçla özel
cihaz bulunduran yerlerde ücret ödemeden parketme halinde veya süresi dışında.
Yerleşim
Birimleri Dışında, Arızi Hallerde Durma ve Parketmede Alınacak Tedbirler
Madde
116-
Teknik arıza, kayma, yolda ani olarak meydana gelen bir bozukluk veya heyelan,
yükün kayması ve düşmesi ve benzeri gibi mecburi hallerin yerleşim birimleri
dışındaki karayolunda taşıt yolu üzerinde meydana geldiği takdirde, araç
sürücüleri, bütün imkanları elverdiği ölçüde kullanarak hareket ettirme, itme
ve benzeri şekil ve surette, araçlarını karayolu dışına, bu mümkün olmaz ise,
bankette, bu da mümkün değilse taşıt yolunun en sağına almak ve her durumda
yol, hava ve trafik şartları ile gece ve gündüz olmasına göre, gerekli güvenlik
ve uyarı tedbirlerini derhal alıp uygulamakla yükümlüdürler.
Duraklamada
Alınacak Önlemler
Madde
117-
Duraklamalarda;
a)
Duraklama için en uygun yerin seçilmesi, bulunulan şeritte en az yer işgal
edilmesi, varsa banketlerden yararlanılması,
b)
Duraklama amacı uzun süre beklemeyi gerektiriyorsa, motorun durdurulması, uygun
vitese takılması, el freni ile tespit edilmesi, gerekli hallerde park
ışıklarının yakılması, yolun eğimi gerektiriyorsa, uygun tekerleklere uygun
yönde takoz konulması,
c)
Diğer araçların geçişini ve yayaların yürümesini zorlaştırmayacak, yüklerin
boşaltılması veya yüklenmesi sırasında başkalarına zarar vermeyecek, karayolu
yapısını bozmayacak ve kirletmeyecek şekilde tedbirler alınması,
Mecburidir.
Parketmede
Alınacak Tedbirler
Madde
118-
Araçların parkedilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır;
a) El
freni ile tespit edilir.
b)
Motor durdurulur, eğimli yollarda inişte geri, yokuşta birinci vitese takılır
ve ön tekerlekler sağa çevrilir.
c)
Eğimli yoldaki araç; kamyon, çekici veya otobüs ise, her iki arka tekerleğinin,
ayrıca römorkların ve birden fazla ise, her bir römorkun arka tekerleklerinin
inişte ön, çıkışta arka taraflarına niteliklere uygun takoz konulur.
d)
Aracın terk edilmesi halinde; camlar kapatılarak, kapılar kilitlenir.
Parketme
Yasaklarına Uymayan Araçlardan Hangilerinin Kaldırılacağı ve Kaldırmaya
Yetkililer
Madde
119-
Yasaklanmış yerlerde ve hallerde parkedilen araçlardan aşağıda sayılan yerlerde
parketmiş olanlar esas ve usullerine uyularak yetkililerce kaldırılır.
a) Duraklamanın
yasak olduğu yerlerde,
b) Geçiş yolları önünde ve üzerinde,
c)
Belirlenmiş yangın musluklarına her iki yönden 5 metrelik mesafe içinde,
d) (Değişik:RG-09/09/1997-23105) Kamu hizmeti
yapan yolcu taşıtlarının duraklarını belirten işaret levhalarına 15
metrelik mesafe içinde,
e) Üç
veya daha fazla ayrı taşıt yolu olan karayolunda ortadaki taşıt yolunda ve üç
veya daha fazla şeritli yollarda aksine bir düzenleme veya işaretleme
yapılmadıkça sağ şerit dışındaki şeritlerde,
f) (Değişik:
RG-02/11/2000-24218) Kurallara uygun şekilde park etmiş araçların çıkmasına
engel olacak yerlerde,
g) (Ek:RG-09/09/1997-23105) Geçiş üstünlüğü olan
araçların giriş ve çıkışının yapıldığının belirlendiği işaret levhasından 15
metrelik mesafe içinde,
h) Kamunun
faydalandığı yerlerin giriş çıkış kapılarının önünde ve her iki yönünde 5
metrelik mesafe içinde,
ı) Belirli kişilerin ve tatil günleri dışında, kurum ve
kuruluşların araçları için ayrılmış ve bir işaretle belirlenmiş park
yerlerinde,
Parkedilmiş
araçlar ile yukarıda sayılan yerler dışında kalan fakat belirgin şekilde trafik
düzenini ve trafik güvenliğini etkilediği görülen ve sahibi bulunmayan ve yasak
yerde (Değişik ibare:RG-19/2/2014-28918) olmasa bile genel
güvenlik bakımından tehlike yarattığı anlaşılan araçlar trafik zabıtasınca,
trafik zabıtasının görev almadığı veya bulunmadığı yerlerde genel zabıta
tarafından kaldırılır.
Yerleşim
birimleri dışındaki karayollarında taşıt yolu üzerinde mecburi haller dışında
ve gerekli önlemleri almadan parketmiş araçları yolun yapım ve bakımından
sorumlu olan kuruluşlar da kaldırmaya yetkilidir.
Araçların
Kaldırılması Esas ve Usulleri
Madde
120-
Yasak yerlere parkedilmiş araçlar özel tertibatlı bir araçla (kurtarıcı veya
çekici) çekilerek belli bir yerde muhafaza altına alınır.
Kurtarıcılarla
çekmede, gerekli durumlarda lift kullanılır.
Araçları
Kaldıran ve Çekenler ile Araç Sahiplerinin Sorumluluğu
Madde
121-
Araçların kaldırılması ve çekilmesi sırasında;
a)
Görevlilerin sorumluluğu,
1)
Kaldırma ve çekme işlemini yürüten görevliler, araçların herhangi bir şekilde
zarar görmemesi için gereken dikkat ve titizliği göstermek zorundadır.
2)
Geçiş üstünlüğü olan araçların bulundukları yerlerden çıkışına veya yangın
musluklarının kullanılmasına engel olacak şekilde parketmiş olan araçlarla
diğer araç ve yayaların giriş ve çıkışına mani olan araçlar en az zarar görecek
şekilde alınarak kaldırılır.
3)
Kapıları açık bırakılmış olan araçlar en yakın ve uygun bir yere kaldırılır.
Sahibi araştırılıp bulunarak teslimi sağlanır. Aksi halde durum bir tutanakla
tespit edilerek araç muhafaza altına alınır.
4)
Araçların kaldırılıp götürülmesi sırasında yapılan masraflar ödettirilmeden,
araçlar sahiplerine teslim edilemez.
5) (Ek:RG-21/3/2012-28240)
Araç kaldırılıp götürülmeden veya götürüldüğü esnada sahibinin gelmesi
durumunda trafik idari para cezası karar tutanağı kendisine tebliğ edilmek ve
varsa yapılan masraflar ödettirilmek suretiyle sahibine teslim edilir.
b)
Araç sahiplerinin sorumluluğu;
1)
Yasak yerlerde ve hallerde paketmiş araç sahipleri, görevlilerin kusurundan
meydana gelmemiş olan zararları, araçlarının kaldırma ve çekmeye uygun olmayan
yapılarından dolayı kabullenmiş sayılırlar.
2)
Araç sahipleri, araçlarının kaldırılıp götürülmesi sebebiyle yapılmış olan
bütün masrafları ödemek zorundadırlar.
Araçların
çekilmesi, kurtarılması ve götürülmesi ile çekilen, trafikten men edilen ve
muhafaza altına alınan araçların bırakılacağı otoparkların belirlenmesi ve bu
işlemlere dair masrafların tespiti
MADDE
122 – (Başlığıyla birlikte değişik:RG-21/3/2012-28240)
Kanunlarda
ve bu Yönetmelikte belirtilen ihlalleri nedeniyle trafikten men edilen,
muhafaza altına alınması gereken veya bulunduğu yerden kaldırılması gereken
araçların çekilip götürülmesinde öncelikle trafik kuruluşları ile kamu kurum
veya kuruluşlarına ait çekici/kurtarıcı araçlar kullanılır. İhtiyaç duyulması
halinde, araç çekme, kurtarma ve götürme hizmetleri, ücretleri ile diğer usul
ve esaslar belirlenmek şartıyla büyükşehirlerde ulaşım koordinasyon
merkezlerince, diğer il ve ilçelerde ise il ve ilçe trafik komisyonlarında
karar alınmak suretiyle gerçek veya tüzel kişilere de yaptırılabilir.
Çekilen,
trafikten men edilen veya muhafaza altına alınan veya bulunduğu yerden
kaldırılan araçlar, Büyükşehirlerde Ulaşım Koordinasyon Merkezlerince, diğer il
ve ilçelerde ise il ve ilçe trafik komisyonları tarafından yetkilendirilmiş bir
park yerine, yetkilendirilmiş park yeri bulunmaması halinde ise varsa trafik
kuruluşlarının yoksa mülki idare amirliklerince belirlenecek diğer kamu kurum
veya kuruluşlarına ait park yerlerine çekilir.
Kamu
kurum veya kuruluşlarına ait araç park yerlerinde alınması gereken tedbirler,
park yerinin ait olduğu kurum veya kuruluş ile koordine kurulmak suretiyle aracın
çekilmesine veya muhafazasına karar veren kuruluşça alınır.
Araçların
çekilmesi, kurtarılması, götürülmesi ve muhafazası işlemlerinin gerçek veya
tüzel kişilerce yapılması hususunda ulaşım koordinasyon merkezlerince ve trafik
komisyonlarınca yetki verilebilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:
a)
Otoparkın etrafının duvar veya tel örgü gibi fiziki engellerle çevrili olması,
b)
Otoparkın geceleri yeterince aydınlatılması,
c)
Giriş ve çıkışları ile içerisi ve etrafının 24 saat süreyle kamera sistemiyle
izlenmesi ve kayıtların belirlenecek sürelerde saklanması,
ç)
Yeterli yangın söndürme tüpü veya sistemi bulundurulması,
d)
Sabit telefon hattının olması,
e) İş
ve işlemlerin yürütülebileceği yeterli büyüklükte kapalı alanın bulunması,
f)
Otopark ve müştemilatının yangın, sel, deprem ve benzeri afetlere karşı
sigortalı olması,
g)
Otoparkta güvenliği sağlamak amacıyla 24 saat süreyle bekçi veya görevli
bulundurulması,
ğ)
İşletici, otopark çalışanları, çekici/kurtarıcı sahip ve şoförlerinin; mal varlığına,
topluma, kamu güvenliğine, kamunun sağlığına, kamu barışına, ulaşım araçları
veya sabit platforma, genel ahlaka, millete ve devlete, devletin güvenliğine,
anayasal düzen ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar başta olmak üzere
belirlenecek diğer suçlardan hüküm giymemiş olmaları,
h)
Çekici ve kurtarıcı hizmeti vermek üzere yetkilendirilenlerin hizmetin
devamlılığını sağlayacak şekilde gece ve gündüz istendiğinde özel tertibatlı
araç bulundurmaları.
Ulaşım
koordinasyon merkezlerince ve trafik komisyonlarınca il veya ilçenin özelliğine
göre yukarıda belirtilen şartlara ek olarak başkaca şartlarda belirlenebilir.
Ayrıca, belirlenen otoparklara hangi bölgelerden çekilen, trafikten men edilen
veya muhafaza altına alınması gereken araçların götürüleceği belirlenir ve o
bölgedeki fiyat uygulamaları da dikkate alınarak çekme, kurtarma ve götürme
ücreti ile otopark ücretleri tespit edilerek karara bağlanır.
Araçların
çekilmesine, kurtarılmasına ve götürülmesine trafik zabıtası karar verir.
Kanunlar ve bu Yönetmelikte belirtilen ihlaller nedeniyle çekilmesi gereken
aracın plakası ve ihlal durumu, çekilmesine karar veren görevlilerce fotoğrafla
tespit edilir.
Yasak
Yerlerde ve Hallerde Parkedilmiş Araçların Tescil Plakalarının Sökülemeyeceği
Madde
123-
Yasak yerlerde ve hallerde parkedilmiş araçların tescil plakaları; geri alınma
şartları mevcut olmadıkça, parkedildikleri yerlerde, çekilerek götürülürken
veya muhafaza altına alındıkları yerlerde yetkililerce sökülüp alınamaz.
Yerleşim
Birimleri İçindeki Karayollarında Parkedemiyecek Araçlar
Madde
124 -
Bir trafik işareti ile izin verilmiş olması, duraklama ve arızalanma halleri
dışında, yerleşim birimleri içindeki karayollarında; kamyon, çekici, otobüs
veya bunların römorkları, lastik tekerlekli traktörler ile her türlü iş
makinelerinin bulundurulmaları ve parkedilmeleri yasaktır. Bu yasağa rağmen,
yerleşim birimleri içindeki karayollarında parkedilmiş bu tür araçlar
yetkililerce kaldırılır.
Köy,
kasaba gibi küçük yerleşim birimleri bu hükmün dışındadır.
Araçların
trafikten men edilmesi veya muhafaza altına alınması ile sürücülerin araç
sürmekten men edilmesi
MADDE
125 – (Başlığıyla birlikte değişik:RG-21/3/2012-28240)
(Değişik:RG-19/2/2014-28918)
2918
sayılı Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırılığından dolayı trafikten
men edilen veya muhafaza altına alınması gereken araçlar ile araç sürmekten men
edilecek sürücülerle ilgili olarak aşağıda belirtilen usul ve esaslar
uygulanır:
a)
Trafikten men edilen veya muhafaza altına alınması gereken araçlar korunamayacak
yerlere bırakılamaz.
b)
Trafikten men edilecek veya muhafaza altına alınacak aracın yerleşim yeri
dışında bulunması halinde, aracın en yakın yerleşim birimine götürülmesi
sağlanarak men veya muhafaza işlemi burada gerçekleştirilir. Zorunlu mali sorumluluk
sigortası bulunmayan araçlar trafikten men edilecekleri yere kadar
çekici/kurtarıcı marifetiyle, bunun mümkün olmaması halinde karayolunda
sürülerek götürülebilir. Karayolunda sürülmeye elverişli olmayan araçların
trafikten men edilecekleri veya muhafaza altına alınacakları yere götürülmesi
çekici/kurtarıcı araçları marifetiyle yapılır. Bu işlemlere dair masraflar araç
sahibi, işleteni veya sürücüsü tarafından karşılanır.
c)
Trafikten men edilen veya muhafaza altına alınan araçlar bu hususta bir tutanak
düzenlenmek suretiyle yetkilendirilmiş otoparka teslim edilir.
ç)
Araçların otoparka teslimi ve otoparktan çıkışı sırasında tescil kayıtları
sorgulanır ve kaydında çalıntı, yakalama ve benzeri şerhler bulunanlar hakkında
gerekli işlemler yapılır.
d) İlgili
kayıtlarından, zorunlu mali sorumluluk sigortasının geçerli olduğu tespit
edilen araçlar için sigorta poliçesi ibraz zorunluluğu aranmaz.
e)
2918 sayılı Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilen ihlalleri dolayısıyla trafikten
men edilen, ancak bu madde kapsamında geçici olarak trafiğe çıkış izni
verilebilmesi için gerekli şartları taşıyan araçlar ile eksiklikleri denetim
noktasında giderilen araçlar, trafikten men tutanağına gerekli şerh düşülerek
otoparka götürülmeksizin denetim mahallinde sahibine, işletenine veya
sürücüsüne teslim edilir.
f)
Trafikten men edilen veya muhafaza altına alınan araçlar hakkında yapılacak iş
ve işlemler aşağıda belirtildiği şekilde gerçekleştirilir:
1)
2918 sayılı Kanunun 20 ve 25 inci maddelerine istinaden trafikten men edilen
araçların, tescili yaptırılmadan veya geçici trafik belgesi ve geçici tescil
plakası alınmadan trafiğe çıkışına izin verilmez.
2)
2918 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi gereğince araç tescil belgesi ve/veya
motorlu araç trafik belgesi araç üzerinde bulunmayan ve tescil kayıtlarından
gerekli bilgileri tespit edilemeyen araçlar ile tescil plakası üzerinde ve
uygun durumda bulunmayan araçlar eksiklikleri giderilinceye kadar trafikten men
edilir.
3)
2918 sayılı Kanunun 65 inci maddesinin birinci fıkrasının;
- (a)
bendine aykırılığın tespiti halinde, bütün sorumluluk ve giderler işletenine
ait olmak üzere yolcuların en yakın yerleşim biriminde indirilmesi sağlanır.
- (b)
bendine aykırılığın tespiti halinde, Kanunda öngörülen cezai müeyyideler
uygulanır. Ancak azami yüklü ağırlığın % 20’den fazla aşılması halinde, yükü
uygun hale getirilinceye kadar araç trafikten men edilir.
- (c)
bendine aykırılığın tespiti halinde, yükü dingil ağırlıklarına uygun hale
getirilinceye kadar araç trafikten men edilir.
- (d)
bendine aykırılığın tespiti halinde, yükü uygun duruma getirilinceye kadar araç
trafikten men edilir.
- (e)
bendine aykırılığın tespiti halinde, gerekli izin ve tedbirler alınıncaya kadar
araç trafikten men edilir.
- (f)
bendine aykırılığın tespiti halinde, Karayolları Genel Müdürlüğünden alınacak
“Özel Yük Taşıma İzin Belgesi” ibraz edilinceye veya ilgili kayıtlardan tespit
edilinceye kadar araç trafikten men edilir.
- (g)
bendine aykırı yükleme yapıldığının tespiti halinde, yükü Ulaştırma, Denizcilik
ve Haberleşme Bakanlığınca 8/11/2012 tarihli ve 28461 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü ve Usuller ile Tartı ve Boyut
Ölçüm Toleransları Hakkında Yönetmelikte belirtilen ölçülere uygun hale
getirilinceye kadar araç trafikten men edilir. Yük üzerine veya araç dışına
yolcu bindirilmiş olması halinde, bütün sorumluluk ve giderler işletenine ait
olmak üzere yolcuların en yakın yerleşim biriminde indirilmesi sağlanır.
- (h)
bendine aykırılığın tespiti halinde, yükü uygun duruma getirilinceye kadar araç
trafikten men edilir.
- (i)
bendine aykırılığın tespiti halinde, yükü uygun duruma getirilinceye kadar araç
trafikten men edilir.
- (j)
bendine aykırılığın tespiti halinde, yükü uygun duruma getirilinceye kadar araç
trafikten men edilir.
- (k)
bendine aykırılığın tespiti halinde, bu Yönetmeliğin 133 üncü maddesinde
belirtilen koşullar sağlanıncaya kadar aracın seyrine izin verilmez.
4)
2918 sayılı Kanunun 91 inci maddesi gereğince, zorunlu mali sorumluluk
sigortası bulunmadan karayoluna çıkan araçlar trafikten men edilir. Bu madde
kapsamında trafikten men edilen araçların sigortasının yapıldığının ilgili
kayıtlarından tespit edilmesi veya sigorta poliçesinin ibrazı halinde trafiğe
çıkışına izin verilir.
5)
2918 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrasına istinaden trafikten
men edilen araçlar, gerekli şartları sağlamış olsalar dahi 15 günlük süre
dolmadan, aynı maddenin 3 üncü fıkrasına istinaden trafikten men edilen araçlar
ise 60 günlük süre dolmadan trafiğe çıkarılamaz.
6) 53
üncü maddeye istinaden, (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) engellilere
ait yurt dışından ithal edilmiş olan özel tertibatlı araçların bu Yönetmelikte
izin verilen kişiler dışında başkaları tarafından kullanıldığının tespiti
halinde; araç trafikten men edilerek gerekli yasal işlemler yapılmak üzere bu
hususta düzenlenecek bir tutanakla ilgili gümrük birimine teslimi sağlanır.
7)
128 inci madde gereğince yüksüz olarak karayolunda trafiğe çıkışı, Karayolları
Genel Müdürlüğünden alınacak özel izin belgesine tabi olan tescilli veya
tescilsiz araçların, izinsiz olarak karayoluna çıkmaları halinde, Karayolları
Genel Müdürlüğünden alınacak “Özel İzin Belgesi” ibraz edilinceye veya ilgili
kayıtlardan tespit edilinceye kadar trafikten men edilir.
8)
2918 sayılı Kanunun 21 inci maddesine istinaden trafikten men edilen araçların
sürülerek götürülebilmesi için “C” geçici trafik belgesi alınması,
çekici/kurtarıcı marifetiyle götürülmek istenmesi halinde ise İzin
Belgesi (ek-33/A) tanzim edilmek suretiyle araç sahibine veya işletenine teslim
edilir.
9)
2918 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasına istinaden trafikten men
edilen araçlara, gerekli şartları sağlamaları veya eksikliklerini gidermeleri
amacıyla “Geçici Olarak Trafiğe Çıkış İzin Belgesi (ek-33)” düzenlenmek
suretiyle yedi iş gününe kadar izin verilir ve araç kayıtlarına gerekli şerh
düşülür. Süresi sonunda gerekli şartları sağlamadığı veya eksikliklerini
gidermediği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Bu araçlara tekrar izin
verilmez. Ancak, bulundukları yerde gerekli şartları sağlamaları veya
eksikliklerini gidermeleri halinde, trafiğe çıkarılmalarına müsaade edilir.
10) 2918
sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasına istinaden işlem yapılan
araçlardan, bu Yönetmelikte belirtilen şartlara aykırı olarak takılan veya
bulundurulan gereçler ile izin alınmadan yazılan yazılar, bütün giderler ve
sorumluluk işletene ait olmak üzere söktürülür veya sildirilir. Ancak
bulundukları yerde bu işlemlerin mümkün olmaması halinde, gerekli şartların
sağlanması amacıyla “Geçici Olarak Trafiğe Çıkış İzin Belgesi (ek-33)”
düzenlenmek suretiyle yedi iş gününe kadar izin verilir ve araç kayıtlarına
gerekli şerh düşülür. Süresi sonunda gerekli şartları sağlamadığı tespit edilen
araçlar trafikten men edilir ve gerekli şartlar sağlanıncaya kadar trafiğe
çıkarılmalarına izin verilmez.
11)
2918 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasına aykırılıkları nedeniyle
trafikten men edilen araçlara, gerekli şartları sağlamaları veya eksikliklerini
gidermeleri amacıyla “Geçici Olarak Trafiğe Çıkış İzin Belgesi (ek-33)”
düzenlenmek suretiyle yedi iş gününe kadar izin verilir ve araç kayıtlarına gerekli
şerh düşülür. Süresi sonunda gerekli şartları sağlamadığı veya eksikliklerini
gidermediği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Bu araçlara tekrar izin
verilmez. Ancak bulundukları yerde gerekli şartları sağlamaları veya
eksikliklerini gidermeleri halinde trafiğe çıkarılmasına müsaade edilir.
12)
2918 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının; (a) bendinde sayılan
bozukluk veya eksiklikleri nedeniyle trafikten men edilen araçlardan,
karayolunda sürülmeye elverişli olanlar ile (b) bendinde sayılan diğer bozukluk
veya eksiklikleri olan araçlara, bozukluk veya eksikliklerini gidermek üzere
Geçici Olarak Trafiğe Çıkış İzin Belgesi (ek-33) düzenlenmek suretiyle
yedi iş gününe kadar izin verilir ve araç kayıtlarına gerekli şerh düşülür.
Süresi sonunda gerekli şartları sağlamadığı veya eksikliklerini gidermediği
tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Bu araçlara tekrar izin verilmez.
Ancak, bulundukları yerde gerekli şartları sağlamaları veya eksikliklerini
gidermeleri halinde trafiğe çıkarılmasına müsaade edilir.
Işık
donanımındaki bozukluk veya eksiklikler nedeniyle trafikten men edilen
araçlara, günün kararması ile günün aydınlanması arasındaki zamanda geçici
olarak trafiğe çıkış izni verilmez. Bu süre içerisinde trafikten men edilen ancak
denetim mahallinde eksikliğini gideremeyen araçlar çekici/kurtarıcı marifetiyle
çekilmek suretiyle trafikten men edilir. Bu işlemlere dair sorumluluk ve
masraflar araç sahibi, işleteni veya sürücüsü tarafından karşılanır.
13)
2918 sayılı Kanunun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden
trafikten men edilen araçlara, gerekli şartları sağlamaları veya eksikliklerini
gidermeleri amacıyla Geçici Olarak Trafiğe Çıkış İzin Belgesi (ek-33)
düzenlenmek suretiyle yedi iş gününe kadar izin verilir ve araç kayıtlarına
gerekli şerh düşülür. Süresi sonunda gerekli şartları sağlamadığı veya
eksikliklerini gidermediği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Bu
araçlara tekrar izin verilmez. Ancak bulundukları yerde gerekli şartları
sağlamaları veya eksikliklerini gidermeleri halinde trafiğe çıkarılmalarına
müsaade edilir.
14)
2918 sayılı Kanunun 32 nci maddesi gereğince trafikten men edilen araçlara,
yapılan teknik değişiklikleri belgelendirip trafik tescil kuruluşunda tescil
ettirmeleri ve belgelerine işlettirmeleri amacıyla Geçici Olarak Trafiğe Çıkış
İzin Belgesi (ek-33) düzenlenmek suretiyle yedi iş gününe kadar izin verilir ve
araç kayıtlarına gerekli şerh düşülür. Bu süre sonunda gerekli şartları
sağlamadığı tespit edilen araçlar trafikten men edilir ve çekici/kurtarıcı
marifetiyle götürülmek üzere İzin Belgesi (ek-33/A) düzenlemek suretiyle,
sahibine veya işletenine teslim edilir ve kayıtlarına gerekli şerh düşülür.
15)
2918 sayılı Kanunun 34 üncü maddesi gereğince trafikten men edilen araçlara,
muayenelerini yaptırmak amacıyla Geçici Olarak Trafiğe Çıkış İzin Belgesi
(ek-33) düzenlenmek suretiyle yedi iş gününe kadar izin verilir ve araç
kayıtlarına gerekli şerh düşülür. Bu süre sonunda gerekli şartları sağlamadığı
tespit edilen araçlar trafikten men edilir ve çekici/kurtarıcı marifetiyle
götürülmek üzere İzin Belgesi (ek-33/A) düzenlenmek suretiyle sahibine veya
işletenine teslim edilir ve kayıtlarına gerekli şerh düşülür. Muayenesinin
yaptırılmadığının üç veya daha fazla tespiti halinde de, her seferinde idari
para cezası uygulanarak trafikten men edilir ve çekici/kurtarıcı marifetiyle
götürülmek üzere İzin Belgesi (ek-33/A) düzenlenmek suretiyle sahibine veya
işletenine teslim edilir ve kayıtlarına gerekli şerh düşülür.
g)
2918 sayılı Kanunun 36, 39, 48, 49 ve 118 inci maddeleri gereğince sürücülerin
araç sürmekten men edilmesi halinde araç; sahibine, işletenine veya bu
kişilerin uygun görmesi ile araç cinsi için geçerli sürücü belgesi olan bir
başka sürücüye teslim edilir. Aksi halde araç ilgili kişi teslim alıncaya kadar
muhafaza altına alınır.
ğ)
İlgili diğer kanunlar kapsamında trafikten men edilen ya da tescil
kayıtlarındaki şerhler veya kısıtlamalar nedeniyle yakalanan araçlar, trafikten
men veya yakalama işlemini talep eden kurum veya kuruluş tarafından belirlenen
yerlere, herhangi bir yer belirlenmemiş ise yediemin otoparklara, bunların da
bulunmaması halinde ise 122 nci maddede belirtilen park yerlerinde ilgililer
tarafından teslim alınıncaya kadar muhafaza altına alınır.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Araçların
Işıklandırılması ve Kullanılması Esasları
Araçların
Işıklandırılması
Madde
126-
Karayollarında trafiğe çıkan bütün araçların 1 ve 2 sayılı Cetvellerde ve
Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte gösterildiği şekilde
ışık donanımı bulundurmaları ve bunları geceleri veya sis, kar, şiddetli yağmur
ve yeterli derecede aydınlatılmamış tünel gibi görüşün yetersiz olduğu yer,
zaman ve hallerde yakmaları mecburidir.
1 ve
2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki
Yönetmelikte gösterilenler dışında, ışık ve yansıtıcı bulundurulması ve
kullanılması yasaktır.
Araç
Işıklarının Kullanılması
Madde
127-
Araçların sürülmesi sırasında ışıklarının kullanılması bakımından mecburiyet ve
yasaklar aşağıya çıkarılmıştır.
a)
Uzağı gösteren ışıklar (uzun hüzmeli farlar);
1)
Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında geceleri seyrederken, yeterince
aydınlatılmamış tünellere girerken, benzeri yer ve hallerde uzağı gösteren
ışıkların yakılması mecburidir.
Ancak,
sürücünün yeterli mesafeyi açık olarak görebildiği ve kendi aracının da yeterli
uzaklıktan görülebileceği hallerde, uzağı gösteren ışıklar yerine yakını
gösteren ışıklar kullanılabilir.
2)
Karşı yönden gelen araç sürücülerinin ve karayolunu kullanan diğer kişilerin
gözlerini kamaştıracak bütün hallerde, uzağı gösteren ışıkların yakılması
yasaktır.
b)
Yakını gösteren ışıklar (kısa hüzmeli farlar);
1)
Karşılaşmalarda,
2)
Aydınlatmanın yeterli olduğu kesimlerde,
3)
Öndeki araç yakından izlenirken,
4)
Uzağı gösteren ışıkların uyarma için kullanılması hali dışında, yanyana
gelinceye kadar bir aracı geçerken,
5)
Gündüzleri görüşü azaltan sisli, yağışlı ve benzeri havalarda.
c)
Kuyruk ışıklarının, (arka park lambası) seyir sırasında, uzağı veya yakını
gösteren ışıklar veya sis ışıkları ile birlikte,
Kullanılması
mecburidir.
d)
Işıkların kullanılmasına ilişkin diğer esaslar;
1)
Dönüş ışıklarının “geç” anlamında kullanılması,
2)
Sadece park veya sis ışıkları yakılarak araç sürülmesi,
3) Karşılaşmalarda
ışıkların söndürülmesi,
4) 1
ve 2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki
Yönetmelikte gösterilen esaslara aykırı ışık takılması ve kullanılması,
5)
Sis ışıklarının; sis, kar, şiddetli yağmur sebebiyle görüşün yetersiz olduğu
haller dışında ve geceleri yakını ve uzağı gösteren ışıklarla aynı zamanda
kullanılması,
6) 1
ve 2 sayılı Cetvellerde ve Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki
Yönetmelik esaslarına uygun olarak takılan ışıkların da amaç dışında ve gereksiz
kullanılması,
Yasaktır.
Geçme
sırasında ışıkla uyarma; uzağı ve yakını gösteren ışıkların çok kısa süre
içinde sıra ile veya ikisinin birlikte aynı zamanda yakılmasıdır.
Sürücüler,
geceleri, yakın ilerisi görülmeyen kavşak, dönemeç ve tepe üstlerine yaklaşırken,
yakın ve uzağı gösteren ışıkları ardarda ve sıra ile yakarak gelişlerini haber
vermek zorundadırlar.
SEKİZİNCİ
BÖLÜM
Araçların
Boyutları, Ölçü ve Ağırlıkları İle Yüklenmesi Esasları
Araçların
Boyutları ve Ağırlıkları
Madde
128-(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Karayollarında
seyreden araçların yüklü ve yüksüz olarak uyacakları boyutların ve bu araçların
karayolu yapısına zarar vermeden güvenle seyredebilecekleri ağırlıkların
aşağıda belirtilen şartlara uygun olması zorunludur.
a) Azami
genişlik
Araçların
azami genişliği
|
2,55
metre
|
Frigorifik
taşıtların yalnız frigorifik yapılarında
|
2,60
metre
|
Belediyelere
ait troleybüsler
|
2,65
metre
|
b) Azami yükseklik
Araçların
azami yüksekliği
|
4,00
metre
|
c) Azami uzunluk
Otobüs
dışındaki motorlu araçlarda
|
12,00
metre
|
Römorklarda
|
12,00
metre
|
İki
dingilli otobüslerde
|
13,50
metre
|
İkiden
çok dingilli otobüslerde
|
15,00
metre
|
Yarı
römorklu araçlarda
|
16,50
metre
|
Mafsallı
(Körüklü) otobüslerde
|
18,75
metre
|
Römorklu
otobüslerde
|
18,75
metre
|
Römorklu
kamyonlarda
|
18,75
metre
|
İki
römorklu katarlarda
|
22,00
metre
|
d)
Azami ağırlıklar
1) Dingil ve dingil grubu ağırlıkları
Dingil
ağırlığı en çok;
|
Tahriksiz
tek dingilde
|
10
ton
|
Tahrikli
tek dingilde
|
11,5
ton
|
İki
dingilli motorlu araçlarda aks grubu ağırlığı en çok;
|
Dingiller
arası mesafe 1m’den az ise (d<1m)
|
11,5
ton
|
Dingiller
arası mesafe 1 m ile 1.3 m arası ise (1 m ≤ d< 1.3 m)
|
16
ton
|
Dingiller
arası mesafe 1.3 ile 1.8 m arası ise (1.3 m ≤ d< 1.8 m)
|
18
ton
|
Dingiller
arası mesafe 1.3 m ile 1.8 m arası ise (1.3 m ≤ d< 1.8 m) (Motorlu
Araçlar ve Römorkları Tip Onay Yönetmeliği veya Araçların İmal, Tadil ve
Montajı Hakkında Yönetmelikte belirtilen şartlarla)
|
19 ton
|
İki
dingilli römork ve yarı römorklarda aks grubu ağırlığı en çok;
|
Dingiller
arası mesafe 1m’den az ise (d<1m)
|
11 ton
|
Dingiller
arası mesafe 1 m ile 1.3 m arası ise (1 m ≤ d< 1.3 m)
|
16 ton
|
Dingiller
arası mesafe 1.3 ile 1.8 m arası ise (1.3 m ≤ d< 1.8 m)
|
18 ton
|
Dingiller
arası mesafe 1.8 m veya daha büyük ise (1.8 m ≤ d)
|
20 ton
|
Üç
dingilli aks grubu ağırlığı en çok;
|
|
Dingiller
arası mesafe 1.3 m veya daha az ise ( d ≤ 1.3 m)
|
21 ton
|
Dingiller
arası mesafe 1.3 m ile 1.4 m arası ise (1.3 m < d ≤ 1.4 m)
|
24 ton
|
2) Toplam ağırlıklar
İki
dingilli motorlu araçlar ve römorklarda
|
18 ton
|
Üç dingilli motorlu araçlarda (Tahrikli dingilin, çift lastikle ve
havalı süspansiyon sistemi ile veya 97/27/AT Yönetmeliğinde tanımlandığı gibi
eşdeğer kabul edilen bir süspansiyon sistemi ile donatılmış olduğu veya her
bir tahrikli dingilin çift lastikli olduğu ve her bir dingilin azami
ağırlığının 9,5 tonu aşmadığı durumlarda 26 tondur.*)
|
25 ton
(26 ton*)
|
Üç
dingilli yarı römorklu araçlarla mafsallı otobüslerde
|
28 ton
|
Dört
dingilli motorlu araçlarda
|
32 ton
|
Dört
dingilli römorklu ve yarı römorklu araçlarda
|
36 ton
|
Dört dingilli
yarı römorklu araçlarda yarı römork dingil grubu ağırlığı 20 ton olan
araçlarda
|
38 ton
|
Beş
veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda
|
40 ton
|
40
ft. boyutunda ISO Konteyner taşıyan iki veya üç dingilli yarı-römorka sahip
üç dingilli motorlu araçlarda
|
44 ton
|
Araçların
imal tarihine bakılmaksızın birinci fıkrada belirtilen boyutlar ve ağırlıklar
uygulanır.
Ağırlıkların
ve boyutların tetkikinde, araçların imal ve monte edilmiş oldukları fabrikaca
verilen orijinal teknik kapasite değerleri esas alınır. Bu fıkrada belirtilen
istisnalar hariç birinci fıkrada belirlenen ağırlık sınırları ve boyutları
üzerinde kapasiteye sahip araçlar için karayolu uygunluk belgesi verilemez ve
bu gibi araçlar tescil edilemez:
a)
Çekici araçlarda dingil kapasiteleri, azami dingil ağırlıklarından en çok %20
(dahil) daha fazla, kurtarıcı, seyyar tamir ve bakım, beton karıştırma ve
pompalama makine ve aksamlarının monte edilmiş olduğu araçlar ile benzeri özel
amaçlı ve özel teçhizatlı araçlarda dingil kapasiteleri, azami dingil
ağırlıklarından en çok %50 (dahil) daha fazla olabilir.
1) Bu
araçlar karayolunda seyrederken azami dingil ağırlıkları ile azami yüklü
ağırlık değerleri aşılamaz.
2) Bu
araçların tescillerinden sonra yapılacak herhangi bir tadilat ile toleransa
neden olan nitelikleri değiştirildiğinde, bu hüküm kapsamı dışında kalacağından
daha önce verilmiş olan karayolu uygunluk belgesi geçersiz sayılır, tescil
işlemi iptal edilerek ilgili diğer hükümler uygulanır.
3) Bu
hususlar verilecek karayolu uygunluk belgesine işlenir. Çekici araçlar için bu
maddenin yedinci fıkrası hükümleri saklıdır.
b)
Özellikle tarım işlerinde kullanılmak için imal edilmiş araçlar ile yol bakım
araçları, kurtarıcı araçlar ve itfaiye araçlarında azami genişlik 3.05 metre
olabilir. Bu araçların 2.55 metreden fazla genişlikte olanlarına karayolu
uygunluk belgesi verilemez ve trafik tescil kuruluşlarında tescil işlemine tabi
tutulamaz. Bu araçların tescilleri ilgili kuruluşlarınca yapılır. Ancak tarım
işlerinde kullanılmak üzere imal edilmiş ve genişliği 2.55 metre ile 3.05 metre
arasında olan araçlar günün kararmasından itibaren gün aydınlanıncaya kadar
karayolunda trafiğe çıkarılamaz.
Birinci
ve üçüncü fıkralardaki boyutlara, ağırlıklara ve istisnalara uygun olan
araçlar, bu Yönetmelik ve ilgili yönetmeliklerle belirtilen diğer şartlara da
uygun olması halinde, normal tescil işlemine tabi tutulur ve bu sınırlar
dahilinde yüklü veya yüksüz olarak karayoluna çıkabilir.
Karayolundan
başka bir ulaşım imkanının olmadığı, zorunlu ve istisnai hallerde; bu maddenin
birinci fıkrasında belirtilen ölçülerden en az birine uymayan bölünemeyen araç
ve özel yüklerin taşınabilmesi, aşağıdaki şartların sağlanması ve Karayolları
Genel Müdürlüğünden yüksüz araçlar için “Özel İzin Belgesi”, yüklü araçlar için
de “Özel Yük Taşıma İzin Belgesi” alınması suretiyle mümkündür:
a) Bu
yükü taşıyacak aracın seçiminde bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları
hükümlerine uygunluğunun sağlanması imkanı aranır. Bu imkanın bulunup
bulunmadığı Karayolları Genel Müdürlüğünce takdir olunur. Bu imkan bulunmadığı
takdirde taşıma sırasında yol ve köprülerin durumunun göz önünde bulundurularak
trafik güvenliğinin tehlikeye düşürülmemesi ve gösterilecek güzergah üzerinde,
istenecek gerekli güvenlik tedbirlerinin alınması zorunludur.
b)
Karayolunda trafiğe çıkışın yüksüz, devamlı olarak yapılmasının gerekli
görülmesi halinde bu işe ayrılacak her bir araç, yarı römorklu araç veya katar için
güzergâh ile süre belirtilerek süreli Özel İzin Belgesinin, karayolunda trafiğe
çıkışın yüklü olarak yapılması halinde ise bu işe ayrılacak araç yarı römorklu
araç veya katar için güzergâh, taşıma sınırları ve şartları ile taşıma zamanı
belirtilerek her çıkış için ayrı ayrı Özel Yük Taşıma İzin Belgesinin alınması
zorunludur.
c)
Ölçü ve boyutlar bakımından bölünemez niteliği taşıyan özel yüklerin taşınması;
bu maddenin birinci fıkrası (d) bendinin (2) numaralı alt bendinde belirtilen
toplam ağırlıkları geçmemek, yüke uygun araç veya araçlar seçilmesi kaydıyla
mümkündür. Bu madde belirtilen hususlara ilişkin başka bir ihlale neden olmamak
şartıyla aynı yükten birden fazla yükleme yapılabilir.
d)
Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel
Komutanlığına ait araçlar ve bölünemeyen özel yükler ile yangın, sel, deprem,
tabii afet ve benzeri durumlarda kullanılan araçlar ve bölünemeyen özel yükler
için bu fıkra ve beşinci fıkraya göre Karayolları Genel Müdürlüğünden izin
alınması gerekli değildir. Ancak bu araçların trafiğe çıkışları ve bölünemeyen
özel yüklerin taşınması sırasında yol, köprü ve sanat yapılarının durumunun göz
önünde tutulması, trafik güvenliğinin tehlikeye düşürülmemesi ve belirlenen
güzergâh üzerinde gerekli güvenlik tedbirlerinin kendi birimlerince alınması
mecburidir.
e)
Özel izin belgesi veya özel yük taşıma izin belgesi ile trafiğe çıkacak araçlar
üzerinde, izin belgelerinde gösterilen özel işaretlerin sürekli olarak
bulundurulması ve özel şartların sağlanması zorunludur.
Tescilli
veya tescilsiz olup, yüksüz olarak bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen
ölçülerden en az birine uymayan araç, yarı römorklu araç, katar, iş makineleri
ve benzerlerinin karayolunda trafiğe çıkışı için Karayolları Genel
Müdürlüğünden, bu maddenin beşinci fıkrasında belirtilen esaslara göre “Özel
İzin Belgesi” alınması mecburidir. Bu maddenin üçüncü fıkrası (b) bendi ve
dördüncü fıkrası bu hükmün dışındadır.
Bu
maddenin birinci fıkrası hükümlerinden en az birine uymayan ancak bu maddenin beşinci
ve altıncı fıkralarına göre özel yük taşıma izin belgesi alarak taşıma
yapabilecek veya özel izin belgesi alarak karayoluna çıkabilecek araç, yarı
römork ve römorkların, bunların yüklü veya yüksüz olarak trafiğe her
çıkarılışlarında Karayolları Genel Müdürlüğünden özel yük taşıma izin belgesi
veya özel izin belgesi alınması gerektiği karayolu uygunluk belgesine ve tescil
işlemi sırasında ise trafik belgesine işlenir.
Karayolu
güzergâhları üzerinde kış hizmetleri amacı ile seyreden, yolun yapım ve bakımından
sorumlu kuruma ait araçlarla kurum adına çalışan araçlar hizmetin gereği
beraber veya ayrı ayrı çalıştırdıkları tuz serici, ön-yan kar bıçağı, kar
rotatifi ve benzeri ataşmanlarla azami genişlikleri birinci fıkrada belirtilen
ölçüleri geçebileceği gibi, saatte 70 km/s hızı geçmemeleri kaydıyla azami
yüklü ağırlıklarının üzerinde yükleme yapılabilir.
Özel
izin belgesi veya özel yük taşıma izin belgesi alınması gereken araçlar, izin
alınmadan veya izin şartlarına uymadan karayoluna çıkarıldığında trafikten men
edilir.
Araçların
yüklenmesine ilişkin ölçü ve usuller, ağırlık ve boyut kontrolü usul ve
esasları ile tartı toleransları konusunda Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü
ve Usuller ile Tartı ve Boyut Ölçüm Toleransları Hakkında Yönetmelik hükümleri
uygulanır.
Karayollarında
Trafiğe Çıkarılacak Yüklü ve Yüksüz Araçlarda Uyulacak Ölçü ve Boyutlar
Madde
129-
Karayolunda trafiğe çıkarılacak yüklü ve yüksüz araçların Araçların İmal, Tadil
ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen ölçü veya boyutlara uygun olarak
imal edilmiş olması ve yük ve yolcu taşımalarında bu ölçü ve boyutlara uyan
taşıtlarla yapılması mecburidir.
Araçların
çamurluk, basamak, karoser kenarı, sürücü mahallinin veya aracın üstü, bagaj
merdiveni gibi dış kısımlarında insan taşınamaz.
Kamyon,
Kamyonet ve Römorklarla Yolcu Taşınabilmesi Esasları
Madde
130-
Kamyon, kamyonet, römork ve yarı römorklarda yük üzerinde insan taşınması
yasaktır.
Gerekli
hallerde, kamyon, kamyonet, römork ve yarı römorklarla;
a)
Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen ölçülere
uygun oturma yerleri yapılması,
b)
Kasa kenarlarının düşmeyi önleyecek şekilde kapalı ve üzerinin örtülü olması,
Şartıyla
taşıma sınırının her tonu için 2 yolcu taşınabilir.
c)
Kısa mesafelerde işçi taşınmasında kullanılacaklar için, kasanın yanı ve arka
kapaklarının 90 cm. yükseklikte ve sağlam şekilde kapalı olması, karoser
zemininden itibaren en az 120 santimetre yüksekliğinde elle tutulacak sağlam
bir korkuluğunun bulunması şartı ile taşıma sınırının her tonu için ayakta 2
yolcu (işçi) taşınabilir. Bu amaçla kullanılan araçların üzeri açık olabilir.
d)
Yükle birlikte yolcu ve hizmetlilerin taşınmasında aşağıdaki esaslara uyulması
mecburidir.
1)
Yüklerin sağlam olarak yerleştirilmiş ve bağlanmış olması,
2) Kasanın
yan ve arka kapaklarının kapalı olması,
3)
Yolcuların kasa içinde ayrılacak bir yerde oturtulması,
4)
Yüklerin üzerine hiçbir şekilde yolcu bindirilmemesi,
Şartıyla
yükle birlikte yolcu taşınabilir.
Lastik
Tekerlekli Tarım Traktörlerinin Karayolunu Kullanmaları ve Yük ve İnsan
Taşıması Esasları
Madde
131-
Lastik tekerlekli traktörlerle ve römork takarak ticari amaçla yük taşımak
yasaktır.
Bu
araçlar ticari araç olarak tescil edilemez.
Ancak,
il trafik komisyonları kararı ile şehiriçi taşımaları hariç, belli bir konudaki
taşımanın yük taşıyıcı araçlarla yapılamayacağından anlaşılmış olması veya
mecburi ve geçerli nedenlerle gerek görülmesi hallerinde, taşımanın süresi,
zamanı ve güzergahı belirtilmek şartıyla geçici olarak ticari amaçla yük
taşımalarına izin verilebilir.
Tarım
ürünlerinin toplanması, yüklenmesi veya boşaltılması amacıyla tarla veya
işyerine götürülüp getirmek üzere lastik tekerlekli traktörlerin römork veya
yarı römorklarına, oturmaları şartıyla, taşıma sınırının beher tonu için en çok
3 kişi bindirilebilir. Yük üzerinde insan taşınamaz.
Ancak
yük ve insanın beraber taşınmasını mecburi kılan hallerde, aracın her türlü
hareketi ve durması sırasında insanların bulunduğu sahaya tecavüz etmeyecek
şekilde yükün sağlamca tespiti ve römork kapaklarının düşmeyi önleyecek şekilde
kapalı olması mecburidir.
Tehlikeli
Maddelerin Taşınması
Madde
132-
Bu Yönetmeliğe göre, fiziksel ve kimyasal yapı ve nitelikleri bakımından
patlayıcı, parlayıcı, yanıcı, yakıcı, kendi kendine veya kolayca ateş alıcı,
zehirli ve radyoaktif maddeler ile bunların benzerleri tehlikeli madde sayılır.
Tehlikeli
maddelerin; yüklenmesi, boşaltılması ve taşınmaları sırasında ilgili mevzuat
hükümlerinin yerine getirilmesi yanında, trafik güvenliğini sağlamak üzere
bunları taşıtan ve taşıyanların aşağıdaki esas, usul ve şartlara uymaları
zorunludur.
a)
Niteliklerine göre tehlikesizce taşınması için gerekli şekilde ambalajlanmış
olacaktır.
b)
Ambalajların bozulmaması, patlayıcı madde bulunan kapların sarsılmaması,
yüksekten düşürülmemesi, yuvarlanmaması, kaymaması ve sürüklenmemesi için
gerekli tedbirler alınacaktır.
c)
Tehlike yaratacak derecede ambalajı bozulan ve zedelenenler yüklenmeyecek, bu
durum taşıma sırasında meydana gelecek olursa, ayıklama yapılarak gerekli
tedbirler alınmadan yola devam edilmeyecektir.
d)
Patlayıcı, yanıcı ve yakıcı olanlarla kolayca ve kendi kendine ateş alan
maddelerin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında bulundukları yere 30 metre
mesafe içinde sigara ve benzerleri içilmeyecek, kibrit, çakmak, aydınlatma
cihazı ve benzerleri gibi alev ve kıvılcım çıkaran şeyler kullanılmayacak,
araçların içine 6 voltu geçmeyen pilli fener dışındaki aydınlatma cihazları ile
girilmeyecektir.
e)
Tehlikeli madde taşıyan araçlarla ilgili olarak;
1)
Elektrik donanımları kısa devre, kontak yapmayacak ve kıvılcım meydana
getirmeyecek şekilde düzenlenmiş ve izole edilmiş olacaktır.
2) Ön
ve arka yanlarına kırmızı renkte zemin üzerine boyu yirmi ve çizgi kalınlığı
ikibuçuk santimetreden az olmayan beyaz renkte “TEHLİKELİ MADDE” yazısı
yazılacak ve ayrıca ön ve arka taraflarına kolayca görülebilen 30x30
santimetreden küçük olmayan kırmızı renkte birer bez asılacaktır.
Akaryakıt
taşıyan araçların sarnıçları üzerine taşınan maddenin adı da yazılacaktır.
3)
Sürücünün kolayca kullanabileceği yerde ve her an kullanılabilir durumda
belirlenen nitelikte 2 yangın söndürme cihazı bulundurulacaktır.
4)
Araca başka bir yük alınmayacak, mal sahibi veya hizmetliden başkası
bindirilmeyecektir.
5)
Parketme veya duraklama halinde., araç sürücüsü, hizmetli veya bir bekçinin
gözetiminde bulundurulacaktır.
f) Bu
araçların sürücüleri; yerleşim birimleri dışındaki karayollarında diğer
araçlara en az 50 metre mesafe bırakarak izlemek ve duraklama halinde
aralarında 20 metrelik mesafe bulundurmak zorundadır.
g)
Yükleme ve boşaltma sırasında kalabalık olmayan yer ve uygun zaman seçilecek,
motor çalışır durumda bulunmayacak, gerekli güvenlik tedbirleri alınmış
olacaktır.
Hayvanla
çekilen araçlarda geceleri tehlikeli maddeler taşınamaz.
Araçların
çalıştırılması amacıyla depolarında sabit tanklarında bulundurulan veya soğutma
cihazları gibi cihazların çalıştırılmasında kullanılan akaryakıtlar hakkında
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Yönetmelikteki hükümler uygulanmaz.
Radyoaktif
maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınabilmesi için ayrıca Atom Enerjisi
Komisyonundan izin alınması mecburidir.
Tehlikeli
maddelerin; cins, nitelik ve özellikleri, aktarılması ve depolanmaları,
yükleme, boşaltma ve taşınmalarına ilişkin diğer esas, usul ve şartlar
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünce çıkarılan
“Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik”te
gösterilmiştir.
(Ek:RG-09/09/1997-23105)
Tehlikeli
atık taşıyan araçların üzerinde aşağıdaki belirtilen belge, işaret ve
malzemelerden;
1)Tehlikeli
atık taşıyan araçlara ve bağlı bulundukları firmaya ait ilgili valilikçe
onaylanmış “Lisans Belgesi”,
2)Tehlikeli atıkların yurtiçinde taşınması durumunda
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ek:9-B’de verilen ve ilgili onayların
yeraldığı atık taşıma formları, uluslararası taşımacılıkta ise aynı Yönetmelik
Ek:9-A’da verilen ve ilgili onayların yeraldığı uluslararası taşımacılık
formları,
3)Tehlikeli
atık taşımacılığı yapan taşıt sürücüsünün uluslararası eğitim sertifikası,
4)Araçların,
kaza halinde müdahale ve ilk yardım amacıyla gerekli malzemeler,
5)Taşınacak
atığın fiziksel ve kimyasal özelliği, kaza anında insan ve çevre sağlığına
olabilecek olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi için alınacak
tedbirlerin yer aldığı Türkçe bilgi formları ve gerekli malzemeler,
6)Taşıdığı atığın tehlikelilik özelliğine göre tehlike
etiket ve işaretleri,
bulundurulması zorunludur.
Çeken
ve Çekilen Araçlar
Madde
133-
Herhangi bir nedenle çekilerek götürülmesi gereken araçlar, kurtarıcı olarak
adlandırılan “Özel Amaçlı Taşıt” larla çekilir.
Ancak,
bir arızadan dolayı sürülemeyen veya ışık ve fren donanımları bozulan araçlar,
diğer bir araç ile en yakın bakım ve onarım yerine kadar, aşağıdaki şartlara
uyulmak kaydıyla çekilebilirler.
a)
Çekilen aracın;
1)
Ağırlığının, çeken aracın taşıma sınırından fazla olmaması,
2)
Sürücünün yönetiminde bulunması,
3)
Işık donanımı bozuksa arkasına gündüz kırmızı yansıtıcı veya 20x20 ebadında
kırmızı bez, gece ise kırmızı ışık veya kırmızı yansıtıcı konulması,
b)
Her iki aracın boş olması ve gerekli ise sürücüsünden başka birer hizmetli
dışında yolcu bulunmaması,
c)
Her iki araç için;
1)
Bağlantı yerinden çıkmayacak, kopmayacak şekilde çelik çubuk, çelik halat veya
zincirle birbirine bağlanmış olması,
2)
Birbirine bağlanan iki araç arasındaki açıklığın 5 metreyi geçmemesi,
3)
Açıklık iki buçuk metreden fazla ise, bağlantının orta kısmına gündüz kırmızı
yansıtıcı veya 20x20 cm. ebadında kırmızı bez, gece kırmızı ışık veya
kırmızı yansıtıcı konulması,
4)
Çekilen aracın freni bozuk ise, çeken araç ile arasındaki açıklığın 1 metreden
fazla olmaması, bağlantının iki aracın birbirine yaklaşmalarını önleyecek
şekilde (çeki demiri) olması, bu halde saatte 15, diğer hallerde 20
kilometreden fazla hızla sürülmemesi,
d)
Kendi kendine hareket gücü olmayan römork ve benzeri arızalı araçlar ile çekici
tarafından çekilemeyecek durumda olan arızalı yarı römorkların yalnız kurtarıcı
araçlar ile çekilmesi,
Mecburidir.
Araçların
Yüklenmesi Kuralları
MADDE
134 – (Mülga:RG-19/2/2014-28918)
Karayolunda
Bozulup Kalan Araçlar
Madde
135-
Herhangi bir arıza veya trafik kazası nedeniyle karayolunda sürülemeyecek
araçlar için aşağıdaki esas ve usuller uygulanır.
a)
Durumlarına göre bozulan araçlar için parketme ve duraklamada alınacak
önlemlerden gerekli olanlar uygulanmakla birlikte;
1)
Yol, hava ve trafik durumu ile gece ve gündüz oluşuna göre nizami park ve
kuyruk ışıkları yakılmadığı, yakılamadığı veya yakılması halinde dahi 150 metre
mesafeden diğer araç sürücüleri tarafından açıkça görülemediği takdirde,
bozulan aracın ön ve arkasına uygun yerlere diğer araç sürücülerinin 150 metre
mesafeden açıkça görebilecekleri şekilde birer kırmızı yansıtıcı veya kırmızı
ışıklı cihaz konulması,
2)
Dönemeç veya tepe üstü gibi yerlerde, kırmızı ışık cihazı veya kırmızı renkteki
yansıtıcının aracın ön ve arkasında en az 30’ar metre mesafede olacak ve diğer
araç sürücüleri tarafından en az 150 metreden açıkça görülebilecek şekilde
yerleştirilmesi,
3)
Otobüs, kamyon ve çekicilerin karayolu üzerinde arıza ve uzun süreli
bırakılması halinde, normal hava şartlarında en az 150 metreden net olarak
görülebilecek şekilde 150x25 cm. ebadında Avrupa Topluluğu Direktifleri ve
Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonlarından ECE 70’deki teknik şartlara uygun
engel işaretinin konulması,
Mecburidir.
b)
Bozulan araç, tehlikeli madde taşıyorsa her durumda kırmızı ışıklı cihaz
kullanacak ve devamlı şekilde başında beklenmek suretiyle gözetim altında
bulundurulacaktır.
Yukarıda
belirtilen tedbirlerin alınması tamamlanıncaya kadar araçta acil uyarı (dörtlü
ikaz) lambaları varsa bu lambaları veya dönüş lambaları birlikte
yakılabiliyorsa bunların yakılması mecburidir.
Bisiklet,
Motorlu bisiklet, Motosiklet ve Sürücüleri ile İlgili Kurallar
Madde
136-
Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerinin uyacakları kurallar
aşağıda gösterilmiştir.
a)
Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosikletlerin;
1)
Yaya yollarında sürülmesi,
2)
Ayrı bir bisiklet yolu olduğu halde, bisiklet ve motorlu bisikletlerin taşıt
yollarında sürülmesi,
3)
İkiden fazlasının taşıt yolunun bir şeridinden yan yana sürülmesi,
4)
Bunlara, sürücü arkasında yeterli bir oturma yeri olmadıkça başka kişilerin
bindirilmesi,
5)
Sürücü arkasında yeterli oturma yeri olsa bile bir kişiden fazlasının
taşınması,
6) Bu
araçlarla, diğer araçlar izlenirken, geçilirken, manevra yapılırken; karayolunu
kullananların hareketini zorlaştırıcı, tehlike doğurucu davranışlarda
bulunulması,
7)
İzin alınarak yapılan gösteriler dışında, bu araçlar üzerinde akrobatik
hareketler yapılması,
8)
Bunların, başka bir araca bağlanarak, asılıp tutunarak sürülmesi,
9)
Sürülmeleri sırasında; elde bagaj, paket ve benzerlerinin taşınması, bu
Yönetmeliğin 134 üncü maddesindeki kurallara aykırı yük yüklenmesi,
10)
Üç tekerlekli ve özel şekilde imal edilmiş motosikletler hariç, bu araçlar
üzerine kasa, sandık ve benzerleri yaptırılarak ve karayollarında sürülerek
ticari amaçlı yük taşımalarında kullanılması,
Yasaktır.
b)
Özel şekilde imal edilmiş 3 tekerlekli motosikletlerle sadece yük taşınabilir.
Bunlar hiç bir şekilde yolcu taşımak üzere imal ve tadil edilemezler. Aynı
zamanda yük taşımak için yapılmış olan kasa kısmı sürücünün ön tarafında
bulunacak şekilde imal edilemez.
c)
Bisiklet sürenlerin en az bir elleri, motorlu bisiklet sürenlerin manevra için
işaret verme halleri dışında iki elleri ve motosiklet sürenlerin devamlı iki
elleri ile taşıtlarını sürmeleri zorunludur.
Araçların
Manevralarına Dair Kurallar
Madde
137-
Araç sürücülerinin; parketmiş araçlar arasından çıkarken, taşıt yolunun sağına
veya soluna yanaşırken, şerit değiştirirken, sağa, sola, geriye dönerken, geri
giderken ve bunlara benzer hallerde; karayolunu kullananlar için tehlike ve
engel yaratmamaları ve manevraları sırasında aşağıdaki esas ve usullere
uymaları mecburidir.
A)
Araç sürücülerinin işaret verme usul ve esasları;
1)Dönüşlerde,
gidilen veya durulan şeridi değiştirmelerde niyetlerini önceden ve uygun bir
zamanda ve mesafede dönüş ışıklarını yakarak veya kol işareti ile açık ve
yeterli bir şekilde belirterek işaret vermeleri işaretlerini manevra süresince
devam ettirmeleri ve manevra biter bitmez sona erdirmeleri mecburidir.
2)
İşaret verildiği anda aniden şerit değiştirmek yasaktır.
3)
İşaret verilmeden önce, iç ve dış aynalardan ve gerekli hallerde sürücünün
başını çevirip bakması suretiyle ön, arka ve yanlarda trafik durumu kontrol edilir.
B)
Araç sürücülerinin geri gitme, geri dönüş, duraklanan veya parkedilen yerlerden
çıkış manevraları,
1)
Geri gitme ve geri dönüşlerde;
a)
Bağlantı yollarında geri gitmeleri, tek yönlü duraklama veya park manevrası
dışında geri gitmeleri, iki aracın emniyetle geçemeyeceği kadar dar olan iki
yönlü yol kesimlerinde karşılaşma ve geçiş kolaylığı sağlama dışında geri
gitmeleri, daha geniş yollarda geriye giderken manevra dışında şerit
değiştirmeleri,
b)
Trafiği yoğun olan yollarda geriye dönmeleri,
Yasaktır.
Uygun
durumdaki yollarda geri dönüşleri diğer araçların gelişleri engellenmeden ve
yolu kullananlar için tehlike yaratmayacak şekilde en az manevra ile dönülerek
yapılır.
Ancak,
kamyon, otobüs, çekici, römork veya yarı römorklu bir aracın geri manevrası,
sürücünün görüşüne açık alanda emniyetle sağlanamıyor ise, tehlikesizce geriye
hareket edebilmeleri ve uyarılmaları için bir gözcü bulundurmaları mecburidir.
2)
Duraklanan ve parkedilen yerden çıkılırken;
a)
Araçlarını ve araçların etrafını kontrol etmeleri,
b)
Sakıncalı bir durum olmadığını gördükten sonra araçlarını çalıştırmaları,
c)
Işıkla veya kolla, gerekli hallerde her ikisi ile aynı zamanda çıkış işareti
vermeleri,
d)
Görüş alanları dışında kalan yerler varsa veya araçları kamyon, çekici, otobüs
veya römork takılı bir araç ise, tehlikesizce hareket edebilmeleri ve
uyarılmaları için bir gözcü bulundurmaları,
e)
Yoldan geçen araçlara geçiş kolaylığı sağlayıp, güvenli durumun oluştuğuna emin
olduktan sonra manevraya başlamaları ve manevra bitinceye kadar gerekli
önlemleri devam ettirmeleri,
Mecburidir.
C)
Kamu hizmeti yolcu taşıtlarının hareketlerinin kolaylaştırılması;
Kamu
hizmeti yolcu taşıtlarının duraklara giriş ve çıkışlarını kolaylaştırmak üzere,
gerekli hallerde ilerleyen ve bulundukları yerden çıkarak veya şerit
değiştirecek olan araç sürücüleri manevralarını geciktirmek zorundadırlar.
Bu
zorunluluk, kamu hizmeti yolcu taşıtı sürücülerinin işaret vermiş olmaları
şartıyla, duraklara yanaşmalarının veya duraklardan çıkışlarının tamamlanabileceği
süreler için uygulanır.
DOKUZUNCU
BÖLÜM
Yayalar-Hayvanla
Çekilen veya Elle Sürülen Araçlar-Hayvan Sürücüleri ve
Yarışlar
Hakkında Kurallar
Yayalar
Madde
138-
Yayaların uyacakları kurallar aşağıda belirtilmiştir.
a) Yayalar
taşıt yolu bitişiğinde veya yakınında yaya yolu, banket veya alan varsa
buralardan yürümek, her iki tarafında banket bulunan ve kullanılabilir durumda
olan yollarda kendi gidiş yönüne göre sol bankette yürümek zorundadırlar.
Ancak;
1)
Diğer yayalar için ciddi rahatsızlık ve tehlike verecek boyut veya biçimde eşya
iten veya taşıyan kişiler, taşıt yolunun en sağ şeridinde mümkün olan en az
kısmı işgal etmek, araçların ilerlemelerine engel olmamak, çarpmayı önleyici ve
uyarıcı tedbirleri almak şartıyla taşıt yolu üzerinde yürüyebilirler.
2)
Bir yetkili veya görevli yönetiminde düzenli şekilde yürüyen yaya kafileleri
taşıt yolunun en sağ şeridinden fazla kısmını işgal etmemek, gece ve gündüz
görüşün az olduğu hallerde imkan oranında tek sıra halinde yürümek, araçların
hareketlerini engellememek ve güçleştirmemek, çarpmayı önleyici ve uyarıcı
tedbirleri almak şartıyla taşıt yolu üzerinde yürüyebilirler.
3)
Yayaların yürümesine ayrılmış kısımların kullanılmasının mümkün olmaması veya
mevcut bulunmaması halinde, bisiklet yolu varsa bisiklet trafiğine engel
olmamak şartıyla bisiklet yolunda, bisiklet yolu yoksa imkan oranında taşıt
yolu kenarına yakın olmak şartıyla taşıt yolu üzerinde yürüyebilirler.
4)
Her iki tarafında yaya yolu ve banket bulunmayan veya kullanılır durumda
olmayan iki yönlü yollarda yaya kafileleri taşıt yolunun sağ kenarında diğer
yayalar gidişlerine göre taşıt yolunun sol kenarında yürümek zorundadırlar.
b)
Karşıdan karşıya geçişler;
Taşıt
yolunun karşı tarafına geçmek isteyen yayalar, taşıt yolunu yaya ve okul
geçidiyle kavşak giriş ve çıkışlarından geçmek zorundadırlar.
1)
Yaya ve okul geçitlerinin bulunduğu yerlerde yayalar için ışıklı işaret varsa
bu işaretlere uymak,
2)
Geçitte yayalar için ışıklı işaret yoksa ve geçit sadece taşıt trafiği ışıklı
işareti veya yetkili kişi tarafından yönetiliyorsa, geçecekleri doğrultu
açıldıktan sonra taşıt yoluna girmek,
3)
Işıklı işaret veya yetkili kişilerin bulunmadığı geçitlerde veya kavşaklarda
güvenlikleri açısından yaklaşan araçların uzaklık ve hızını göz önüne alarak
uygun zamanda geçmek,
Zorundadırlar.
Ancak,
100 metre kadar mesafede yaya geçidi, okul geçidi veya kavşak bulunmayan
yerlerde yayalar, taşıt trafiği için bir zorluk veya engel yaratmamak şartıyla
ve yoldan gelen taşıtların uzaklık ve hızını kontrol ederek kendi
güvenliklerini sağladıktan sonra en kısa doğrultuda ve en kısa zamanda taşıt
yolunu geçebilirler.
Yollarda
güvenli geçiş, önce sola sonra sağa bakılarak sakınca yoksa taşıt yoluna
girmek, geçiş sırasında sola ve sağa bakılarak yürüyüşe devam etmek, taşıt
yoluna girmeden güvenle duramayacak kadar yaklaşmış taşıtlar varsa ilk geçiş
hakkını onlara verip geçişlerini beklemek suretiyle yapılır.
Yayalar
için özel olarak yapılmış alt veya üst geçit, yaya köprüsü veya yaya tüneli
gibi tesisler varsa yayalar buralardan yararlanmak zorundadırlar.
c)
Yaya yolu bulunmayan yollarda yürümek zorunda kalan yayalar, araç sürücülerine
karşı görünürlüklerini sağlamak, can güvenliklerini daha olumlu yönde
artırmaları için alaca karanlık ve gece karanlığında üzerlerinde reflektif
aksesuar bulundurmak, uyarıcı açık renk elbise giymek veya ışık taşımak gibi
tedbirleri almak zorundadırlar.
d)
Yaya yollarında, geçitlerde veya mecburi hallerde taşıt yolu üzerinde bulunan
yayaların, trafiği engelleyecek, tehlikeye düşürecek davranışlarda bulunmaları,
dikkatsiz hareket etmeleri, oynamaları veya bu yerleri saygısızca kullanmaları
yasaktır.
Hayvanla
Çekilen ve Elle Sürülen Araçları Sürenler ile Hayvan Sürücüleri
Madde
139-
Hayvanla çekilen ve elle sürülen araçları sürenler ile hayvan sürücüleri
hakkında aşağıdaki kurallar uygulanır.
a)
Yasaklar;
1)
Yerleşim birimleri dışındaki karayollarında taşıt yolu üzerinde mecburi haller
dışında hayvan bulundurmak,
2)
Karayollarının bunlara yasaklanmamış olan kesimlerinde hayvanla çekilen ve elle
sürülen araçları, hayvanları, hayvan sürüleri ve binek hayvanlarını trafik
kurallarına uymadan sürmek,
3)
Bunları sürme yeteneğindin yoksun kimselerin yönetimine vermek veya başıboş
bırakmak,
4)
Sürü veya kümeleri; gerekli tedbirleri almadan tünellerden geçirmek,
5)
İşaretleme ile girmelerinin yasaklandığı açıkça belirtilen yol kesimlerine
girmek,
Yasaktır.
b)
Taşıt yolunu kullanmak mecburiyetinde kalan hayvan sürücüsü ve kümelerini sevk
ve idare edenler;
1)
Sürü veya kümelerin boyunu 30 metreden kısa tutmak,
2)
Boyu 30 metreyi aşan sürü veya kümeleri kısımlara ayırmak ve ayrılan kısımlar
arasında en az 30 metre uzunlukta açıklıklar bırakmak,
3)
Sürü ve kümelerin, tünellerden geçirilmesinde; gece ve gündüz oluşuna göre her
iki taraftan 150 metre mesafedeki kırmızı ışık veya kırmızı bezle, bunların
olmaması halinde beyaz bezle işaret verilip, tünele yaklaşan araçların
durdurulmasını sağlamak ve bu işaretleri geçiş tamamlanıncaya kadar devam
ettirmek,
4)
Taşıt yolunun en sağ şeridinde bulunmak ve bu şeridin mümkün olan en az
genişlikte bir kısmını işgal etmek,
Zorundadırlar.
Yarış
ve Koşular
Madde
140-
Karayollarında yapılacak yarış ve koşularda trafik güvenliği bakımından
aşağıdaki esas ve usullere uyulur.
a) İl
sınırları içindeki yarış ve koşular için, o ilin valiliğinden, iller arası veya
uluslararası yarış ve koşular için İçişleri Bakanlığından izin alınması,
b)
İzin için en az otuz gün önceden başvurulması,
c)
Yarışa katılacaklar için Karayolları Trafik Kanununun 105 inci maddesi
gereğince sigorta yaptırılmış olması,
d)
İzin belgesinde gösterilen şartlara uyulması,
Mecburidir.
İçişleri
Bakanlığınca izin verilirken Karayolları Genel Müdürlüğünün uygun görüşü
alınır.
İl
sınırları içinde veya iller arası yarış ve koşularda trafik güvenliği
bakımından gerekli tedbirler, yarış veya koşunun kapsam, nitelik ve özelliğine
göre İçişleri Bakanlığınca verilecek talimata uygun olarak valiliklerce alınır.
İzinsiz
yapılan yarış ve koşular, görevlilerce derhal durdurularak, düzenleyicileri
hakkında yasal işlem yapılır.
ONUNCU
BÖLÜM
Çeşitli Kurallar
Geçiş
Üstünlüğüne Sahip Araçlar
Madde
141-
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ile bunların sürülmesi hakkında uygulanacak
esas, usul ve kurallar aşağıda gösterilmiştir.
a) (Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar;
1)
Yaralı veya acil hastaların taşınması ve bunlara ilk ve acil yardımın yapılması
için kullanılan ambulans ve özel amaçlı taşıtlarla, yaralı ve acil hasta
taşıyan diğer araçlar,
2)
Organ ve doku nakil araçları,
3)
İtfaiye araçları ile benzeri acil müdahale araçları,
4)
Sanık veya suçluları takip eden veya genel güvenlik ve asayiş için olay yerine
giden zabıta araçları,
5) Trafik
güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine
giden trafik hizmetlerine ait araçlar,
6)
Yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşa ait kar ve buz mücadelesi araçları
ile acil müdahale gerektiren çalışmalarda görevli araçlar,
7)
Afet ve acil durum hâllerinde afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan
araçlar,
8)
Hizmetin devamı süresince koruma araçları ile korunan araçlar,
b)
Sürülmelerine İlişkin esas ve kurallar;
1) Bu
araçlar, görev halinde iken geçiş üstünlüğü hakkına sahiptir.
Bu
hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak, ışıklı ve sesli uyarı
işaretlerini bir arada vermek şartı ile kullanılır.
2) Bu
araçlar, hizmetin yerine getirilmesini sağlamak amacına uygun olması şartıyla,
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Yönetmelikte gösterilen trafik kısıtlamalarına
ve yasaklarına bağlı değildir.
3) Bu
araçların birbirleri ile karşılaşmalarında; geçiş üstünlüğü ile kavşaklarda ilk
geçiş hakkı, bu maddenin (a) bendinde belirtilen öncelik sırası esas alınarak
kullanılır.
4) Bu
araçların görev hali dışında geçiş üstünlüğü işaret ve hakkını kullanmaları
yasaktır.
c)
(Değişik:RG-17/4/2015-29329) Geçiş üstünlüğü hakkının kullanılması
esasları;
Özel
amaçlı taşıtlardan ambulans ve itfaiye araçları ile organ ve doku nakil
araçları, emniyet ve asayiş hizmetlerinde kullanılan, boyama şekilleri veya
ayırım işaretleriyle tanınan geçiş üstünlüğüne sahip oldukları açıkça belli
olan araçlar dışındaki ayırım işareti bulunmayan ancak, geçiş üstünlüğüne sahip
olan diğer araçlardan,
1)
Geçiş üstünlüğü hakkını kullanması gereken güvenlik ve asayiş hizmetlerinde
kullanılanlar gerektiğinde derhal söktürülüp takılabilen ışıklı ihbar işareti
ve devamlı olarak da görülmeyen kısımlarda sesli ihbar işareti bulundurmak
zorundadır.
2) Ambulans
ve organ ve doku nakil araçları dışında, yaralı ve acil hasta taşıyan veya
organ ve doku naklinde kullanılan; ancak geçiş üstünlüğüne sahip oldukları
ayırım işaretiyle belirlenmemiş olan araçların sürücüleri geçiş üstünlüğü
hakkını, gereksiz olmamak şartı ile kendilerine taşıt yolu üzerinde yer
açılmasını sağlamak üzere yeterli şekilde ses cihazlarını ve ışıklı
işaretlerini kullanarak, gerektiğinde el ve kol işareti yaparak, karayolunu
kullananları uyarmak suretiyle kullanır.
Bu
hakkı gereksiz yere kullananlar hakkında Karayolları Trafik Kanununa göre işlem
yapılmakla birlikte Türk Ceza Kanunu hükümleri de uygulanır.
d) (Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Geçiş üstünlüğü olan araçların uyarı işaretleri;
1)
Işıklı uyarı işareti,
Ambulanslarda,
organ ve doku nakil araçlarında, trafik ve genel zabıtaya ait araçlarda
mavi-kırmızı veya mavi, Karayolları Genel Müdürlüğünün sadece trafik
hizmetlerine tahsis edilen araçlarında mavi, itfaiye ve afet ve acil durum
hizmetlerinde görevli bulunan araçlarda kırmızı renk ve ışık veren ve normal
hava şartlarında 150 metreden görülebilen, dönerli veya aralıklı yanıp sönen
lambalı cihazlardır.
2)
Sesli uyarı işareti,
Araçların
üzerinde veya görülmeyen kısımlarında bulunan canavar düdüğü, siren veya çan
gibi en az 150 metreden duyulabilecek şekilde ses çıkaran cihazlardır.
Sesler,
afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlarda devamlı aynı
notadan, diğerlerinde değişik notaların seslendirilmesi şeklindedir.
3)
Ambulans ve organ ve doku nakil araçları dışında, yaralı ve acil hasta taşıyan
araçların bu amaçla kullanılacak ses ve ışık cihazları hakkında bu maddenin (c)
bendinin (2) numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.
Geçiş
Üstünlüğü Bulunan Araçların İşaretini Alan Araç Sürücülerinin Uyacağı Kurallar
Madde
142-
Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür bir işaretini alan ve
araç sürücüleri bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu
üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak ve bu araçlar tarafından tamamen
geçilinceye kadar beklemek mecburiyetindedirler.
Bir
kavşakta iken böyle bir işaret alan araç sürücüleri derhal kavşağı boşaltmak ve
gerekiyorsa emniyetli bir mesafe uzaklaştıktan sonra geçişi engellemeyecek
şekilde durmak ve geçiş üstünlüğüne haiz araçlar tamamen geçinceye kadar
beklemek mecburiyetindedirler.
Gördükleri
Hizmet Bakımından Özel Hükümler Uygulanacak Araçlar
Madde
143-
Karayolu yapısı ile kentsel yapının yapım, onarım, bakım ve işletilmesi ve
karayolunun temizlenmesi işlerinde kullanılan araçlar, kurtarıcı araçlar,
ağırlık ve boyutları bakımından özel izinle karayoluna çıkan ve bunlara
eskortluk eden araçlar hakkında aşağıda gösterilen hükümler uygulanır.
a) Bu
araçların üstlerinde sarı renkli uyarı işareti bulunur. Bu işaret geçiş
üstünlüğü hakkı vermez.
Sarı renkli
ışıklı uyarı işareti sadece bu araçların kendilerini belli etmeleri,
tehlikesizce sürülmeleri ve karayolunu kullananların uyarılması amacı ile
kullanılır.
b) Bu
araçların, kesin bir mecburiyet olmadıkça trafik akımının az olduğu yer, süre
ve zamanları içinde çalıştırılmasına özen gösterilir.
Ses,
Müzik, Görüntü ve Haberleşme Cihazları
Madde
144-
Araçlarda ses, müzik, görüntü ve haberleşme cihazları hakkında aşağıdaki
esaslar uygulanır.
a)
Bunların; bu Yönetmeliğin 1 ve 2 sayılı Cetveli ile “Araçların Muayeneleri ile
Muayene İstasyonlarının Açılması ve İşletilmesi Hakkında Yönetmelik” şartlarına
ve ilgili kanun hükümlerine uygun olarak bulundurulması ve kullanılması ve
gerekli görülenler için izin ve ruhsat alınması mecburidir.
b)
Uyarı işareti olarak kullanılan ses cihazlarının;
1)Yakın
ilerisi görülmeyen, kavşak, dönemeç ve tepe üstü gibi yerlere yaklaşırken
gelişini haber verme, yol ve trafik durumunun icabına göre, karayolunu
kullananları uyarma ve geçme halleri dışında kullanılması,
2)
Kamunun rahat ve huzurunu bozacak şekilde gereksiz veya gereğinden uzun ve
ayarsız olarak seslendirilmesi ile şehir içinde havalı klakson kullanılması,
3)
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlarda bulundurulması gerekenlerin, diğer araçlara
takılarak kullanılması,
Yasaktır.
İzin
ve ruhsat alınmadan, araçlarda bulundurulan veya kullanılan bu cihazlar
söktürülür.
Tedbirsiz
ve Saygısız Araç Sürme
Madde
145-
Karayollarında, kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek
şekilde;
a)
Su, çamur ve benzerlerini sıçratmak, atmak, dökmek,
b)
Korkutmak veya şaşırtmak,
c)
Sigara külü ve izmaritlerini veya başka şeyleri yola atıp dökmek,
d)Seyir
halinde iken sürücülerin, cep ve araç telefonu ile benzeri haberleşme
cihazlarını kullanmak,
e)
Özel amaçlarla keyfi veya kasıtlı davranışlarda bulunmak suretiyle yaya veya
araç trafiğinin seyir emniyetini ihlal etmek veya tehlikeye düşürmek,
Suretiyle
tedbirsiz ve saygısız davranışlarda bulunmaları ve araç sürmeleri yasaktır.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-21/3/2012-28240) Ancak, cep ve araç telefonları ile benzeri
haberleşme cihazlarının sürücüler tarafından çeşitli elektronik sistemler
vasıtasıyla ele alınmadan kullanılması, birinci fıkranın (d) bendi kapsamında
değerlendirilmez.
Yaya
ve Okul Geçitleri
Madde
146-
Yaya ve okul geçitlerinde aşağıdaki kurallar
uygulanır.
Görevli
kişi veya ışıklı trafik işareti bulunmayan, ancak başka bir trafik işareti ile
belirlenmiş olan yaya ve okul geçitlerine yaklaşan bütün sürücülerin araçlarını
yavaşlatmaları, bu geçitlerden geçen veya geçmek üzere bulunun yayalara ilk
geçiş hakkını vermeleri ve varsa okul geçidi görevlilerinin verecekleri işaret
ve talimata uymaları mecburidir.
Okul
Taşıtları
Madde
147-
Okul Taşıtlarının DUR ışıklı işaretinin kullanılması ve bu taşıtların
çalıştırılması esas ve kuralları aşağıda gösterilmiştir.
a)
DUR ışıklı işaretinin kullanılması;
1)
Öğrencilerin inmeleri ve binmeleri sırasında yakılması ve inip binmeleri
tamamlanıncaya kadar yanar durumda bulundurulması,
2)
DUR ışıklı işareti yakıldığında arkadan gelen bütün araçların durması,
mecburidir.
DUR
ışıklı işaretinin frene basıldığında yanan ışıklarla birlikte yanmayacak
şekilde bağlanması ve öğrenci indirme bindirme halleri dışında
kullanılmaması zorunludur.
b)
Okul taşıtlarının çalıştırılması esasları,
1)
Şartlarına uygun gerekli ayırım işaretlerinin bulunması,
2)Taşıma
sınırını aşmayacak sayıda öğrenci bindirilmesi,
3)
Okula gidiş geliş saatlerine ve okulca belirlenen taşıma programına uyularak
sürülmesi,
4)
Araç içi düzenini sağlamak ve araca iniş ve binişlerinde öğrencilere yardımcı
olmak üzere rehber öğretmen veya kişi bulundurulması,
5)
Öğrencilerin kolayca yetişebileceği camların ve pencerelerin sabit olması,
Mecburidir.
Bu
araçların çalıştırılmasına ilişkin diğer esas ve usuller Okul Servis Araçları
Hizmet Yönetmeliğinde belirlenir.
Demiryolu
Geçitleri
Madde
148-
Demiryolu geçitlerinde aşağıdaki kurallar uygulanır.
a)
Sürücülerin kontrollü demiryolu geçitlerini;
1)
Işıklı veya sesli talimatın vereceği “DUR” emrine uymamaları,
2)
Geçidin durumuna uygun bir hızla geçmemeleri,
3)Taşıt
yolu üzerine indirilmiş veya indirilmekte olan tam ve yarım bariyerler varken
geçide girmeleri,
Yasaktır.
b)
Sürücülerin, ışıklı işaret ve bariyerlerle donatılmamış (kontrolsüz) demiryolu
geçitlerinde;
1)
Geçmeden önce makul bir mesafede durmaları,
2)
Herhangi bir demiryolu aracının yaklaşmadığına emin olduktan sonra geçmeleri,
Mecburidir.
Çocuk,
(Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) Hasta ve Engelli Taşıtları, Gözleri
Görmeyen Yayalar, Yürüyüş Kolları
Madde
149-
Karayolları Trafik Kanunu ve bu Yönetmelik açısından;
a)
Çocuk ve (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) engellilerin motorsuz
taşıtlarının sürücüleri hakkında, yayalarla ilgili hükümler uygulanır.
b)
Gözleri görmeyenlerden;
1)
Beyaz baston taşıyan,
2)
Kollarında 3 siyah yuvarlaklı sarı bant bulunan,
3)
Bir yayanın veya bir köpeğin yardımı ile yürüyen,
kişilerin
taşıt yolu üzerinde bulunmaları halinde, bütün sürücülerin yavaşlamaları, gerektiğinde
durmaları ve yardımcı olmaları mecburidir.
c)
Yetkili veya görevli kişilerin yönetimindeki yürüyüş kolları arasından geçmek
yasaktır.
Sürücülerin
ve Yolcuların Koruyucu Tertibat Kullanma Mecburiyeti
Madde
150 –
(Değişik:RG-9/6/2008-26901)(1)
Belirli
sürücülerin ve yolcuların, araçların sürülmesi sırasında koruyucu tertibat
kullanmaları mecburidir.
(Değişik
ikinci fıkra:RG-19/2/2014-28918) Sürücü ve yolcular için, nicelik ve
nitelikleri bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (1) sayılı cetvelde ve Karayolları
Trafik Kanununa göre çıkarılan diğer yönetmeliklerde gösterilen koruyucu
tertibatlardan;
a) Üç
tekerlekli yük motosikletleri hariç, elektrikli bisiklet, motorlu bisiklet ve
motosikletlerde sürücülerin koruma başlığı ve koruma gözlüğü, yolcuların ise
koruma başlığı,
b) M1
sınıfı otomobillerin, M1G ve N1G sınıfı arazi taşıtlarının, N1, N2, N3 sınıfı
kamyonet, kamyon ve çekicilerin, M2 ve M3 sınıfı minibüs ve otobüslerin bütün
koltuklarında bu Yönetmeliğin ekinde yer alan (1) sayılı cetvelde yer alan "Emniyet
Kemeri"nin bulundurulması ve kullanılması zorunludur. Yalnız araç dururken
kullanılan koltuklar ile ayakta da yolcu taşıyan M2 ve M3 kategorisi Sınıf A ve
Sınıf I otobüslerde, koltuklarda, emniyet kemeri bulundurulması zorunlu
değildir. Ancak;
1) Yerleşim
yeri içinde ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan M2 ve M3 sınıfı minibüs ve
otobüsler (umum servis araçları hariç) ile dolmuş otomobillerindeki yolcular,
2)
Geri gitme veya park yerlerinde 25 km/s. geçmeyen hızla seyreden sürücüler,
3)
Ambulanslarda sürücü ve yanındaki oturma yeri dışında kalan ve hasta veya
yaralıya müdahale nedeniyle özel pozisyonlarda bulunan görevliler,
emniyet
kemeri kullanmak zorunda değildir.
Bu
Yönetmelik hükümlerine göre 1995 yılı itibariyle ülkemizde imali yapılan veya yurt
dışından ithaline izin verilen M1 sınıfı araçların arka koltuklarında emniyet
kemeri bulundurulması ve kullanılması mecburidir. Bunların dışında kalan ve
halen trafikte kullanılmakta olan diğer taşıt sahipleri isteğe bağlı olarak bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan 1 sayılı cetvelde yer alan "Emniyet
Kemeri"ni numunesine uygun olarak taktırabilirler. Kamyonet, kamyon ve
çekicilerde ön koltukları için emniyet kemeri ile ilgili hükümler 1/8/1998
tarihinden sonra, diğer koltuklar için 1/1/2009 tarihinden sonra üretilen
araçlarda uygulanır.
Emniyet
kemeri, 1/8/1998 tarihinden sonra ve 13/2/2009 tarihine kadar üretilmiş M2 ve
M3 sınıfı minibüs ve otobüslerin bütün koltuklarında zorunlu olmayıp,
minibüslerde sürücüsü ile yanında oturan yolcuların; şehirlerarası otobüslerde
arka koltuklar hariç olmak üzere, sürücüsü dahil en ön ve önünde boşluk olan
arka koltuklarda, önünde boşluk olan kapı önü koltuklarında; iki katlı
şehirlerarası otobüslerde merdiven önü, en ön ve önünde boşluk olan en arka
koltuklarda, masa etrafında bulunan koltuklardan aracın gidiş yönüne doğru
olanlarda oturan yolcular için bulundurulması ve kullanılması zorunludur.
M1,
M1G, N1, N1G, N2 ve N3 sınıfı araçlarda 150 cm’den kısa ve 36 kg’ın altındaki
çocukların taşınması sırasında çocukların ağırlığına uygun bu Yönetmeliğin
ekinde yer alan (1) sayılı cetvelde yer alan çocuk bağlama sistemlerinin
kullanılması zorunludur. Ancak, 135 cm’den uzun çocuklar çocuk bağlama
sistemleri yerine ön koltukta oturmamak şartıyla diğer koltuklardaki emniyet
kemerlerini kullanabilirler.
Çocuk
bağlama sistemleri olmayan M1, M1G, N1, N1G, N2 ve N3 sınıfı araçlarda üç yaşın
altındaki çocuklar taşınamazlar.
Çocukların
taksilerde seyahatleri sırasında, çocuk bağlama sistemleri kullanmaları, yok
ise arka koltukta oturmaları zorunludur.
Çocuklar,
araçta hava yastığı devre dışı bırakılmadan, ön hava yastığı ile korunan bir
yolcu koltuğunda yüzü geriye dönük çocuk bağlama sistemi kullanılarak
taşınamazlar.
M2 ve
M3 sınıfı araçlarda seyahat eden üç ve üzeri yaştaki çocukların, emniyet kemeri
ya da çocuk bağlama sistemleri kullanması zorunludur.
M2 ve
M3 sınıfında seyahat eden yolcular koltuklarına oturduklarında ve araç hareket
ettiğinde, emniyet kemerlerini bağlamaları konusunda aşağıdaki yollardan
herhangi biri ile uyarılmak zorundadır:
a)
Sürücü tarafından,
b)
Muavin veya grup lideri olarak tayin edilen görevli tarafından,
c)
Görsel-işitsel vasıtalarla,
ç)
Belirlenen ve her oturma pozisyonunda görülebilen işaret veya bu Yönetmeliğin
ekindeki (Ek:41)’de gösterilen sembollerle.
Çocuk
bağlama sistemleri kullanma zorunluluğu, bu ve ilgili yönetmelikler gereği
emniyet kemeri veya isofix sistemi bulundurma zorunluluğu olmayan araçlarda
aranmaz. Bu araçlarda çocukların arka koltuklarda taşınması zorunludur.
Sağlık
sorunları nedeniyle emniyet kemeri takamayacak kişilerin resmi veya özel sağlık
kuruluşlarından emniyet kemeri takamayacağına dair sağlık raporu almaları
gerekir. Bu kişiler raporda belirtilen süre zarfında emniyet kemeri takmaktan
muaf tutulur. Bu raporların görevlilerce istenildiğinde, ilgili tarafından
gösterilmesi zorunludur.
Seferde
görev alan sivil araçlara, ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.
Karayolu
Üzeri Park Yerlerinden Ücret Almaya Yetkililer
Madde
151-
Karayolu üzeri park yerlerindeki araçlar için sadece karayolunun yapım ve
bakımından sorumlu olan kuruluş birimlerince ücret alınabilir.
Bunlar
dışında, hiçbir gerçek veya tüzelkişi herhangi bir şekilde para alamaz. Bu park
yerleri hiçbir şekilde kiralanamaz. Bu madde hükmüne uymayanlara Kanunun 79
uncu maddesi uygulanır.
Karayolu
üzeri park yerleri; yerleşim birimleri içinde taşıt yolu bitişiğinde uygun
durumdaki yaya yolu bölümlerinden yararlanarak açılan ceplerde, yerleşim
birimleri dışında ise, banket dışındaki uygun yerlerde tesis edilir.
Ancak
il ve ilçe trafik komisyonlarından karar alınarak, yayaların geçişine engel
olmayacak şekilde ayrılmış, işaretlerle belirlenmiş geniş ve uygun durumdaki
yaya yollarında da park izni verilebilir.
Her
durumda taksi duraklarının cep açılan yerlerde bulunması mecburidir.
Cep
açılamayan, yeterli durumda olan taşıt yolu kenarında işaretlenmek suretiyle
park ve durak izni verilebilir.
Ancak,
park veya durak yerlerini sınırlamak veya belirlemek amacıyla, taşıt yolu üzerine
beton kütlesi, taş, seyyar veya sabit direk, kazık, zincir, levha, ışık ve
benzeri standart yol malzemeleri dışında herhangi bir fiziki engel konamaz. Bu
yerler yol çizgi boyaları ile belirlenebilir. Yukarıda sayılan engelleri taşıt
yolu üzerine konması halinde Karayolları Trafik Kanununun 14 üncü maddesi
hükümleri uygulanır.
YEDİNCİ
KISIM
Trafik
Kazaları
Trafik Kazalarına karışanlar
MADDE
152- (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Bir
trafik kazasına karışanlardan yaralanmamış olan veya hafif yaralı olanlar;
a)
Araç sürücüsü iseler, trafik için ek bir tehlike yaratmayacak şekilde hemen
durmak, trafik güvenliği için ışıklı işaret veya yansıtıcı cihazları koymak ve
gereken tedbirleri almak,
b)
Trafiği, can ve mal güvenliğini etkilemeyen, ölümlü, yaralanmalı veya maddi
hasarlı kazalarda, sorumluluğun belirlenmesine yarayacak iz ve deliller dahil,
kaza yerindeki durumu değiştirmemek,
c)
İstendiğinde diğer tarafa kimlik ve adreslerini bildirmek, sürücü ve trafik
belgeleri ile sigorta poliçelerini göstermek, bunlara ait gerekli bilgiler ile
tarih ve sayılarını vermek,
ç)
Yaralılara ilk yardım ve acil müdahale yaptırmak maksadıyla kaza mahallinden
ayrılma hali hariç, olayı; yetkili ve görevlilere bildirmek ve bunlar gelinceye
kadar veya bunların iznini almadan kaza yerinden ayrılmamak,
d)
Başında sahibi veya sorumlusu bulunmayan motorlu araçlar, taşınabilen veya
taşınamayan mallar ile mülklere zarar veren sürücüler;
1)
Aracın, malın veya mülkün ilgilisini bulmak,
2)
Bulunamadığı takdirde araçların ve zarar verilen diğer şeylerin görünebilen ve
uygun yerlerine yazılı bilgi bırakmak,
3) En
kısa sürede yetkililere haber vermek,
zorundadırlar.
Sadece
maddi hasarla sonuçlanan kazalarda;
a) Kazaya
karışan sürücülerin tümü, yetkililerin gelmesine gerek görmez ve aralarında
kazayı kendi düzenleyecekleri tutanakla tespit etmek noktasında anlaşırlarsa
“Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağı” düzenleyip birlikte imza altına
alarak olay yerinden ayrılabilirler.
b)
Taraflarının anlaşma sağladığı durumlarda, yeni bir trafik kazasına sebebiyet
vermemek ve trafik akışını engellememek için mümkün olduğu takdirde olay
yerinin fotoğrafları çekilerek kazaya karışan araçlar taşıt yolu dışına
çıkarılır ve Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağı burada düzenlenir.
c)
Bir anlaşma ile olay yerinden ayrılmış olan taraflar, meydana gelen zararın
sigortaları tarafından veya kendilerince doğrudan karşılanacağını kabul etmiş
sayılırlar ve sonradan yetkililerden kaza tespit tutanağı düzenlenmesini
isteyemezler.
ç)
Aşağıdaki durumlarda Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağı trafik
zabıtası, bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde ise genel kolluk
tarafından düzenlenir:
1)
Kazaya bir aracın karışması (tek taraflı maddi hasarlı kaza ise),
2)
Taraflardan herhangi birinin sürücü belgesinin bulunmaması veya belgesinin
kullandığı araç cinsi için yeterli olmaması,
3)
Araçlardan herhangi birinin ülkemizde geçerli zorunlu mali sorumluluk
sigortasının olmaması,
4)
Sürücülerden herhangi birinde alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı
şüphesinin bulunması,
5) (Değişik:RG-19/2/2014-28918)
Kazaya karışan araçlardan herhangi birinin kamu kurum veya kuruluşuna ait
olması (Sağlık Bakanlığına ait ambulans ve acil sağlık araçları hariç),
6)
Kazada kamu malına veya üçüncü kişilere ait eşyaya zarar verilmiş olması.
Trafik
Kazalarında Yükümlülük
Madde
153-
Karayollarında meydana gelen trafik kazaları ile ilgili olarak;
a)
Kazaya karışan veya olay yerinden geçmekte olanlar;
1)
Kaza yerinde usulüne uygun ilk yardım tedbirlerini almak,
2)
Olayı en yakın zabıta veya sağlık kuruluşuna bildirmek,
3)
Yetkililerin isteği halinde yaralıları en yakın sağlık kuruluşuna götürmek,
b)
Yerleşim birimleri dışındaki akaryakıt istasyonlarını işletenler;
Bu
tesisler hakkında çıkarılmış olan Yönetmelikteki standartlara uygun ve her an
kullanılabilir durumda sağlık malzemesi bulundurmak,
c)
Araç bakım, onarım, servis istasyonu, garaj ve otopark sahip veya sorumluları;
1)
Tesislerine; bakım, onarım için muhafaza veya parkedilmek üzere bırakılan
motorlu araçlardan, bir kaza geçirdiği belli olan veya üzerinde suç belirtisi
bulunanları gecikmeden zabıtaya bildirmek,
2)
Bunları bir deftere (Ek:38) işlemek,
Zorundadırlar.
Trafik
Kazalarına El Konulması
Madde
154-
Trafik kazalarına el konulmasında aşağıda gösterilen esas ve usuller uygulanır.
a)
Trafik kazalarına;
1)
Adli yönden gereği yapılmak üzere mahalli genel zabıtaca,
2)
Kaza nedenlerini, iz ve delillerini belirleyecek “Kaza Tespit Tutanağı”
düzenlemek üzere de trafik zabıtasınca (polis veya jandarma),
El
konulur.
Trafik
zabıtasının görev alanı dışında kalan yerler ile el koyamadığı durumlarda,
trafik kaza tespit tutanağı, örneğine uygun olarak mahalli zabıta tarafından
düzenlenir ve bir örneği o yerin trafik zabıtasına gönderilir.
b)
Trafik kazalarında yolun trafiğe kapandığı hallerde;
Trafik
zabıtası ve genel zabıta; iz ve delilleri bozmayacak şekilde belirleyip
işaretledikten ve gerekli tespitleri yaptıktan sonra, karayolunu trafiğe açmaya
yetkilidir.
Karayolunun
trafiğe kapanmasına ölümlü veya ölümle sonuçlanabilecek şekilde yaralanmalı bir
kazaya neden olmuş ve bu kaza can, mal ve trafik güvenliğini etkiliyor ve başka
bir yoldan geçit verilemiyor ise; cumhuriyet savcısının gecikeceğinin
anlaşılması halinde, gerekli işaretleme ve tespitler yapılarak durum bir
tutanakla tespit edildikten sonra yol trafiğe açılır.
Trafik
Kazalarına El Koyanların Görev ve Yetkileri
Madde
155-
Trafik kazalarına el koyan mahalli zabıta veya doğrudan el koymuşsa trafik
zabıtası personeli, can, mal ve trafik güvenliği bakımından;
a)
Karayolunu kullananlar için ek bir tehlikenin oluşmasını önlemek üzere gerekli
tedbirlerin alınması ve aldırılması,
b)
Varsa, yaralıların ilk yardımın yapılmasının ve yetkililerin uygun görmesi
halinde bunların en yakın sağlık kuruluşuna gönderilmesinin sağlanması
c)
Yolun trafiğe kapandığı hallerde gerekli işaretleme ve tespitleri yaparak bu Yönetmeliğin
154 üncü maddesindeki esaslara göre yolun trafiğe açılması,
d)
Mal güvenliği açısından;
1)
Araçların hasara uğratılmaması, araçlardaki eşya veya yükün alınmaması,
kaybolmaması,
2)
Sahiplerinin veya yakınlarının izni olmadan, zorunlu hallerde bir tutanak
düzenlenmeden araçların karıştırıp kurcalanmaması, içlerinin aranmaması,
3)
Araç, eşya veya yük sahipleri ölmüş veya bunlarla ilgilenemeyecek derecede
yaralı ve rahatsız iseler, araç, eşya ve yüklerin yerinde veya başka bir yere
götürülerek muhafaza altına alınması için bunların nicelik ve nitelikleri ile
korunacak yer ve koruyacak olanlar da belirtilmek suretiyle durumun bir
tutanakla belgelendirilmesi,
d)
Örneğine uygun kaza tespit tutanağı düzenlenmesi,
Konularında
görevli ve yetkilidir.
Trafik
Kazalarına İlişkin İşlemler
MADDE
156 – (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Trafik
kazaları ile ilgili olarak yapılacak işlemlerde aşağıdaki usul ve esaslar
uygulanır.
a)
Trafik kazası tespit tutanağının düzenlenmesi
1)
Örneğine uygun olarak; kaza yerinin durumu, iz ve deliller, kazaya karışan
sürücüler, varsa ölü veya yaralılar, hasar veya zarar, gün ve saat ile gerekli
görülen diğer hususlar belirtilmek üzere düzenlenir ve olay yerinin durumu bir
krokide gösterilir. Tutanağa kazazedelerin olay yerindeki ölüm veya yaralanma
durumu işlenir.
Trafik
Kazası Tespit Tutanağı; soruşturma evrakına eklenmek, dosyasında saklanmak ve
sayısına göre taraflara verilmek üzere yeter sayıda düzenlenir.
Trafik
kazası tespit tutanağının düzenlenmesi ile tutanakta yer alan bilgilerin bir
veri tabanında toplanmasına ve bu bilgilerin ilgili taraflarla paylaşımına
ilişkin usul ve esaslar Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenir.
2)
Trafik kazası tespit tutanağı düzenlemeye 154 üncü maddenin (a) bendi gereğince
trafik zabıtası ve genel zabıtanın görevli personeli yetkilidir.
Tutanaklar
en az iki görevli tarafından düzenlenir. Hafif yaralanmalı veya hasarlı
kazalarda tek görevli tarafından rapor şeklinde de düzenlenebilir.
Ancak,
Türk Silahlı Kuvvetlerine ait araçların karıştığı trafik kazalarında bir askeri
temsilcinin bulundurulması mecburidir.
3)
Tutanak düzenleyenler, tutanakta taraflar için kusur oranı belirtmeksizin
sadece kazanın oluşumunda kimin hangi trafik kuralını ihlal ettiğini
belirtirler.
4) Karayolu
üzerinde ölüm veya yaralanma ile sonuçlanıp, olay yerindeki iz ve delillerin
tespit ve değerlendirilmesi sonucunda trafik kazası olduğu anlaşılan
durumlarda; kazaya karışan taraf veya unsurlardan birinin, birkaçının ya da
tamamının olay yerinden ayrılmış olması halinde de trafik kazası tespit
tutanağı düzenlenir.
5)
Önceden meydana gelmiş veya olay yerinden kaldırılmış araçların karıştığı ve
yalnız maddi hasarla sonuçlanan kazalar için trafik zabıtası ve genel kollukça
hasar tespitine dair kazaya karışanlara verilmek üzere tutanak veya rapor
düzenlenmez. Bu durumlarda hasar tespitleri ilgililerin sigortalarına veya
yetkili mahkemelere başvurmaları suretiyle yapılır.
Ancak;
Can,
mal ve trafik güvenliğini etkileyen veya yolun trafiğe kapandığı maddi hasarlı
trafik kazalarında, kazaya karışanların kazanın oluşuna göre iz ve delilleri
işaretleyerek, mümkün olduğu takdirde olay yerinin fotoğraflarını çekerek
araçlarını en yakın ve uygun yerlere çekmeleri,
Karayolu
üzerinde birden fazla sayıda aracın karıştığı sadece maddi hasarla sonuçlanan
ve tarafların bu Yönetmelik çerçevesinde Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit
Tutanağı düzenlemediği trafik kazalarında; taraflara ait araçlardan en az
birinin olay yerinde bulunması ve olay yerindeki iz ve delillerden kazanın
oluşumu ile o yerde meydana geldiğine kanaat getirilmesi,
hallerinde
görevlilerce trafik kazası tespit tutanağı düzenlenir.
b)
Kaza istatistikleri
Kazaların
nedenlerini tespit etmek ve alınacak tedbirlerin belirlenmesinde kullanılmak
üzere, trafik kazası tespit tutanaklarındaki bilgilerden yararlanılarak, kazaya
el koyan birimlerce örneğine uygun istatistik formu düzenlenir.
Düzenlenen
istatistik formları, her ilde şehiriçi trafik denetleme şube müdürlüklerinde
toplanarak, il genelinde değerlendirmesi yapıldıktan sonra Emniyet Genel
Müdürlüğüne gönderilir.
Trafik
Kazalarında Asli Kusur Sayılan Haller ve Sürücü Kusurlarının Tespiti
MADDE
157 – (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
Araç
sürücülerinin trafik kazalarında asli kusurlu sayılacakları haller ile kusur
durumlarının tespitine dair usul ve esaslar aşağıda gösterilmiştir.
a)
Asli kusur sayılan haller
1)
Kırmızı ışıklı trafik işaretinde veya yetkili memurun dur işaretinde geçme,
2)
Taşıt giremez trafik işareti bulunan karayoluna veya bölünmüş karayolunda karşı
yönden gelen trafiğin kullanıldığı şerit, rampa ve bağlantı yollarına girme,
3)
İkiden fazla şeritli taşıt yollarında karşı yönden gelen trafiğin kullandığı
şerit veya yol bölümüne girme,
4)
Arkadan çarpma,
5)
Geçme yasağı olan yerlerden geçme,
6)
Doğrultu değiştirme manevralarını yanlış yapma,
7)
Şeride tecavüz etme,
8)
Kavşaklarda geçiş önceliğine uymama,
9)
Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymama,
10)
Manevraları düzenlenen genel şartlara uymama,
11)
Yerleşim birimleri dışındaki karayolunun taşıt yolu üzerinde, zorunlu haller
dışında parketme ve duraklama ve her durumda gerekli tedbirleri almama,
12)
Park için ayrılmış yerlerde veya taşıt yolu dışında kurallara uygun olarak
parkedilmiş araçlara çarpma.
Yukarıda
sayılan hal ve hareketlerde bulunan sürücüler asli (esas) kusurlu sayılırlar.
Ancak, sürücülerin veya yayaların kural dışı hareketleri veya taşıtların teknik
arızaları bir başka sürücüyü tehlikeye düşürmüş ve bu sürücü, oluşması muhtemel
bir kazayı önlemek, can ve mal güvenliğini korumak amacı ile Karayolları Trafik
Kanununun öngördüğü temel kurallardan birini ihlal etmeye mecbur kalmış ve
bütün tedbirlere rağmen bir kazaya neden olmuşsa, asli kusurlu sayılamaz.
b)
Sürücü kusurlarının tespiti
Adli
mevzuat ve yargılama hükümleri saklı kalmak üzere, trafik kazalarına
karışanların kusur durumları; 2918 sayılı Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilen
kurallar, şartlar, hak ve yükümlülükler ile asli kusur sayılan haller dikkate
alınarak belirlenir.
Kaza mahallinde
yapılan incelemeler sonunda tespit edilen iz ve delillere ilave olarak kazaya
karışanların olay hakkındaki ifadeleri ile varsa tanık ifadeleri de kusur
durumunun tespitinde dikkate alınır.
Kaza
İnceleme (Tahkik) Görevlileri ve Bilirkişiler
Madde
158-
Adli mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik kazalarında “Kaza Tespit
Tutanağı” düzenleyenler ile bilirkişilik yapacak olanlar hakkında aşağıdaki
hükümler uygulanır.
a)
Kaza inceleme “Tahkik” görevlileri;
Trafik
kazalarında olayı inceleyip gerekli tespitleri yaparak “Trafik Kaza Tespit
Tutanağı” düzenlemek üzere trafik zabıtası veya genel zabıtanın trafik eğitimi
görmüş bütün personeli yetkilidir.
Jandarma
Genel Komutanlığınca da kaza inceleme kursları açılır.
b)
Bilirkişilik;
Trafik
zabıtası veya genel zabıtanın trafik birimlerinde görevli personeli usul
Kanunlarına göre görevlendirilmeleri veya yetkililerce seçilmeleri halinde,
trafik kazalarında bilirkişilik yapar.
SEKİZİNCİ
KISIM
Hukuki
Sorumluluk ve Sigorta
İşleten ve Araç İşleticisinin Bağlı Olduğu
Teşebbüs Sahibinin Hukuki Sorumluluğu ve Sigorta
Madde
159-
(Değişik birinci fıkra: RG-18/05/2007-26526) İşleten ve araç
işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu ve araçların
sigorta ettirilmesi bakımından, Karayolları Trafik Kanununun 85 ila 111 inci
maddelerindeki hükümleri ve 3/7/2002 tarihli ve 24804 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
Karayolları
Trafik Kanununun 104 üncü maddesi hükümlerine göre, motorlu araçları mesleki
veya ticari amaçlar için elinde bulunduran teşebbüs sahiplerinin tutanakları
defter örneği (Ek:39)’da gösterilmiştir.
(Mülga
üçüncü fıkra:RG-21/3/2012-28240)
DOKUZUNCU
KISIM
Adli
Kovuşturma ve Cezaların Uygulanması
BİRİNCİ
BÖLÜM
Adli
Kovuşturma
Trafik
kural ihlallerine istinaden verilen idari yaptırımlara itiraz ve bu davalara
bakacak mahkemeler
Madde
160 ‒ (Başlığı ile birlikte değişik:RG-17/4/2015-29329)
2918
sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde sayılan görevlilerin ve trafik tescil
kuruluşlarının yetkilendirildiği haller hariç olmak üzere, sürücü belgelerinin
geri alınmasına ve iptaline sulh ceza hakimlikleri karar verir.
2918
sayılı Kanunda yer alan idarî yaptırımlara yapılan itirazlarda, 5326 sayılı
Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır.
2918
sayılı Kanuna göre görülen davalar, diğer kanunlara göre görülen davalarla
birleştirilemez.
Askerî
araçları süren kişiler ile asker kişilerin bu Kanunda yazılı suçlarla ilgili
davalarına da bu mahkemelerde bakılır.
Askerî
görev ve hizmetlerin yürütülmesi sırasında askerî araç sürücülerinin asker
kişilere karşı işledikleri trafik kazaları ile ilgili suçlarda 25/10/1963
tarihli ve 353 sayılı Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu
hükümleri saklıdır.
İKİNCİ
BÖLÜM
Cezaların
Uygulanması
Trafik
idari para cezası karar tutanağı ve mülki amire sevk tutanağı düzenlenmesi
Madde
161 ‒ (Başlığı ile birlikte değişik:RG-17/4/2015-29329)
Karayolları
Trafik Kanununda yazılı trafik kural ve yasaklarını ihlal edenler hakkında
Emniyet Genel Müdürlüğünün trafik zabıtası personeli ile bu Yönetmeliğin 7 nci
maddesindeki esaslara uygun olarak Emniyet Genel Müdürlüğünün diğer
birimlerinde görevli emniyet hizmetleri sınıfı personeli ve Jandarma Genel
Komutanlığının bu Yönetmeliğin 8 inci maddesi esaslarına göre yetkili kıldığı
personel tarafından trafik idari para cezası karar tutanağı ve/veya mülki amire
sevk tutanağı düzenlenir.
Karayolları
Genel Müdürlüğünün yetkili kıldığı personeli tarafından Karayolları Trafik
Kanununun 13, 14, 16, 17 ve 18 inci maddelerine, 47 nci maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendine ve 65 inci maddesine aykırı hareket edenler hakkında
idari para cezasına dair tutanak düzenlenir. Kanunun 47 nci maddesinin birinci fıkrasının
(b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde ise,
durum bir yazı ile gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna
bildirilir.
Ulaştırma,
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının yetkili kıldığı personeli tarafından
Karayolları Trafik Kanununun 35 ve 65 inci maddelerine aykırı hareket edenler
hakkında idari para cezasına dair tutanak düzenlenir.
Tutanaklar,
mülki amire sevk edilenler için mülki amire sevk tutanağı, para cezaları için
trafik idari para cezası karar tutanağı olmak üzere iki şekilde olur.
Tutanakların
düzenlenmesine ve yapılacak diğer işlemlere ait uygulamalar, 6/4/2011 tarihli
ve 27897 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Trafik İdari Para Cezası Karar
Tutanaklarının Düzenlenmesinde, Tahsilinde ve Takibinde Uygulanacak Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yapılır.
Tutanak
Düzenleyenlerin Yükümlülüğü
Madde
162-
(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Tutanak
düzenleyenler;
a)
Tutanaklara bağlı olduğu birimin adı bulunan kaşe damgayı basmak, bastırmak ve
birimin adını yazmak,
b)
Tutanaklara adını, soyadını, görev unvanını ve sicil numarasını yazarak veya bu
bilgiler bulunan kaşe damgayı her nüshasına basarak imza etmek,
c)
Tebliğ yerine geçmek üzere, hakkında işlem yapılana tutanağı imza ettirmek ve
bir nüshasını vermek,
ç)
Tutanakları imza etmekten kaçınanlar için “imza etmedi” şeklinde not düşmek,
d)
Tescil plakasına düzenlenecek idari para cezaları için Kanunun 116 ncı maddesi doğrultusunda
hareket etmek
ile
yükümlüdürler.
Olaya
el koyanların birden fazla olması halinde mülki amire sevk tutanağı en az iki
görevli tarafından imzalanır.
Trafik
idari para cezası karar tutanakları, kesinleşme tarihinden itibaren takip ve
tahsili için Maliye Bakanlığınca belirlenecek birime veya kuruma gönderilir.
Tutanaklara ilişkin bilgilerin Maliye Bakanlığına elektronik ortamda
bildirilmesi halinde ayrıca suret gönderilmez.
Ceza
puanlamasına esas olmak üzere Jandarma Genel Komutanlığı ve Karayolları Genel
Müdürlüğü yetkililerince düzenlenen trafik idari para cezası karar
tutanaklarının kaydedildiği listeler ilgili trafik denetleme birimine
gönderilir. Tutanakların bu kurumlarca elektronik ortamda sisteme
aktarılabilmesi halinde ayrıca suret gönderilmez.
Diplomatik
Muafiyeti Olanlar Hakkında Suç veya Ceza Tutanağı Düzenlemesi
Madde
163-
Uluslararası ikili veya çok taraflı anlaşmalar uyarınca diplomatik muafiyeti
olan yabancı kişiler hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlenmesini
gerektiren durumlar ile çeşitli ülkelerdeki değişik uygulamalar dikkate
alınarak trafik görevlilerince yapılacak işlemlerin yürütülmesi ve uygulanması
esasları İçişleri Bakanlığınca valiliklere bildirilir.
Para
Cezalarının Ödeme Şekli
Madde
164-
(Mülga fıkra:RG-17/4/2015-29329)
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Trafik idarî para cezaları; Maliye Bakanlığına bağlı
muhasebe birimlerine, vergi dairelerine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi
Başkanlığınca yetkilendirilen banka ve PTT aracılığı ile ödenebilir.
Banka
veya posta ile yapılan ödemelerde paranın bankaya yatırılma veya postaya
veriliş tarihi ödeme tarihi sayılır.
(Ek
fıkra: RG-18/05/2007-26526)(Değişik fıkra:RG-17/4/2015-29329) Trafik idari para
cezaları kredi kartı ile de ödenebilir. Bankalar ile PTT tarafından tahsil edilen
paralar ile kredi kartı ile yapılan tahsilâtın muhasebe birimi hesaplarına
aktarılma süresi ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca
belirlenir.
Para
Cezalarının Ödeme Süresi
MADDE
165 –
(Değişik: RG-18/05/2007-26526)
(Değişik
fıkra:RG-17/4/2015-29329) Trafik idari para cezalarının tutanağın tebliğ
tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir. Bir ay içinde ödenmeyen
cezalar için her ay %5 faiz uygulanır. Aylık faizin hesaplanmasında ay
kesirleri tam ay olarak dikkate alınır. Bu suretle bulunacak tutar cezanın iki
katını geçemez.
(Ek
fıkra:RG-17/4/2015-29329)10 Trafik idari para cezasının tebliğ
tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde; dörtte bir oranında indirim
yapılır. Cezaya muhatap olanın ekonomik durumunun müsait olmaması ve 1 (bir) ay
içerisinde ilgili vergi dairesine müracaat etmesi halinde, vergi dairesince ilk
taksiti peşin, kalan üç taksiti de bir yıl içinde ve dört eşit taksitte
ödenmesine karar verilebilir. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi durumunda
idarî para cezasının kalan kısmının tamamı tahsil edilir.
Kesinleşen
ve süresinde ödenmeyen para cezaları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. 10
Tescil
Plakalarına Göre Tutanak Düzenlenmesi
Madde
166-
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun yetki verdiği trafik zabıtası, trafik
zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis, polisin ve trafik
teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarma; trafik eğitimi
almış subay, astsubay ve uzman jandarmalar tarafından;
a)
Trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde
parkedilen araçlara,
b)
Trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, sürücüsü
tespit edilemeyen araçlara,
c) (Değişik:
RG-18/05/2007-26526) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 26/1–2,
31/1-b, 36 ve 49 uncu maddeleri hükümlerine uymayan araçları kullanan
sürücüler, aynı zamanda araç sahibi değilse, araç sahiplerine aynı miktar
kadar,
Tescil
plakasına göre tutanak düzenlenir.
Karayolları
Genel Müdürlüğünün yetkili personeli tarafından, Kanunun 13, 14, 16, 17, 18,
35, 47/a ve 65 inci maddeleri hükümlerine aykırı hareket edenler
hakkında suç veya ceza tutanağı düzenlenir, 47 nci maddesinin (b), (c) ve (d)
bentlerinde belirtilen kural ihlallerinin tespiti halinde, durum bir yazı ile
gerekli işlemin yapılması için en yakın trafik kuruluşuna bildirilir.
(Değişik:RG-25/5/2012-28303)
Araçların
tescil plakasına göre düzenlenen tutanaklar, Karayolları Trafik Kanunu Hükümleri
Gereğince Uygulanan İdari Para Cezalarının Tahsilinde ve Takibinde Uygulanacak
Usul ve Esaslar ile Kullanılacak Alındılar, Tutanaklar ve Defterler Hakkında
Yönetmelik hükümlerine göre takip ve tahsil edilir.
Ceza
Puanı Uygulaması ve Sürücü Belgelerinin Geçici Olarak Geri Alınması (Değişik
başlık: RG-02/11/2000-24218)
Madde
167-
(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Karayolları
Trafik Kanununun kural ihlali saydığı fiilden dolayı haklarında ceza uygulanan
sürücülere, aldıkları her ceza için "Sürücülere Uygulanacak Ceza Puanı
Cetveli"nde (Ek:35) belirlenen ceza puanları verilir ve bu ceza puanları
Emniyet Genel Müdürlüğü PolNet bilgi sistemine kaydedilir.
Trafik
kuralının ihlal edildiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde;
a) Toplam
100 ceza puanını aştığı tespit edilen sürücülerin, sürücü belgeleri 2 ay süre
ile geri alınır. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu
Yönetmeliğine göre tabi tutulacakları eğitimi tamamladıklarını belgeleyen
sürücülerin sürücü belgeleri geri alma süresi sonunda iade edilir.
b)
Toplam 100 ceza puanını ikinci defa aştığı tespit edilen sürücülerin sürücü
belgeleri 4 ay süre ile geri alınarak, tabi tutulacakları psiko-teknik değerlendirme
ve psikiyatri uzmanının muayenesi sonucunda sürücülük yapmasına engel hali
bulunmadığını belgeleyen sürücülerin belgeleri, geri alma süresi sonunda iade
edilir.
c)
Toplam 100 ceza puanını üçüncü defa aştığı tespit edilen sürücüler bu konuda düzenlenecek
bir tutanakla sulh ceza hakimliklerine sevk edilir ve mahkeme kararına göre
işlem tesis edilir.
100
ceza puanına ulaşıldığı tarihte bu puanın üstünde tespit edilen ceza puanı
sayıları daha sonraki ceza puanı hesaplamasında dikkate alınmaz.
100 ceza
puanını doldurduğu tarih ile sürücü belgesinin geri alınma işleminin
başlatıldığı tarihler arasında araç kullanarak ceza puanı alan sürücülerin
almış oldukları bu ceza puanları daha sonraki ceza puanı hesaplamasında da
değerlendirmeye alınır.
Ölümle
sonuçlanan trafik kazalarına asli kusurlu olarak sebebiyet veren sürücülerin
sürücü belgeleri ilgili mahkeme tarafından 1 yıl süre ile geri alınır. İlgili
trafik zabıtasınca bilgisayar kayıtlarına gerekli şerhler düşülür.
Sürücü
belgesinin sürücünün yanında olmaması ya da başka nedenlerle işlem yapıldığı
sırada geri alınamaması halinde bilgisayar kayıtlarında geri alma işlemi
yapılarak gerekli şerhler düşülür. Ayrıca sürücü hakkında Kanunun 44 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden gerekli işlem yapılır.
Sürücü
belgeleri geçici olarak geri alınırken durum bir tutanakla tespit edilir ve
süresi sonunda imza karşılığı teslim edilir.
Geri
alınma süresi içinde araç kullandığı tespit edilenler hakkında 2918 sayılı
Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendine istinaden işlem
yapılır.
Sürücü
Belgesi Alındıktan Sonra Çeşitli Suçlardan Mahkum Olanların Sürücü Belgelerinin
Geri Alınması Esasları
Madde
168-
(Değişik:RG-17/4/2015-29329)
Sürücü
belgesi alındıktan sonra çeşitli suçlardan mahkûm olanların sürücü belgelerinin
geri alınması ile mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca sürücü
belgelerinin geri alınmasına ilişkin verilen kararların uygulanması hakkında
yapılacak işlemler aşağıda gösterilmiştir.
a)
Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca kişinin sürücü belgesinin geri
alınmasına karar verilmesi halinde; geçici geri alma hükmünün uygulanması,
varsa hürriyeti bağlayıcı ceza hükümlerinin infazından sonra uygulanır. Geri
alma işlemleri; belgenin verildiği veya belge sahibinin ikametgâh ve işyerinin
bulunduğu yerdeki mahalli zabıta ile trafik zabıtası tarafından işbirliği
halinde yürütülür ve bu geri alma işlemleri durumun ilgiliye tebliğinden
itibaren başlar. Ayrıca, sürücü belgesinin geri alınmasına dair karar trafik
kuruluşuna ulaştığı tarihten itibaren sürücü belgesinin geri alınması yönünde
bilgisayar kayıtlarına da şerh düşülür.
b)
Sürücü belgesi sahibinin; 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun
188, 190 ve 191 inci maddeleri, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanununun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrasında ve 10/7/1953 tarihli ve
6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12
nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen suçlardan hüküm
giymesi halinde, bu suçlara ilişkin kayıtlar adli sicilinden silininceye kadar
sürücü belgesi geri alınır.
ONUNCU
KISIM
Trafik
Eğitimi-Sürücü Kursları-Çocuk Trafik Eğitim Parkları
BİRİNCİ
BÖLÜM
Trafik Eğitimi ve Denetimi
Trafik
Eğitimi ve Denetiminde Genel Esaslar
Madde
169-
Öğretim kurumları dışında, gerçek ve tüzel kişilerin karayolunu kullananların
eğitimi ile ilgili çalışmaları, konu ve kapsam yönünden tesbiti ve uygulama
yönünden denetlemeye, Emniyet Genel Müdürlüğünün koordinatörlüğünde, Emniyet
Genel Müdürlüğü ve Karayolları Genel Müdürlüğü yetkilidir.
Karayolu
Trafik Günü ve Haftası
Madde
170-
Trafik düzeni ve güvenliği bakımından karayolunu kullananların eğitimindeki
önemi vurgulamak, çeşitli kurum ve kuruluşların trafik eğitimine olan katkılarını
artırmak amacı ile;
a) (Değişik:
RG-18/05/2007-26526) Her yıl Mayıs ayının ilk Cumartesi günü "Karayolu
Trafik Güvenliği Günü,
b) Bu
günü takip eden hafta ise “Karayolu Trafik Haftası”,
Olarak
değerlendirilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Sürücü
Kursları ve Çocuk Trafik Eğitim Parkları
Sürücü
Kursları
Madde
171-
Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika
vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmaya ilişkin esas ve usuller
Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu
Yönetmeliği ile belirlenir.
Çocuk
Trafik Eğitim Parkları
Madde
172-
Okul öncesi çocuklara ve ilköğretim öğrencilerine trafik bilgisi vermek ve
kurallara uyma alışkanlığı kazandırmak amacıyla Milli Eğitim Bakanlığınca
çıkarılacak “Çocuk Trafik Eğitim Parkları Yönetmeliği” esaslarına göre il özel
idareleri ve belediyeler ücretsiz çocuk eğitim parkları yapar.
Belediyeler,
gerçek ve tüzel kişilerin çocuk trafik eğitim parkı yapmasına da izin verir.
ONBİRİNCİ
KISIM
Çeşitli Hükümler
Olağanüstü
Hallerde ve Savaşta Karayolu Trafiğinin Düzenlenmesi ve Denetimi
Madde
173-
Olağanüstü hal ve savaşta hazırlanmış planlara veya mevcut duruma göre, askeri
trafik için kullanılacak karayolları Genelkurmay Başkanlığınca belirlenir.
Olağanüstü
Hal ve Savaşta;
a)
Askeri trafiğe ayrılan karayollarında trafiğin yönetimi, düzenlenmesi ve
denetimi askeri kişilerce yerine getirilir.
b)
Askeri ve sivil trafiğin kullandığı karayollarının kesiştiği, aktarma ve
geçitlerin yapıldığı bölümlerde, görevli trafik zabıtası ve yetkili genel
zabıta personelince, askeri görevlilerin isteklerine uyulur.
c)
Askeri yönetimde olan karayolunda; karayolunu kullanan sivil kişiler asker görevlilerin,
sivil yönetiminde olan karayolunda da asker kişiler, trafik görevlilerin
talimatlarına uymak zorundadırlar.
Olağanüstü
hallerde ve savaşta uygulamak üzere hazırlanan planlarla ilgili olarak;
yapılacak manevra ve tatbikatlarda, düzenleme ve yönetimi denemek üzere
Genelkurmay Başkanlığınca uygulamalar yapılabilir.
Bu
uygulamalar sırasında, personel ve araç seferberliği, yedek parça ve malzeme
stoku, yapıların kullanılması ve komuta kademeleri konularındaki faaliyetler de
değerlendirilebilir.
Terkedilen,
Hasara Uğrayan veya Uzun Süre Parkedilen Araçlar
Madde
174 –
(Değişik: RG-18/05/2007-26526)
Karayolunu
kullananları uzun süre etkileyecek şekilde park edilmiş, terk edilmiş veya
hasara uğramış araçları, durumu bir tutanakla tespit ederek kaldırıp götürmeye
ve trafikten men etmeye trafik zabıtası yetkilidir.
Men
etme işlemi yapılırken;
a)
Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddeleri gereğince trafikten men edilen
araç sahiplerine men işlemi sırasında Kanunun EK-14’üncü maddesi hükmü yazılı
olarak tebliğ edilerek trafikten men tutanağı düzenlenir ve bu işlem Trafikten
Men Edilen Araç Defterine kaydedilir.
b)
Trafikten men edilerek alıkonulan araçlar ile buluntu araçlar resmi kurum veya
özel otoparklarda muhafaza altına alınır.
c)
Trafikten men işlemi sırasında, araç sahiplerine yapılan tebligat ile sahibine
tebligat yapılamayan araçlar ve sahipleri hakkında varsa ayrıntılara ilişkin
bilgi ve belgeler (trafikten men tutanağı, çekici tutanağı, otopark teslim
tutanağı, araca ait trafik tescil kayıtları vb.) araçların trafikten men
edildiği tarihten, buluntu araçlar için buluntu tutanağının düzenlendiği
tarihten itibaren 4 ay içinde Defterdarlık veya Mal Müdürlüğüne gönderilir.
ç)
Bildirim tarihinden sonra sahipleri tarafından alınmak üzere başvuruda bulunulan
araçlar olması halinde, bu araçlar hakkındaki bilgiler satış işleminden önce
Defterdarlık veya Mal Müdürlüğüne bildirilir.
Yabancı
plakalı araçların kaldırılması halinde, gerekli olanlar için gümrük mevzuatına
göre işlem yapılır.
Trafik
Hizmetleri Geliştirme Fonu
Madde
175-
(Mülga: RG-18/05/2007-26526)
Basılı
Kağıt ve Tescil Plakalarının Basım ve Dağıtımı
Madde
176-
Karayolları Trafik Kanununun 131 inci maddesi hükmü uyarınca;
a)
Trafik şube veya bürolarında ve Milli Eğitim Bakanlığınca açılma izni verilmiş
motorlu taşıt sürücüleri kurslarında iş sahipleri ve kursiyerler tarafından
verilmesi ve kullanılması gereken basılı kağıt ve tescil plakalarının;
1)
Cins ve çeşitleri; İçişleri, Milli Eğitim, Bayındırlık ve İskan
Bakanlıklarınca,
2)
Satış bedelleri; İçişleri, Bayındırlık ve İskan Bakanlıklarıyla Türkiye
Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunca belirlenir.
b)
Bunların cins, çeşit ve satış bedellerinin tespitinde, basım ve dağıtımında
aşağıdaki esas ve usuller uygulanır.
1)
Cins ve çeşitleri; bu Yönetmelikte ve diğer yönetmeliklerde gösterilenlerden
gerekli görülerek seçilen yazışma, form, çizelge, cetvel ve benzeri kağıtlardan
oluşur.
2)
Satış bedelleri; maliyetleri ve dağıtım masrafları dikkate alınarak her biri
için satış fiyatı belirlenir ve kağıtlar üzerinde gösterilir.
3)
Basılı kağıtların ve tescil plakalarının basımı ve dağıtımı Türkiye Şoförler ve
Otomobilciler Federasyonu tarafından yapılır.
c)
Bunların belirlenen esaslara uygun şekilde bastırılmasından her an hizmete
hazır şekilde bulundurularak dağıtımından Türkiye Şoförler ve Otomobilciler
Federasyonu sorumludur.
d)
Basılı kağıt ve tescil plakalarının basım ve dağıtımında uygulanacak diğer esas
ve usuller ile ayrıntılar Emniyet Genel Müdürlüğü ile Türkiye Şoförler ve
Otomobilciler Federasyonunca bir protokolle düzenlenir.
e)
Bunlardan kıymetli kağıt durumunda olan tescil belgesi, trafik belgesi ile
sürücü çalışma belgesi, Maliye Bakanlığınca bastırılarak iş sahiplerine
verilmek üzere dağıtımı sağlanır.
Sürücü
belgeleri ise Emniyet Genel Müdürlüğünce bastırılarak dağıtılır.
(Ek:RG-17/4/2015-29329)
2918
sayılı Kanunun 131 inci maddesi kapsamında Türkiye Şoförler ve Otomobilciler
Federasyonu tarafından satışı yapılan basılı kağıt ve plakalardan elde edilen
net gelirin %60’ı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu tarafından her
yıl Şubat ayı sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğü hizmetlerinde kullanılmak
üzere İçişleri Bakanlığı Muhasebe Birimi hesabına yatırılır. Kalan gelir
Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonuna aittir.
Araçların
Trafiğe Çıkarılmalarında Kısıtlama ve Yasaklamalar
Madde
177-
Trafiğin ve karayolu yapısının büyük ölçüde etkilendiği karayollarında İçişleri
Bakanlığınca;
a)
İkili veya çok taraflı anlaşma hükümleri ile karayoluyla uluslararası yolcu ve
eşya taşıma esaslarına ait mevzuat hükümleri saklı tutulmak,
b)
İlgili kuruluşların da katkısı ile inceleme, araştırma, etüt ve sayımlar
yapılarak teşkil edilmek,
c)
Zamanı, süresi, yeri, gün ve saatleri belirlemek,
d) (Değişik: RG-02/11/2000-24218) Bayındırlık ve
İskan ve Ulaştırma Bakanlıkları ile Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınmak,
e)
Yabancı ülke araçları için ilgili ülkelere duyurulmak üzere Dışişleri
Bakanlığı, yurtiçi taşıma yapan araçlar içinde TRT ve basın-yayın organları
aracılığı ile ilan edilmek,
Şartıyla
uluslararası ve yurtiçi taşımalar kısıtlanabilir veya yasaklanabilir.
Okul
Geçidi Görevlisi
MADDE
178 – (Değişik:RG-21/3/2012-28240)
İlk
ve orta dereceli okul öğrencilerinin okul önlerinde ve geçitlerinde güvenli
şekilde okula giriş ve çıkışlarını sağlamak amacıyla, trafik zabıtasınca
verilmiş belgesi bulunan ve özel kıyafet ve işaret taşıyan görevliler, bu
yerlerde trafiği sevk ve idare etmeye görevli ve yetkilidirler.
Okul
geçidi görevlisinin seçimi, eğitimi, görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda
gösterilmiştir.
a)
Okul geçidi görevlisi olma şartları ve seçilme esasları
1)
İlk ve orta dereceli okullarda istekli öğretmenler, veliler ile 12 yaşını
doldurmuş öğrenciler okul geçidi görevlisi olabilirler.
2)
Okul geçidi görevlisi olma şartlarını haiz olan öğretmenler ile öğrenciler bu
isteklerini mensup olduğu okul müdürlüklerine, veliler ise, il emniyet
müdürlüklerine yazılı olarak bildirirler.
3)
Okul müdürlüklerince tespit edilen adayların müracaatları bağlı oldukları il
milli eğitim müdürlükleri kanalıyla il emniyet müdürlüğüne bildirilir.
4)
Müracaatta bulunan adaylar, il emniyet müdürlüğünün koordinatörlüğünde şehiriçi
trafik denetleme şube müdürü, bölge trafik şube müdürü ile milli eğitim
müdürlüğünün tayin edeceği iki eğitim uzmanından oluşan komisyonca seçilirler.
Seçim
sırasında, adayların trafik hizmetlerine olan yakınlığı ile yetenek ve
kabiliyetlerine bilhassa özen gösterilir.
5)
Okul geçidi görevlisi olması uygun görülen adaylar, her iki kuruluşun uygun
göreceği yer ve zamanda trafik zabıtasınca pratik ve uygulamalı eğitimden
geçirilirler.
Eğitim
sırasında trafik kuralları, trafik işaret, levha ve cihazları, trafiğin sevk ve
idaresinde dikkat edilecek usul ve esaslar, taşıtların durdurulması ve
yönlendirilmesi sırasında can ve mal güvenliği açısından dikkat edilecek
emniyet tedbirleri ile yayaların taşıtlara, taşıtların ise yayalara karşı geçiş
önceliği hakkının nasıl ve ne şartlar altında kullanılabileceği konuları
öğretilir.
Uygulamalı
eğitim sırasında geçit görevlisinin vereceği işaret ve yön tayini esasları,
görevlinin okul önlerinde veya geçitlerde kendi can güvenliğinin korunması
amacıyla bulunabileceği yer ve noktalar yetkili bir memurun gözetiminde
uygulamalı olarak yaptırılır.
6)
Pratik ve uygulamalı eğitim sonucunda başarılı görülen ve müstakilen bu
geçitlerde görev yapabileceği anlaşılan adaylara, eğitim görevlilerince, bir
eğitim çizelgesi düzenlemek suretiyle bilgi ve yetenekleri dikkate alınarak,
başarı durumları orta, iyi veya pekiyi olarak bildirilir ve imza edilir. Başarı
belgeleri trafik şube müdürlüklerinde muhafaza altına alınır.
7)
Başarılı olan adaylara Emniyet Genel Müdürlüğü adına il emniyet müdürü
tarafından imzalanan ve esasları Ek-36’da yer alan “Okul Geçidi Görevli
Belgesi” belgesi verilir.
b)
Okul geçidi görevlilerinin çalışma usul ve esasları
1)
Okul geçidi görevlileri ikamet etmiş olduğu il hudutları içerisinde, ikamet
veya işyerine yakın olan okul önü veya geçitlerinde görev almaları esastır.
Bunlardan, öğretmenler veya öğrenciler bulunduğu okul önlerinde
görevlendirilirler. Kimlerin hangi okul önü veya geçitlerinde ve hangi
saatlerde görev alacağı, öğrencilerin giriş ve çıkış saatleri dikkate alınarak
okul müdürlükleri tarafından tespit edilmek suretiyle, trafik denetleme şube
müdürlüklerine/büro amirliklerine bildirilir.
Okul
geçidi görevlilerinin görev yeri ve zamanı il/ilçe trafik denetleme şube
müdürlükleri/büro amirlikleri ile okul müdürlükleri tarafından defter
kayıtlarına geçirilir.
2)
Okul geçidi görevlileri kendilerine tayin edilen bu görev yerleri dışında görev
yapamazlar.
3)
Okul geçidi görevlileri, görevli olduğu geçit veya okul önlerinde, öğrencilerin
güvenli şekilde karşıdan karşıya geçişlerini veya okul giriş ve çıkışlarını
sağlamak amacıyla taşıt trafiğini gerektiğinde durdurma yetkilerine
sahiptirler.
Taşıt
sürücüleri de görevlinin vereceği işaret ve talimata uymak zorundadırlar.
Okul
geçidi görevlilerince verilen talimat veya işarete uymayan sürücülerin
kullandığı taşıtların plakaları, ihlal edilen trafik kuralı, trafik kuralının
ihlal edildiği yer ve zaman tespit edilerek, Ek-48’de yer alan “Okul Geçidi
Görevlisi Trafik Kural İhlali Tespit Tutanağı” tanzim edilir ve gerekli işlem
yapılmak üzere o yerdeki trafik kuruluşlarına veya ekiplerine en geç üç iş günü
içerisinde teslim edilir.
4)
Okul geçidi görevi fahri bir görev olup, bu hizmetin karşılığında ücret talep
edilmez.
5)
Görevliler önemli bir mazeretleri bulunmadığı sürece görev yerlerine zamanında
gelmek zorundadırlar. Ancak, sağlık veya diğer mazeretleri sebebiyle geçici bir
süre görev alamayacak olanlar bu mazeretlerini il/ilçe trafik denetleme şube
müdürlüklerine/büro amirliklerine ve okul müdürlüklerine bildirirler.
6)
Okuldan mezun olan öğrenciler veya zorunlu nedenlerle yer değiştiren
öğretmenler ve öğrenci velileri, bu durumu ilgili trafik şube müdürlüklerine
bildirmek zorundadırlar.
7)
Tayin veya zorunlu nedenlerle başka il veya ilçelere ikametini nakleden
görevliler istekleri halinde kendilerine verilen okul geçidi trafik görevlisi
kartı ile bulunduğu il/ilçe trafik denetleme şube müdürlükleri/büro
amirliklerine müracaat etmek suretiyle görev alabilirler. Bu halde trafik şube
müdürlükleri bu talebi yerine getirmek zorunda olup, bu Yönetmeliğin öngördüğü
hükümler doğrultusunda işlem yaparlar.
8)
Okul geçidi görevlileri görevleri sırasında karşılaşabileceği güçlükler dikkate
alınarak mahalli trafik zabıtasınca denetlenir ve gerektiğinde onlara yardımcı
olunur.
Görevlerini
ifada yetersiz kalan veya görevine gelmemeyi itiyat haline getirenler trafik
zabıtasınca ihtar edilir. Bu tutum ve davranışlarını devam ettirenlerin
görevlerine il emniyet müdürünün onayı ile son verilir ve kendilerine verilen
Okul Geçidi Görevli Belgesi iptal edilerek ilgili okul müdürlüğüne bilgi verilir.
c)
Okul geçidi görevlilerinin kıyafetleri ve taşıyacağı işaretler aşağıda
gösterilmiştir.
1)
Okul geçidi görevlileri görevleri sırasında beyaz reflektif bantlı yelek ve
şapka giyerler.
Reflektif
yeleğin önünde ve arkasında trafik branşı işareti ve şapka alt kenarında
kırmızı bezden üzerinde beyaz harflerle “TRAFİK” yazılı reflektif birer bant
bulunur.
Okul
geçidi görevlileri kışın, (mevsim şartları dikkate alınarak) palto veya pardösü
ile üzerine reflektif bant giyerek görev yapabilirler.
2) Okul
geçidi görevlileri; görevleri sırasında taşıt ve yaya trafiğini sevk ve idarede
kullanmak üzere bir tarafı yeşil, diğer tarafı kırmızı renkte olan işaret
çubuğu taşırlar.
İşaret
çubuğunun yeşil zeminli olan tarafına büyük harflerle “GEÇ”, kırmızı renkte
olan tarafına “DUR” kelimeleri yazılır. “GEÇ” ve “DUR” kelimeleri beyaz
harflerden oluşur.
İşaret
çubuğunun her iki zemini yansıtıcı özelliğe sahip olabileceği gibi, ışıklı da
olabilir.
İşaret
çubuğunun “DUR” ve “GEÇ” kelimelerinin yazıldığı kısımları asgari 20 cm.
çapında daire, elle tutulacak kısmı ise 30 cm. uzunluğunda ve beyaz renkte
olur.
Okul
geçidi görevlilerinin özel giysileri ile kullanacakları araç ve gereçler,
görevi veren okul idaresi tarafından temin ve tevzi edilir.
ONİKİNCİ
KISIM
Kaldırılan ve Son Hükümler
Ekler
Madde
179- Bu
Yönetmelik ekinde yer alan ekler; Yönetmeliğe dahildir.
Kaldırılan
Hükümler
Madde
180-
(Değişik ibare:RG-25/5/2012-28303) 16/6/1985 tarihli ve 18786 sayılı
mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği ile bu
Yönetmelikteki ek ve değişiklikler yürürlükten kaldırılmıştır.
Ek Madde 1-(Ek: RG-11/04/2003-25076)
Avrupa Birliği mevzuatına uyum sürecinde,
ülkemizde tescil edilmiş ve bu Yönetmeliğin ikinci, üçüncü ve dördüncü maddesi
ile düzenlenmiş motorlu araçlara hız sınırlayıcı cihazların takılmasına ilişkin
esas ve usuller İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
Belediyelerce
kurulan elektronik sistemlerin Emniyet Genel Müdürlüğünce kullanılması
EK
MADDE 2 –
(Ek:RG-9/9/2011-28049)
Belediyelerce
kendi bütçe kaynakları kullanılarak, karayollarında can ve mal güvenliğini
sağlamak, düzenli ve güvenli trafik akışını temin etmek amaçlarına hizmet etmek
üzere kurulmuş veya kurulacak elektronik sistemlerin Emniyet Genel Müdürlüğünce
trafik ihlallerinin tespiti amacıyla kullanılması durumunda, bu sistemler
üzerinden yapılan aylık tespitlere dayanılarak düzenlenen trafik idari yaptırım
karar tutanaklarında yer alan trafik idari para cezasının % 30’u oranındaki
tutar, izleyen ayın sonuna kadar Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinden ilgili
belediyelere sistem kullanımı hizmet bedeli olarak ödenir.
Bu
madde kapsamında hizmetinden yararlanılacak elektronik sistemlerin taşıması
gereken teknik özellikler, kurulması gereken yerler ve belediyelerle yapılacak
protokollere ilişkin diğer şartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar
Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca (Emniyet Genel Müdürlüğü) müştereken
belirlenir.
Aday sürücülük
Ek Madde 3 ‒ (Ek:RG-17/4/2015-29329)
(11)
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sürücü belgesi alanlar ile
herhangi bir sebeple sürücü belgesi iptal edilmiş olup da yeniden sürücü
belgesi alanlar, belgenin alındığı tarihten itibaren iki yıl süreyle aday
sürücü olarak kabul edilir.
Aday sürücülük
süresi içerisinde 2918 sayılı Kanunun;
a) 47 nci
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç kez ihlal edilmesi,
b) 48 inci veya 118
inci maddelerine istinaden sürücü belgelerinin geri alınması,
c) 51 inci
maddesinin üç kez ihlal edilmesi,
ç) 53 üncü
maddesinin ikinci fıkrasının üç kez ihlal edilmesi,
d) 74 üncü
maddesinin üç kez ihlal edilmesi,
e) Koruyucu
tertibatın kullanılması ile ilgili 78 inci maddesinin üç kez ihlal edilmesi
hallerinden herhangi birinin gerçekleşmesi veya araç cinsine bakılmaksızın 0,20
promilin üzerinde alkollü olarak araç kullanıldığının tespit edilmesi veya
toplam 75 ceza puanının aşılması durumunda sürücü belgesi trafik görevlilerince
iptal edilir.
Belgesi iptal
edilenlerin tekrar sürücü belgesi alabilmeleri için; sürücü kurslarına devam etmeleri
ve yapılan sınavlarda başarılı olarak motorlu taşıt sürücüsü sertifikası
almaları gerekir. Bu kişilerin sürücü kurslarında eğitime başlayabilmeleri için
tabi tutulacakları psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi
sonucunda sürücülüğe engel hali bulunmadığını gösterir belgenin sürücü kursuna
ibrazı ve varsa iptal nedenlerinde yer alan geri alma süreleri kadar zamanın
geçmiş olması zorunludur.
Geçici
Maddeler
Geçici
Madde 1-
2918 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce edinilmiş ve çeşitli
sebeplerle tescili yapılmamış olan tarımda kullanılan lastik tekerlekli
traktörler ile varsa bunlara ait römork ve yarı römorklar ile motorlu bisiklet
ve motosikletlerin tescil işlemleri, bu Kanunda değişiklik yapan 4199 sayılı
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde tamamlanır. Bu süre
gerektiğinde İçişleri Bakanlığınca 1 yıla kadar uzatılabilir.
Geçici
Madde 2-
2918 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce satışı yapılmış olan
araçların trafikte ve vergi kaydında malik olarak görülen eski
sahiplerinin, bu Kanunda değişiklik yapan 4199 sayılı Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde noterlikçe düzenlenen satış belgesi ile
trafik şube veya bürolarına müracaatları halinde, önceki malik adına olan kayıt
ve tescil işlemi silinerek son malik adına kayıt ve tescil işlemi yapılır.
Ayrıca bu işlem, ilgili vergi dairesine bildirilir.
Geçici
Madde 3-
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 41 inci maddesinin 4199 sayılı Kanunla
değişik (b) bendinde öngörülen A1, A2, B, C, D, E sınıfı sürücü belgesi alacak
olanlarda aranan en az orta okul veya sekiz yıllık temel eğitimi bitirmiş
bulunmaları şartı 31.12.1999 tarihine kadar aranmaz. İlkokul mezunu olmaları yeterli
sayılır.
Geçici
Madde 4 –
(Ek: RG-18/05/2007-26526) (Değişik:RG-9/6/2008-26901)
Bu
Yönetmeliğin 150 nci maddesinin beşinci, altıncı, yedinci, sekizinci, dokuzuncu
ve onbirinci fıkraları yürürlüğe girinceye kadar, taşıtlarda sürücü yanındaki
ön koltukta 10 yaşından küçük çocukların taşınması yasaktır.
Geçici
Madde 5 –
(Ek: RG-25/1/2008-26767)
31/12/2009
tarihine kadar Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Hurda İşletmesi Müdürlüklerine
teslim edilecek kamyon, otobüs, çekici ve tanker cinsi araçların hurdaya ayırma
işlemleri, Hurda İşletmesi Müdürlüklerinin bulunduğu yerdeki trafik tescil
kuruluşunca da yerine getirilebilir.
(Değişik
ibare:RG-17/4/2015-29329) Engelli işaretinin plakalar üzerinden
kaldırılması
GEÇİCİ
MADDE 6 –
(Ek:RG-9/9/2011-28049)
Bu
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, (Değişik
ibare:RG-17/4/2015-29329) engellilere ait özel tertibatlı araçlar
ile (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) engellilik derecesi % 90
ve üzerinde olan (Değişik ibare:RG-17/4/2015-29329) engelliler
adına tescil edilmiş özel tertibatı olmayan araçlara verilmiş olan ve üzerinde (Değişik
ibare:RG-17/4/2015-29329) engellilere mahsus işaret bulunan tescil
plakaları, araç sahiplerinin istemeleri halinde veya zayi, yıpranma ya da
aracın bir başka tescil kuruluşuna nakli durumunda ek-12/U ve ek-12/V'de
nitelik ve ölçüleri gösterilen tescil plakaları ile değiştirilir.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 7 – (Ek:RG-21/3/2012-28240)
Bu
maddenin yayımı tarihinden önce yetkilendirilmiş mevcut otoparklar ile
çekici/kurtarıcı sahip ve şoförlerinden, bu maddenin yayımı tarihinden itibaren
altı ay içerisinde 122 nci maddede belirtilen şartları yerine getirmeleri
istenir. Bu süre içerisinde belirtilen şartları yerine getiremeyenlerin
yetkileri iptal edilir.
GEÇİCİ
MADDE 8 – (Ek:RG-25/5/2012-28303) (*)
Uluslararası
sürücü belgelerinin verilmesi konusunda İçişleri Bakanlığınca yetkilendirme
yapılıncaya kadar, 80 inci maddenin değişiklikten önceki hali uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 9 – (Ek:RG-22/11/2014-29183)
Yönetmeliğin 51/A
maddesinin uygulanmaya başlandığı tarihten önce ülkemize giriş yapmış olan
araçlara, en geç (Değişik ibare:RG-15/5/2015-29356) 60 gün içinde
geçici trafik belgesi ve tescil plakası alınması zorunludur. (Ek
cümle:RG-15/5/2015-29356) Gerekli görülmesi halinde İçişleri Bakanının
onayı ile bu süre bir kez daha uzatılabilir. Bu işlemlerin yapılmasında, Geçici
Giriş Yol Belgesi (Ek: 49/A) ibraz zorunluluğu aranmaz.
Geçici Madde 10 ‒
(Ek:RG-17/4/2015-29329) (11)
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren;
a) A1 sınıfı sürücü
belgeleri M ve A1 sınıfı sürücü belgesi,
b) A2 sınıfı sürücü
belgeleri M, A1, A2, A ve B1 sınıfı sürücü belgesi,
c) B sınıfı sürücü
belgeleri M, B1, B, D1 ve F sınıfı sürücü belgesi,
ç) C sınıfı sürücü
belgeleri M, B1, B, D1, C1, C ve F sınıfı sürücü belgesi,
d) D sınıfı sürücü
belgeleri M, B1, B, BE, C1, C1E, C, CE, D1, D1E ve F sınıfı sürücü belgesi,
e) E sınıfı sürücü
belgeleri (28/4/1997 tarihinden önce alınanlar) M, B1, B, BE, C1, C1E, C, CE,
D1, D1E, D, DE ve F sınıfı sürücü belgesi,
f) E sınıfı sürücü
belgeleri (28/4/1997 tarihinden sonra alınanlar) M, B1, B, C1, C, D1, D ve F
sınıfı sürücü belgesi,
g) F sınıfı sürücü
belgeleri M ve F sınıfı sürücü belgesi,
ğ) G sınıfı sürücü belgeleri
M ve G sınıfı sürücü belgesi
olarak
değiştirilirler.
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce alınmış ve sahibine römork takarak araç
kullanma yetkisi veren sürücü belgeleri veya sürücü sertifikaları yeni sınıf
sürücü belgeleri ile değiştirilirken yeni sınıfına ilave olarak “E” ibaresi
eklenir. Sürücü kursuna kayıt yaptırmış olanlar için de bu fıkra hükmü
uygulanır.
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce motorlu taşıt sürücü sertifikası sahibi olanlar
ile sürücü kurslarına kayıt yaptırmış olanlar için de yukarıdaki fıkra
hükümleri uygulanır.
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce sürücü belgesi sahibi olanlar, sürücü
belgelerini belirlenen süre içerisinde değiştirinceye kadar, sahip oldukları
sürücü belgesi sınıfının birinci fıkrada belirtilen karşılığı olan sınıf ile
kullanılan araçları sürmeye yetkilidir.
“H” sınıfı sürücü
belgeleri, engellinin kullanmaya yetkili olduğu araç cinsine göre “A” veya “B”
sınıfı sürücü belgesi ile değiştirilir. Değiştirme işlemi sırasında sağlık raporu
istenir. Engelli kişinin kullanacağı araçta bulunması gereken özel tertibat,
Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair
Yönetmeliğe göre hazırlanan listeden belirlenerek kodu ile birlikte sağlık
raporuna yazılır.
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş olan ve 2918 sayılı Kanuna göre
değiştirilmesi zorunlu olan sürücü belgelerinin değiştirme işlemleri beş yıl
içerisinde tamamlanır. Gerekmesi halinde bu süre İçişleri Bakanlığınca
uzatılabilir.
Sürücü belgelerinin
değiştirilebilmesi için;
a) İlgililerin
Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair
Yönetmelikte belirlenen sağlık şartlarını taşımaları,
b) İlgililerin bu
Yönetmeliğin 76 ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen
hükümlülükle ilgili şartları taşımaları,
c) Herhangi bir
nedenle sürücü belgesi geçici olarak geri alınmış ise iade edilme şartlarının
gerçekleşmiş olması
gereklidir.
Bu madde kapsamında
yapılacak değiştirme işlemlerinden harç alınmaz. Ancak indirimli değerli kâğıt
bedeli olarak 13 Türk Lirası ve 2918 sayılı Kanunun 131 inci maddesinin son
fıkrası kapsamında da 2 Türk Lirası bedel ödenir.
Belirlenen süre
içerisinde değiştirilmeyen sürücü belgeleri geçersiz sayılır. Ancak,
ilgililerin başvuruları halinde, gerekli harçlar ve indirimsiz değerli kâğıt
bedeli ödendikten sonra kendilerine geçersiz sayılan sürücü belgesinin
karşılığı olan yeni sürücü belgeleri verilir. Ancak, sürücü belgeleri çeşitli
nedenlerle geri alınmış olanlar ile mücbir sebeplerle sürücü belgelerini bu
madde kapsamında belirlenen sürelerde değiştirmeyenlerden de belgelerinin
değiştirilmesi sırasında harç alınmaz.
Değiştirilen eski
tip sürücü belgelerinin geri alınması, saklanması ve imhası ile değerli kağıt
bedellerinin zimmet kayıtlarına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve
Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 11 – (Ek:RG-13/4/2016-29683)
Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce bir veya iki tescil plakası çalınmış ya da iki
tescil plakası kayıp olarak bildirilmiş olan araçların plakaları, bu maddenin
yürürlüğe girmesinden sonra araç sahibine yapılacak tebligat tarihinden
itibaren 15 gün içinde Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenen listelerdeki harf
ve rakam grupları ile değiştirilir. Bu süre içerisinde tescil plakalarının
bulunduğunun yazılı beyanı halinde başka bir işleme gerek kalmaksızın sistemden
çalıntı/kayıp şerhi kaldırılır.
Yürürlük
Madde
181-
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
182 – (Değişik:RG-25/5/2012-28303)
Bu
Yönetmelik hükümlerini İçişleri, Çevre ve Şehircilik ile Ulaştırma, Denizcilik
ve Haberleşme Bakanları birlikte yürütür.
YÖNETMELİĞİN EKLERİNİ GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ
______________________
(1) 9/6/2008 tarihli ve
26901 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen bu maddenin beşinci,
altıncı, yedinci, sekizinci, dokuzuncu ve onbirinci fıkraları, 1/6/2010
tarihinde yürürlüğe girer.
(2) 9/6/2008 tarihli ve
26901 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen bu satır 1/6/2010
tarihinde yürürlüğe girer.
(3) 18/5/2007 tarihli
ve 26526 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen bu ekler
söz konusu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten 6 ay sonra yürürlüğe girer.
(4) 9/6/2008 tarihli ve
26901 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle yapılan bu değişiklikler, 1/1/2009
tarihinde yürürlüğe girer.
(5) 18/5/2007 tarihli
ve 26526 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle bu maddenin başlığı
metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(6) 21/3/2012 tarihli
ve 28240 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle değiştirilen (1) Sayılı
Cetvelin “C) HUSUSİYETLERİNE GÖRE ARAÇLARDA BULUNDURULACAK TEÇHİZAT” bölümünde
bulunan “Geri yansıtıcılı şerit”e ilişkin kısmı yayımı tarihinden itibaren 6 ay
sonra yürürlüğe girer.
(7) 17/4/2015 tarihli
ve 29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği yayımı
tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girer.
(8)17/4/2015 tarihli ve
29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle bu maddenin birinci fıkrasına (c)
bendinden sonra gelmek üzere (ç) bendi eklenmiş ve diğer bent buna göre
teselsül ettirilmiştir.
(9)17/4/2015 tarihli ve
29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelikle bu maddenin birinci, ikinci, üçüncü ve altıncı
fıkraları 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer.
(10)17/4/2015 tarihli ve
29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle bu maddenin birinci fıkrasından sonra
gelmek üzere fıkra eklenmiş ve diğer fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.
(11) 17/4/2015 tarihli
ve 29329 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliğinin bazı
maddeleri 1/1/2016 tarihinde yürürlüğe girer.
1
SAYILI CETVEL
(Değişik:RG-21/3/2012-28240)
ARAÇLARDA
BULUNDURULMASI GEREKEN TEBHİZAT İLE BUNLARIN NİTELİKLERİNİ GÖSTEREN CETVEL
A) MOTORSUZ
TAŞITLAR
Taşıt
|
Teçhizat
|
Durum ve
Nitelikleri
|
Elarabaları (karayollarına
çıkan)
|
Gövde
|
Göze
çirkin görünmeyecek, taşınan maddeler yere dökülmeyecek veya akmayacak
şekilde imal edilir.
|
Fren
|
Zincir
şeklinde olacak, arabayı tespit edebilecek.
|
Ön
ışık veya reflektör
|
Sol
yanı belirtecek şekilde, bir adet beyaz renkte olacak.
|
Arka
ışık veya reflektör
|
Sol
yanı belirtecek şekilde, bir adet kırmızı renkte
olacak.
|
Hayvanla
çekilen arabalar
|
Koşum
teçhizatı
|
Koşumlar,
ayar ve tanzim edilebilir şekilde, dizgin sağlam olacak; ısırma ihtimali
bulunan hayvanlarda ağızlık bulunacak; nallar kışın buz çivileriyle mücehhez
olacak veya şehir içinde kaymayı önleyecek şekilde, lastik, çuval gibi
malzeme ile sarılır.
|
Ön
ışık
|
Sol
dış yanda, bir veya her iki yanda birer adet lamba bulunacak, beyaz renkte
ışık verecek.
|
Arka
ışık veya reflektör
|
Sol
dış yanda, bir veya her iki yanda birer adet kırmızı ışık veren lamba veya
sağda ve solda birer adet kırmızı reflektör bulunur.
|
Fren
|
Tekerleklerden
birine veya bir kaçına tatbik edilecek arabanın kontrolünü sağlayacak ve
yerinde tespit edebilecek; tekerleğin yolu bozmasına sebebiyet vermeyecek ve
devamlı olarak yere sürtmeyecek.
|
Dingil
uçları
|
Tekerlek
poyralarından dışarı taşmayacak.
|
Bisiklet
|
Far
|
|
Kuyruk
lambası veya reflektör
|
Arkada,
bir adet kırmızı renkte ışık veren lamba veya kırmızı reflektör olacak.
|
Fren
|
Emniyetle
durmayı sağlayabilecek; ön ve arka tekerleklere kumanda edecek, birbirinden
ayrı iki adet olacak.
|
İhbar
aleti
|
Normal
olarak 30 metreden duyulabilecek ses çıkarabilen zil, korna veya benzeri ses
aleti olacak.
|
Sandık
(yük taşıyanlarda bulunan)
|
|
B)
MOTORLU TAŞITLAR
Motorlu
taşıtlarda bulundurulması zorunlu teçhizat ile bunların özellikleri; Motorlu
Araçlar ve Römorkları Tip Onay Yönetmeliği, Araçların İmal, Tadil ve Montajı
Hakkında Yönetmelik, İki veya Üç Tekerlekli
Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği ve Tarım veya Orman Traktörleri,
Bunların Römorkları ve Birbiriyle Değiştirilebilir Çekilen Makinaları ile
Sistemleri, Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği
ile Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi
Hakkında Yönetmelikte gösterilmiştir.
Araçların
bu yönetmeliklerde belirlenmiş niteliklere uygun olması mecburidir.
C)
HUSUSİYETLERİNE GÖRE ARAÇLARDA BULUNDURULACAK TECHİZAT (6)
Taşıt
|
Teçhizat
|
Durum ve
Nitelikleri
|
Ücretle
yolcu taşıyan motorlu taşıtlarda
|
İç
lamba
|
Taşıtın
içini aydınlatacak, sürücünün gözünü almayacak, beyaz ışıklı olacak.
|
Taksi
otomobillerinde
|
Taksimetre
|
Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen özelliklere sahip olarak imal
edilmiş, yolcu tarafından görülebilecek şekilde araç içerisinde monte edilmiş
ve her zaman kullanılır durumda bulunacaktır.
|
Otobüs,
kamyon ve çekicilerde
|
Takograf
|
Sürücünün
araç kullanma, dinlenme süreleri ile araç kullanırken yaptığı hızı
belirleyecek, nitelikleri fonksiyonları ve teknik özellikleri bakımından
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik veya takograf
teknik şartnamesine uygun olacaktır.
|
(Değişik ibare:RG-19/2/2014-28918) N2 ve N3 sınıfı
kamyon ve çekiciler ile M2 ve M3 sınıfı minibüs ve otobüslerde
|
Hız sınırlayıcı
Cihaz
|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca hazırlanarak
Resmi Gazete’nin 5/6/2002 tarihli ve 24776 sayısında yayımlanarak yürürlüğe
giren Motorlu Araçların Hız Sınırlayıcı Donanımları ve Bunların Takılması ile
İlgili Tip Onayı Yönetmeliğine uygun olacaktır.
|
Taksi
|
Ayırıcı işaretler
|
Kenarları 105x320 mm. ebadında, ışık geçiren 3 mm. kalınlığında,
krom sarısı renginde, pleksiglastan imal edilmiş her iki yüzünde “TAKSİ”
yazılı bulunan, çelik veya eloksalli alüminyumdan imal edilmiş bağlantı ayağı
ile veya tavanına sabitlenecek şekilde aracın üzerine monte edilir.
Ayrıca “TAKSİ” kelimesinden başka hiçbir yazı bulunmayacak,
geceleri boş iken yakılacak, yolcu alındığında içeriden söndürülebilecek
şekilde imal edilir.
|
Dolmuş
otomobilleri
|
Ayırıcı işaretler
|
Taşıtı,
ön cam hariç olmak üzere camların hemen altından çevreleyen, numunesine uygun
zıt renkte ve 10 santimetre genişliğinde düz bir kuşak bulunur.
Ayrıca,
taşıtın tavanının üst ön kısmında çalıştığı hattı gösteren numunesine uygun
bir levha bulunur.
|
Okul
Taşıtları
|
Ayırıcı işaretler
|
Taşıtın
arkasında “OKUL TAŞITI” yazısını havi numunesine uygun renk, ebat ve şekilli
bir kuşak ile ayrıca öğrenci indirilip bildirilmesi sırasında kullanılacak en
az 30 santimetre çapında olup, üzerinde siyah “DUR” yazılı kırmızı ışıklı bir
lamba bulunur.
|
Sürücü
adayı
belgesi ile kullanılacak araçlar
|
Ayırıcı işaretler
|
Taşıtın
ön ve arkasından, kullananın aday olduğunu gösterecek şekilde numunesine
uygun levha bulunur.
|
Genişliği
255 cm’yi geçen ve münhasıran tarım işlerinde kullanılmak üzere imal edilmiş
araçlar, yol bakım araçları, iş makineleri, kurtarıcı araçlar, bunları
taşıyan özel taşıyıcı araçlar, tarım ürünleri taşıyan ve lastik tekerlekli
traktörle çekilen römorklar ve hayvanla çekilen arabalar ve Karayolları Genel
Müdürlüğünden izin alınarak trafiğe çıkacak araçlar
|
|
|
Kamyonet
(N1) ve kamyonlar (N2-N3) ile bunların römork ve yarı römorkları
|
Arkadan
çarpmaya karşı koruma çerçevesi
|
Kamyonet
ve kamyonlar ile bunların römork ve yarı römorkları arkadan çarpmaya karşı,
özellikleri ilgili Tip Onay Yönetmeliği veya Araçların
İmal Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen ve arkadan çarpan
aracın, öndeki araç altına girmesini önleyen bir çerçeve ile donatılır.
|
Traktör
römorkları ve azami hızı 30 km/saati geçmeyen araçlar.
|
Arka işaret levhası
|
Traktör
römorklarına, Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonları ECE R 69’a uygun iki
adet işaret levhası takılır.
|
Kamyon,
yarı römork ve römorklar
|
Arka
işaret levhası
|
Azami
yüklü ağırlığı 7,5 tonu aşan kamyonlara Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonları
ECE R70’e uygun kamyonlara mahsus iki adet işaret levhası takılır.
|
Römork, yarı römork ve traktör römorkları
|
Geri yansıtıcılı şerit(6)
|
(Değişik ibare:RG-19/2/2014-28918) Römork, yarı
römork ve traktör römorklarında ECE R 104 onayına sahip, 2007/35/AT veya ECE
R 48’e göre araç üzerine yerleştirilmiş geri yansıtıcılı şerit takılır.
|
Traktörlerde
|
Flâşörlü, yanıp sönen, sarı
ışıklı, dönerli, uyarı lambası
|
Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonu ECE R 65 Regülâsyonuna göre onaylı olacaktır.
|
Otomobil, minibüs, kamyonet, otobüs, kamyon, çekici ve tehlikeli
madde taşıyan bütün araçlar
|
Yangın söndürme cihazı
|
Otomobil ile yolcu ve yük taşıyan araçlarda yangın için A, B ve
C yangın sınıflarının hepsine birden etki eden, TS 862 EN3 standardına uygun
veya CE onaylı el yangın söndürme cihazları bulunur. Bu yangın söndürme
cihazları kullanılmaya hazır bir durumda ve aşağıda açıklanan sayıda
olmalıdır:
1- Tehlikeli madde taşıyan araçlarda, Tehlikeli Maddelerin
Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik hükümleri esastır. En az 2 kg kuru
toz veya eşdeğer kapasitede bir adedi motor ve kabinde olabilecek yangınlara
karşı olmak üzere azami yüklü ağırlığı 7,5 tonun üzerinde olanlarda toplam
kuru toz ağırlığı en az 12 kg olacaktır. Bu yangın söndürücülerden en az
birinin kapasitesi 6 kg olacaktır. 3,5 ile 7,5 ton azami yüklü ağırlığı
olanlarda toplam kuru toz ağırlığı en az 8 kg, bir tanesinin kapasitesi ise en
az 6 kg olacaktır. 3,5 tonun altında olanlarda ise toplam kuru toz ağırlığı
en az 4 kg olacaktır.
2-Otobüs ve mafsallı otobüslerde toplam doldurma kapasiteleri en
az 6 kg kuru toz olan yangın söndürme cihaz veya cihazları (Yolcu sayısı 26
kişiye kadar olan otobüslerde doldurma kapasitesi 2 kg kuru toz olan en az
iki adet yangın söndürme cihazları).
3-Azami yüklü ağırlığı 12.000 kg.'dan fazla olan kamyon ve
çekicilerde toplam doldurma kapasiteleri en az 6 kg. kuru toz olan yangın
söndürme cihaz veya cihazları.
4-Azami yüklü ağırlığı 12.000 kg.'dan küçük olan kamyonlarda
toplam doldurma kapasiteleri en az 4 kg. kuru toz olan yangın söndürme cihaz
veya cihazları.
5-Otomobil, minibüs ve kamyonetlerde toplam doldurma
kapasitesi en az 1 kg. kuru toz olan en az bir adet yangın söndürme cihazı.El
yangın söndürme cihazı, araçların görülebilen ve erişilmesi kolay olan bir
yerinde bulundurulur ve hava şartlarından korunur. Cihazlardan en az biri
aracı kullananın hemen yanında olur.
|
Otomobil,
minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, çekici araçlar, lastik tekerlekli traktör
|
Yedek
malzeme ve takımlar
|
Kriko,
bijon anahtarı, dış ışık donanımı için birer adet yedek ampul, pense,
tornavida, seyyar lamba veya el feneri, karlı ve buzlu günler için bir çift
patinaj zinciri, çekme halatı.
|
Bütün
motorlu araçlar (Motosiklet ve motorlu bisiklet hariç)
|
|
|
Otobüs,
kamyon ve çekiciler
|
|
|
Şehirlerarasında yolcu taşıyan (motosiklet ve lastik tekerlekli
traktör hariç) bütün motorlu araçlar
|
|
M1 ve N1 kategorisi araçlarda kullanıma hazır bir stepne veya
değiştirmek için gerekli ekipmanı ile birlikte geçici kullanım lastiği veya
aracın hareketinin devamlılığını sağlayacak alternatif bir sistem (kendini
onaran, kendiliğinden şişen, kendini destekleyen veya patlamaz lastikler
gibi) bulundurulur.
M1, N1, L, tarım traktörü ve Sınıf 1 otobüsler hariç olmak üzere
diğer araçlarda en az bir adet yedek tekerlek (stepne) bulundurulması ve bu
yedek tekerleklerin (stepne) araçların yük ve yolcu taşımalarına engel teşkil
etmeyecek şekilde taşınır.
|
Otobüslerde
ve azami yüklü ağırlığı 3.5 tondan fazla motorlu araçlarda (paletli araçlar
hariç) ve azami yüklü ağırlığı 750 kg.’dan fazla iki dingilli römorklar (yarı
römorklar hariç)
|
|
|
Üç
veya daha fazla dingilli motorlu taşıtlarda, yarı römorklarda ve azami yüklü
ağırlığı 750 kg.’dan fazla olan tek dingilli römorklar
|
Tekerlek
takozu
|
İki
adet tekerlek takozu bulunur. Bunlar gereği kadar tesirli ve kolay kullanılır
olanlardır.
|
Azami
sürati saatte 10 kilometreden az olan araçlarda kullanılabilir
|
Lastiksiz
tekerlek
|
Yola
temas eden kısmının 1 santimetre genişliğine düşen statik yük 125 kilogramı geçmeyecek;
çivi gibi yola zarar verecek şekilde olmayacak, kenarları yuvarlatılmış
olacaktır.
|
Otomobil,
kamyon, kamyonet, çekici ve her çeşit arazi taşıtları, şehirlerarası
otobüsler ve
Minibüsler
|
Emniyet
kemeri
|
EEC-77/541
sayılı Avrupa Topluluğu Direktifi veya ECE R 16 sayılı Avrupa Ekonomik
Komisyonu düzenlemesine uygun nitelikte olacaktır.
|
M1,
M2, M3, M1G, N1, N2, N3 ve N1G sınıfı araçlar
|
Çocuk
bağlama
sistemleri
|
TSE,
ECE, R 44 (Güç Tahrikli Taşıtlarda Çocuk Oturakları İçin Bağlama Tertibatının
Onayı ile İlgili Hükümleri) ile 77/541/AT Yönetmeliği veya TSE ECE R 16
(Motorlu Taşıtlar;
I.
Güç Tahrikli Taşıtlarda Emniyet Kemerlerine, Bağlama Sistemlerine, Çocuk
Bağlama Sistemlerine ve İsofix Çocuk Bağlama Sistemlerine,
II.
Emniyet Kemerleri, Bağlama Sistemleri, Çocuk Bağlama Sistemleri ve İsofix
Çocuk Bağlama Sistemleri ile Donatılmış Taşıtların Onayı ile İlgili
Hükümlere,
uygun
durumda olacaktır.)
Buna
göre ağırlıklara göre gruplandırma aşağıdaki gibidir:
a)
Grup 0; kütlesi 10 kg.’a kadar olan çocuklar için,
b)
Grup 0+; kütlesi 13 kg.’a kadar olan çocuklar için,
c)
Grup I; kütlesi 9 kg. ile 18 kg. arası olan çocuklar için,
ç)
Grup II; kütlesi 15 kg. ile 25 kg. arası olan çocuklar için,
d) Grup
III; kütlesi 22 kg. ile 36 kg. arası olan çocuklar için
|
M2
ve M3 sınıfı araçlar
|
Emniyet
kemeri sembolü
|
Bu
Yönetmeliğin ekinde yer alan (Ek–41) sembol (mavi alt zemin üzerine beyaz
şekil), emniyet kemeri ile donatılmış her türlü oturma pozisyonunda
görülebilecek bir şekilde yer alır.
|
Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre yetki belgesi almış yolcu
taşımacılığında kullanılan araçlarda
|
|
Her 10 koltuk için en az bir adet olacaktır.
|
(Değişik
ibare:RG-19/2/2014-28918) Motorlu bisiklet, motosiklet ve
elektrikli bisiklet (Sürücüsü bir çerçeve veya karoseri ile korunanlar hariç)
|
|
Sürücü ve taşınması halinde yolcular için; yanmayacak ve başı,
ısı, çarpma ve dış tesirlere karşı koruyacak, görme ve işitmeye engel
olmayacak, kolay takılıp çıkarılacak şekilde (Avrupa Ekonomik Komisyonu ECE R
22 Regülasyonuna uygun) olacaktır.
|
|
Sürücüler için; gözü dış tesirlere karşı koruyacak, görüşe engel
olmayacak, normal görüşü bozmayacak renkli veya renksiz (Koruma başlığının
gözlüğü varsa ayrıca gözlük aranmaz) olacaktır.
|
Bisiklet,
motorlu bisiklet ve motosiklet
|
Reflektif
işaret
|
Sürücüler
ve taşınması halinde yolcular için, gece seyahatlerinde görünürlüklerini sağlayacak
şekilde giyinecekler veya giysilerine reflektif işaret takacaklardır.
|
Otomobil
|
Sağır
ve dilsizlerin araçlarını belirten işaret
|
Örneğine
uygun şekilde, aracın arkasında sağ ve sol tarafta iki adet.
|
Sağır ve dilsizlerin geriyi görme aynaları veya cihazları
|
En az içte bir, dışta sağda ve solda iki adet bulunacak ve
sürücünün ön görüş sahası dışındaki, kendisini ilgilendiren bütün trafik
hareketlerini açıkça görmesini sağlayacak şekilde ve boyutlarda yapılmış ve
yerleştirilmiş olacaktır. Ayna yerine kameralı sistemler de kullanılabilir.
|
Yük
taşıyan her türlü şehiriçi, şehirdışı nakliyat yapan kamyon ve kamyonetler
|
|
|
86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamına giren ve trafik
komisyonları kararı ile plaka tahdidi uygulanan il ve ilçelerde ticari amaçla
çalışan taksi otomobillerinde,
Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre yetki belgesi almış yolcu
taşımacılığında kullanılan araçlarda.
|
|
Şehir içerisinde ticari amaçla çalışan taksi otomobillerini
belli bir merkez aracılığı ile müşteri adreslerine sevk etmeye yarayan telsiz
cihazı veya benzeri haberleşme cihazıdır.
Taşıma esnasında taşıtın çalışma düzenini olumsuz bir şekilde
etkilemeyecek, çalışır vaziyette telsiz veya benzeri haberleşme cihazı
olacaktır.
|
Sayfa 1
2
SAYILI CETVEL
(Değişik:RG-21/3/2012-28240)
ARAÇLARDA
BULUNDURULMASI İHTİYARİ TEÇHİZAT İLE BUNLARIN NİTELİKLERİNİ GÖSTEREN CETVEL
Teçhizat
|
Nitelikleri
|
Bayrak
gönderi
|
Eğilip
bükülmeyen bir şekilde yapılmış ve üzerinde herhangi bir ışık tertibatı
bulunmamak şartıyla, bisiklet ve motosikletlerde ön tekerlek hizasında, diğer
araçlarda, milli bayrak için gidiş yönüne göre sağ ön tarafta, diğer flama ve
forslar için sol tarafta bulunabilir.
|
Özel
levhalar
|
Karoser
üzerine takılacak; aracın cins veya ticari şeklini gösterecek, ışıklı veya
ışıksız olabilecektir.
|
Ticari ad veya unvan ile logo, amblem ve benzeri mahiyetteki
yazı, resim ve işaretler
|
Araç işleticisinin ticari ad veya unvanı ile işletmeci kuruluşun
tanıtımına yönelik logo, amblem ve benzeri mahiyetteki yazı, resim ve
işaretler aracın camları, tekerlekleri, ön ve arka kısımları dışındaki
alanlar üzerinde bulunabilir. Otobüs ve minibüslerin ayrıca ön ve arkalarına
işleticinin kısa ticari ad veya unvanı da yazılabilir.
|
Geri
aydınlatma lambası, sis lambası, dörtlü acil uyarı lambası, cam içi stop
lambası, rüzgârlık
|
Motorlu
araçlarda bulunduğu takdirde, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelikte
belirtilen niteliklere uygun olacaktır.
|
Projektör
|
Kullanılan cihazlar tip onaylı veya CE işaretli olacak ve sürücü
mahallinden ayarlanır (Özel amaçlı taşıtlar hariç).
|
Araç
koruma sistemi
|
Araçların
ön farları, ön ve yan camları ile aracın madeni parçaları üzerine
“Oyum-yazım” metoduyla o aracın şase numarasının yazılması suretiyle elde
edilen, numunesine uygun araç koruma sistemi bulunabilir.
|
Özel
güvenlik bölmesi
|
Taksilere,
müşterilerin araç sürücüsü ile iletişim
ve
temaslarını engelleyen ve özellikleri Araçların İmal, Tadil ve Montajı
Hakkında Yönetmelikte belirtilen zırhlı ara bölme konulabilir.
|
Işıklı
acil durum uyarı sistemi
|
Taksilerde
oluşabilecek acil durumlarda kullanılmak üzere, taksi sürücüsü tarafından
acil durum düğmesine basmak suretiyle dışarıya kırmızı ışık veren, taksi tepe
lambasının altına monte edilen, en az 300x10 mm boyutlarında, ön ve arkadan
görülebilecek şekilde ışıklı acil durum uyarı sistemi konulabilir. Uyarı lambasının
belirli noktalarda sağlaması gereken ışık şiddeti değerleri ECE-7
Regülasyonunda S3 kategorisi stop lambaları için verilen değerleri
sağlamalıdır.
|
Acil
çağrı sistemi
|
Taksilerde
oluşabilecek acil durumlarda kullanılmak üzere, taksi sürücüsü tarafından
acil çağrı düğmesine basmak suretiyle araç takip merkezine acil durum uyarısı
gönderen acil çağrı sistemi konulabilir.
|
Görüntü cihazları
|
Ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapılan araçlarda şoförlerin
izleyemeyeceği şekilde olmak şartıyla, görüntü cihazları bulundurulabilir.
Ancak, görüntü cihazları şoförler tarafından yönetilemez.
|
Sayfa 2
3
SAYILI CETVEL
(Mülga:RG-18/05/2007-26526)
(Değişik:RG-15/5/2015-29356)
4
SAYILI CETVEL
PSİKO-TEKNİK DEĞERLENDİRME VE PSİKİYATRİ
UZMANI MUAYENESİNDE SÜRÜCÜLERDE ARANILACAK ŞARTLAR İLE DEĞERLENDİRME VE
MUAYENEYE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Amaç
MADDE
1- (1) Sürücülerin sahip oldukları güvenli araç kullanmalarını
sağlayan zihinsel ve psikomotor yetenek düzeylerini objektif yöntemlerle ölçmek
üzere açılacak psiko-teknik değerlendirme merkezlerinin nitelikleri,
faaliyetleri, ruhsatlandırılması ve denetimleri ile psikiyatri muayenesine
ilişkin usul ve esasları belirlemektedir.
Kapsam
MADDE
2- (1)Kamu ve özel sağlık kurum/kuruluşları bünyesinde veya müstakil
olarak açılacak psiko-teknik değerlendirme merkezlerini, psikiyatri muayenesi
yapan gerçek kişileri ve sağlık kurum/kuruluşlarını ve değerlendirmeye tabi
tutulacak sürücüleri kapsar.
Tanımlar
MADDE 3 – (1)
Bu Usul ve Esaslarda geçen;
a)
Bakan: Sağlık Bakanını,
b)
Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
c)
Genel Müdür: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürünü,
ç)
Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
d)
Kanun: 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununu,
e) Merkez:
Psiko-teknik değerlendirme yapmak üzere Müdürlükçe ruhsatlandırılmış ve bu usul
ve esaslara uygun olarak faaliyet gösteren psiko-teknik değerlendirme
merkezlerini,
f)
Müdürlük: İl Sağlık Müdürlüğünü,
g) Psiko-teknik
değerlendirme: Değerlendirmeye tabi tutulacak sürücülerin güvenli araç
kullanmalarını sağlayan zihinsel ve psikomotor yetenek düzeylerinin; kişilik,
tutum ve muhakeme gibi özelliklerinin bilgisayar destekli testler aracılığı ve
gerektiğinde diğer test yöntemleri ile psikolog tarafından yapılan
değerlendirmeyi,
ğ) Test
cihazı: Yetkilendirilmiş meslek kuruluşu tarafından norm onayı verilmiş
bilgisayar tabanlı psiko-teknik değerlendirme test sistemini içeren TSE/CE
belgeli cihazını,
ifade
eder.
Merkez açmaya ve
uygulama yapmaya yetkili kişiler
MADDE 4 – (1) Merkez; gerçek ve tüzel kişiler ile, kamu kurum/kuruluşları
tarafından açılabilir. Psiko-teknik değerlendirme, bu cetvelde belirtilen usul
ve esaslara göre ruhsatlandırılmış merkezlerde çalışan psikolog unvanına
sahip kişiler tarafından yapılır.
Merkezin bina
standartları
MADDE
5- (1) Merkez
müstakil binalarda veya binanın bağımsız bölümünde açılabilir. Merkezin genel
özellikleri;
1) Psikolog çalışma
odası: Kapısında psikoloğun adının yazılı olduğu ve diplomalarının aslı veya
müdürlükçe tasdikli bir örneği ve cihaz kullanım belgelerinin aslının duvara
asılı olduğu oda,
2) En az on beş
metrekare büyüklüğünde bekleme ve sekreterya odası,
3) Engelliler
tarafından da kullanılabilecek özellikte bay/bayanların kullanımına ayrılmış
iki adet tuvalet ve lavabo,
4) Psiko-teknik
değerlendirme raporlarının ve test sonuçlarının saklanacağı güvenli arşiv
alanı,
5) Psiko-teknik
değerlendirme testi uygulaması için test odası aşağıdaki özelliklere sahip
olmalıdır.
a) Dış ortam
koşullarından etkilenmeyen ve sessiz ortam olmalıdır.
b) Uygulama
esnasında giriş çıkışlara kapalı olmalıdır.
c) En fazla iki
test cihazı aynı odaya yerleştirilebilir. Cihazın panelleri açıldığında
kapladığı alana ek olarak, duvar veya diğer bir cihaz ile arasında en az iki
metre mesafe bulunmalıdır.
ç) Havalandırma
olanağına sahip olmalıdır.
d) Aydınlatması
yeterli olmalıdır.
e) Duvarları açık
renkle boyanmış olmalıdır.
f) Dikkati
dağıtacak çok fazla materyal (duvarlarda resim, müzik, saat vb.)
bulunmamalıdır.
g) Psiko-teknik
değerlendirme için bilgisayar destekli cihazlar olmalıdır.
Merkez
ismi
MADDE
6- (1) Merkezin tabelasında, basılı ve elektronik ortam
materyallerinde aynı yazı karakterinde olmak şartıyla ruhsatnamesinde
belirtilen kuruluş ismi yazılır.
(2)
Merkezin isimlendirilmesinde; kişilerin yanlış algılaması ve karışıklığın
önlenmesi amacıyla, hangi ilde olduğuna bakılmaksızın ülke genelindeki
üniversite ve kamu sağlık kurum veya kuruluşlarının isimleri aynen veya
çağrışım yapacak şekilde kullanılamaz.
Personel
durumu
MADDE
7- (1) Merkezlerde çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki personel
bulundurulur.
a)
Psikolog: Merkezde bulunan test cihazının kullanımı konusunda eğitim almış ve
kullanım belgesi olan en az bir psikolog çalışır. Psikolog testin
uygulanmasından bizzat sorumludur. Bir psikolog en fazla iki cihazın
sorumluluğunu alabilir. Merkezin sorumluluğunu yürüten psikoloğun ayrılması
halinde beş iş günü içerisinde müdürlüğe bildirimde bulunulur ve ayrılan
psikoloğun sorumlu olduğu test cihazlarının faaliyeti durdurulur. En geç bir ay
içerisinde yeni sorumlu psikolog görevlendirilir.
b)
Diğer personel: Temizlik ve sekreterlik hizmetleri için yeteri kadar personel
çalıştırılır.
Merkezlerin
ruhsatlandırılması
MADDE 8- (1) Psiko-teknik
değerlendirme merkezi açmak isteyenler tarafından merkezin unvanını, sahiplik
ismini, faaliyet göstereceği adresi ve açılış ile ilgili işlemlerin
başlatılmasını talep eden bu Cetvelin ekinde yer alan Ek-1’de yer alan başvuru
dilekçesine ekli belgeler ile Müdürlüğe başvuruda bulunulur.
a) Merkezde
çalışacak psikoloğun çalışma talebini içerir dilekçesi, diploması, T.C. kimlik
numarası, iki adet vesikalık fotoğrafı, ilgili firmadan alınmış kullanılacak test
cihazının eğitimini aldığını gösterir belgesi,
b) Merkezin bütün
mekânlarının kullanım amacını gösteren ve ebatlarını belirten mimar tarafından
çizilmiş 1/100 ölçekli projesi,
c) Merkezde
kullanılacak test cihazına ilişkin belgeler,
ç) Psiko-teknik değerlendirme
için kullanılacak ve bu cetvelde genel esas ve usulleri belirtilen trafik
alanında geliştirilmiş bilgisayar destekli testlerin Türkiye toplumu
özelliklerine göre hazırlanmış norm çalışmasına sahip olduğunu gösterir belge
örneği,
d) Test cihazının
TSE veya CE belgesi,
e) Yangına karşı
gereken tedbirlerin alındığını gösterir ilgili mevzuata göre yetkili
mercilerden alınan belge,
f) 4/6/2010 tarihli
ve 27601 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğine göre belediyeler ya da yetki
verdiği kurumlar tarafından düzenlenmiş, test odasının 25-35 dB arası olduğunu
gösterir ses ölçüm raporu,
g) Belediyeden
alınacak işyeri açma izin belgesi,
Başvurunun
değerlendirilmesi
MADDE 9- (1) Müdürlükçe,
başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde başvuru bu cetvelde
tanımlanan usul ve esaslara uygun olup olmadığı yönünde, dosya üzerinde ve
yerinde inceleme ile değerlendirme yapılır. İnceleme sonucunda başvurunun uygun
görülmesi üzerine merkez adına bu Cetvelin ekinde yer alan Ek-2’de bulunan
ruhsat belgesi ve psikolog adına bu Cetvelin ekinde yer alan Ek-3’de bulunan
uygulama yetki belgesi düzenlenir.
Psiko-teknik
değerlendirme uygulama eğitiminin özellikleri, komisyon oluşturulması ve
komisyonun görevleri
MADDE 10- (1) Bilgisayar
destekli psiko-teknik değerlendirme uygulama eğitimleri, psiko-teknik
değerlendirme amaçlı kullanılan test sistemlerini geliştiren kuruluş veya yetki
verdiği kuruluş tarafından gerçekleştirilir. Eğitim programının içeriği Sağlık
Bakanlığı koordinatörlüğünde oluşturulacak komisyon tarafından onaylanır ve bu
eğitim programı aşağıda belirtilen temel özellikleri taşır:
a) Sürücünün bu
Cetvelde sayılan her bir yeteneğini ölçmeye yönelik geliştirilen bilgisayar
destekli test sistemlerinin kullanılması ve uygulanması,
b) Her bir test
sonucu elde edilen bulguların belirlenmiş normlara göre değerlendirilmesi,
c)
Trafik psikolojisi ve ulaşım güvenliği temel bilgilerinin verilmesi,
ç) Trafik ve psiko-teknik değerlendirme ile ilgili
mevzuat bilgilendirilmesine yönelik olması.
(2)
Psiko-teknik değerlendirme ile ilgili norm değerlerinin belirlenmesine yönelik
olarak aşağıdaki üyelerin katılımıyla komisyon oluşturulur. Komisyon, Genel
Müdür veya görevlendireceği yetkilinin başkanlığında;
a)
İçişleri Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Milli Eğitim
Bakanlığından birer yetkili,
b)
Üniversitelerin psikoloji bölümünde görevli bir öğretim üyesi,
c)
Psikologları temsilen bir mesleki dernek temsilcisi,
ç)
Psikiyatri uzmanlarını temsilen bir mesleki dernek temsilcisi
olmak
üzere toplam yedi kişiden teşekkül eder.
(3)
Komisyon üyeleri Bakan tarafından seçilir. Bakan tarafından seçilen üyeler iki
yıl süre ile görev yaparlar. Üyeliğe tekrar seçilmek mümkündür. Seçilmiş
üyelerden mazeretsiz olarak üst üste iki toplantıya katılmayanların üyelikleri
düşer. Komisyondan ayrılan ya da üyeliği düşen üyenin yerine aynı usulle üye
belirlenir.
(4)
Bakanlık gerekli hallerde ilgili kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum örgütlerinden
temsilci çağırabilir.
(5)
Komisyon, Bakanlığın daveti üzerine toplanır. Toplantı gündemi, Genel Müdürlük
tarafından belirlenir ve en az yedi gün önce üyelere bildirilir. Üyeler
tarafından ayrıca gündeme alınması talep edilen konular değerlendirilmek üzere,
toplantıdan en geç üç gün önce sekretaryaya bildirilir. Komisyon yılda en az 1
defa toplanır. Bakanlık, gerekli gördüğü durumlarda Komisyonu toplantıya
çağırabilir.
(6)
Komisyon, üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya katılanların
salt çoğunluğu ile karar alır. Oylarda eşitlik olması halinde başkanın
belirtmiş olduğu görüş kabul edilmiş sayılır.
(7)
Komisyonun sekretarya hizmetlerini Genel Müdürlük yürütür. Komisyon, gündem
maddelerini inceler ve karar metnini hazırlar. Komisyon kararları üyelerce
imzalanır. Karara katılmayanlar, şerh koymak suretiyle kararları imzalar. Karşı
görüş gerekçesi, kararın altında veya ekinde belirtilir.
(8)
Komisyonun görevleri şunlardır:
a)
Bilgisayar destekli psiko-teknik değerlendirme uygulama eğitimlerinin
taşıyacağı temel özelliklerini belirlemek,
b)
Bu Cetvelde tanımlanan yetenek alanlarına uygun olarak sistemi geliştiren
kuruluş tarafından belirlenen norm değerlerinin Türkiye toplumu özelliklerine
uygun olup olmadığını değerlendirmek ve uygun bulunması halinde onaylamak,
c)
Merkezlere ilişkin standartların belirlenmesi ile ilgili görüş bildirmek.
(9)
Başkan tarafından gerek görülmesi halinde uzmanlar toplantıya davet edilebilir veya
görüşleri alınabilir. Toplantıya davet edilen uzmanlar komisyon çalışmaları ile
ilgili oylamaya katılamazlar. Komisyon, gerektiğinde ilgili kişi ve
kuruluşlardan bilimsel görüş talep edebilir.
Psiko-teknik
değerlendirme merkezlerinde tutulması gereken kayıtlar
MADDE
11- (1)
Merkezlerde test süreçlerinin takip edilmesi,
arşivlenmesi ve denetlenmesi için aşağıdaki belge ve kayıtların bulundurulması
zorunludur.
a)
Kayıt Defteri: Müdürlükçe her bir sayfası onaylanan ve psiko-teknik
değerlendirme yaptırmak üzere merkeze başvuran sürücülerin kimlik bilgilerinin
kayıt edildiği defterdir.
b)
Psiko-teknik Değerlendirme Raporları Dosyası: Sürücülere ait kimlik
bilgilerinin, varsa sevk belgesinin, psiko-teknik değerlendirmeye ait
bilgisayar çıktılarının, diğer test yöntemleriyle yapılan değerlendirme
sonuçlarının ve rapor örneklerinin saklandığı dosyadır.
c)
Denetim Defteri: Müdürlükçe her bir sayfası onaylanan ve yapılan denetim
sonuçlarının kaydedildiği defterdir.
d)
Yedekleme Sistemi: Psiko-teknik değerlendirme testi uygulanan her bir test
cihazını görüntüleyen kamera sistemi ile kayıt edilen sürücünün teste giriş
tarihine, saatine ve test esnasındaki görüntüsüne ait kayıtların merkezde iki
yıl süre ile saklanmasını sağlayan sistemdir.
(2)
Tutulan tüm kayıt defterlerinin, sürücülere ait test cihazı çıktıları ile
raporların on yıl süreyle saklanması ve denetimlerde ibraz edilmesi zorunludur.
Herhangi bir nedenle merkezin faaliyetine son verilmesi halinde merkezin
sahipleri tarafından bu kayıtlar ve belgeler müdürlüğe teslim edilir.
Psiko-teknik değerlendirmede incelenecek sürücü özellikleri
MADDE
12- (1)
Psiko-teknik değerlendirmede sürücülerin aşağıda
belirtilen yetenek ve becerileri, bu amaçla geliştirilmiş bilgisayar destekli
testler ve diğer test yöntemleri kullanılarak ölçülür.
a) Zihinsel
yetenekler;
1) Dikkat: Algılama
sürecinin testin içeriğini oluşturan çeşitli uyaranlar arasından, sadece test
kapsamında kritik uyaran olarak belirlenmiş olanlar üzerine yönlendirilmesi,
sık aralıklarla ve sürekli olarak gelen bu kritik uyaranların seçici algılama
ile fark edilmesi sürecinde incelenmelidir.
2) Anlama ve
değerlendirme (muhakeme) yeteneği: Bu yetenek, analitik düşünce
becerisinin kullanıldığı, olgulara ilişkin ipuçlarından anlamlı sonuçlar
çıkarma ve olgular arasındaki bağıntıları sağlayan prensipleri anlayabilme
süreci üzerine kurulu sözel olmayan bir test ile ölçülmelidir.
3) Hız ve mesafe
algılama: Bu beceri, hareket halindeki objelerin hareket
hızlarının ve hedefe olan uzaklıklarının tahmin edilebilmesi üzerine kurulu bir
test ile ölçülmelidir. Sürücülerin, tehlike
oluşturmayacak şekilde davrandıklarını gösteren bir performans sergilemesi
esastır.
4) Geniş görüş
alanı içinde uyaran fark etme: Bu beceri, yüz kırk derecelik görüş alanı
içinde, kişinin uyaranları ilk fark ettiği nokta ve fark ettiği anda doğru
tepkiler verip vermediği üzerine kurulu bir test ile ölçülmelidir. Kullanılacak
testte, kişinin dikkatini görüş alanı dışındaki uyaranlara yoğunlaştırmasını
engellemek üzere görüş alanı içinde bir başka görev ile ilgilenmesi de
sağlanabilir.
5) Şekil Algılamada
Görsel Süreklilik: Bu özellik, şekil algılamasında seçici davranmayı
sağlayan kriterleri sürekli takip etme becerisini ve bu kapsamda verilen tepkilerin
hızını dikkate alan bir test ile ölçülmelidir.
6) Görsel Bellek:
Görsel ortamda yer alan bilgileri hızlı algılama ve bellekte tutma
performansını değerlendirmek amacıyla, trafik ortamını içeren fotoğrafların
ekranda çok kısa bir süre sunularak bu fotoğraflara ilişkin önceden belirlenmiş
unsurların görsel bellekte tutulma kapasitesini belirleyen bir test ile
ölçülmelidir.
b) Psiko-motor
yetenekler;
1) Tepki Hızı:
Uyaranın fark edilmesi ile tepkinin ortaya konulması arasında geçen zaman
tepki hızı olarak değerlendirilmelidir. Tepkilerin ne kadar hızlı olduğu kadar
ne kadar doğru olduğu da incelenmelidir. Bu amaçla, farklı görsel ve/veya
akustik uyaranlar sunulmalı tepkiler eller ve ayaklarla verilmelidir. Bu test
içinde tepki hızı doğruluğu stres altında ve/veya yanıltıcı uyaranlarla
ölçülmelidir.
2) Koordinasyon
Düzeyi: Koordinasyon, bir görev yerine getirilirken doğru tepkilerin
verilebilmesi için, aynı anda farklı uzuvların hareketlerinin uyumlandırılma
düzeyi ile ölçülmelidir.
3) Kişilik, uyum,
tutum ve öfke testleri: Sürücülerin araç kullanma ve trafiğe ilişkin tutum,
davranış ve kişilik özelliklerini ölçmek amacıyla geliştirilmiş olmalıdır.
Sonuçları sürücüde güvenli sürücülük konusunda farkındalık yaratmak amacıyla
merkezde yapılacak eğitimde ve sürücünün genel olarak değerlendirilmesinde
kullanılır.
Test sonuçlarının
değerlendirilmesi
MADDE 13 - (1) Tüm test
sistemleri, bu cetvelin psiko-teknik değerlendirmede incelenecek sürücü
özellikleri bölümünde belirtilen bütün testleri bünyesinde bulundurmak ve her
sürücüye eksiksiz uygulamak zorundadır. Merkezde norm onayları alınmış test
formları uygulanır. Kısaltılmış form uygulanamaz ve testlerde azaltılma
yapılamaz. Kullanılan test sonuçlarının değerlendirilmesi her bir test sistemi
için belirlenen norm değerleri dikkate alınarak psikolog tarafından yapılır.
Psiko-teknik
değerlendirmede kullanılacak testlerin genel özellikleri
MADDE 14 - (1) Psiko-teknik
değerlendirme sürecinde, uluslararası psikometrik standartlara sahip testler
kullanılmalıdır. Bu standartlar şunlardır;
a) Nesnellik: Test
maddelerine verilecek yanıtların belirli olması ve puanlamada belirli
ölçütlerin kullanılması, bu özelliğe göre, hazırlanacak bir soruya verilmesi
gereken yanıtların son derece belirgin olması, sorunun cevabının tartışmalı
olmaması.
b) Puanlama:
Puanlama yönteminin standart olması, objektif sonuçlar elde edilebilmesi için,
kişisel yorumu en aza indirgemiş olması.
c) Geçerliliğin
yüksek olması: Ölçüm aracının ölçülmek istenilen özelliği hiç şaşmadan doğru olarak
ölçmesi, testin kullanım amacına uygun olması, doğru seçilmiş bir test olması.
ç) Güvenilirliğinin
yüksek olması: Testin ölçtüğü nesne ya da özelliği her uygulanışında aynı
duyarlılıkla ölçmesi, tutarlı ve kararlı olması.
d) Kapsamlı olması:
Testin ölçülen konunun genelini iyi bir şekilde kapsaması.
e) Ayırt edici
olması: Bir özelliğe sahip olan kişi ile olmayanı, yeteneği çok yüksek olan ile
olmayanı birbirinden ayırt edebilmesi.
f) Kullanışlı
olması: Kolay uygulanabilir, kolay anlaşılabilir ve puanlanabilir olması.
g) Uyarlama:
Türkiye toplumuna uyarlamasının yapılmış olması.
ğ) Standardizasyon:
Farklı norm grupları için standardizasyonunun yapılmış olması. Testlerin
kullanım amaçlarına göre, yorumlarda kullanılmak üzere, cinsiyet, yaş, eğitim, meslek,
fiziksel ve psikolojik rahatsızlığa sahip kişileri içeren gruplara testlerin
uygulanarak, ortalama puanların ve puan dağılımlarının belirlenmesi.
h) Bilgisayar
Destekli Testler olması: Testlerin bilgisayar aracılığıyla yapılması.
Bilgisayar destekli
test sistemlerinin özellikleri
MADDE 15- (1) Bilgisayar
destekli test sistemleri aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır;
a) Psikolojik
yetenek, beceri ve kişilik testlerinin, teste katılanlara, bilgisayar ekranında
veya bilgisayara bağlı yan gereçler ve paneller aracılığıyla sunulması,
b) Teste katılan
kişiye ait tüm veri ve bulguların, kimlik bilgilerinin, test tarihi, saati ve
test anındaki fotoğraf görüntüsünün raporlamada kullanılmak amacıyla otomatik
olarak kaydedilmesi,
c) Uygulamada
standardizasyon sağlaması,
ç) Test
yönergelerinin standart olması,
d) Deneme
aşamalarının standart sürede, adayın testi çok iyi anlamasını sağlayacak
uzunlukta olması,
e) Test sorularının
sunumunu eksiksiz sağlaması,
f) Uygulayıcıya en
az ihtiyaç olmasını sağlayacak düzeyde bir otomasyona sahip olması,
g) Test
sonuçlarının standart formata sahip raporlar halinde, bilgisayardan otomatik
olarak alınması,
ğ) Test bulguları
ile oynanmasını engelleyen bir denetim mekanizmasına sahip olması (bulguların
olumlu ya da olumsuz yönde değiştirilmesi ihtimaline karşı bir koruma
sağlaması),
h) Testlerin
kullanım amacına göre çeşitli versiyonlarının yaratılmasına imkân vermesi (yaş,
ehliyet tipi, eğitim gibi çeşitli sürücü gruplarına özel testlerin kullanılmasına
imkân vererek, adil bir sistem oluşturulması),
ı) Onay
almış sistemlerde, test cihazında uygulanacak testlerin tek cihazda sunulması,
bu sonuçların kayıt edileceği bilgisayar, klavye, yazıcı gibi ek donanımlarla donatılmış
olması (her test cihazına ait bir sonuç bilgisayarının olması),
i)Test
cihazı ve ek donanımlarının çalışır durumda ve doğru ayarlanmış olduğunu
gösteren yazılıma sahip olması.
Psiko-teknik
değerlendirme test sonuçları
MADDE 16- (1) Psiko-teknik
değerlendirme uygulamasını takiben test sonuçlarını içeren standart formda
aşağıdaki bilgilere yer verilir;
a) Testlerde yer
alan her soruya ya da her uyarana verilen cevap ve tepkiler tek tek ve test
bütününde değerlendirilmelidir.
b) Ölçümü
yapılan yeteneğe ilişkin performansın uygunluğu, tutarlılığı ve hızı ayrı ayrı
belirtilmelidir.
c) Her yeteneğe
ilişkin rapor ayrı olmalıdır.
ç) Yorum yapma
gereğini en aza indirmek üzere, testte elde edilen puanın norm grubu ile
otomatik olarak karşılaştırmasını yapmalıdır. Norm grubu ise, Türkiye
genelinden elde edilmiş tek bir norm grubu olmalı ve ifadesi Persentil ve T
değeri üzerinden olmalıdır.
d) Elde edilen
verilerin grafik ifadesi yer almalıdır. İhtiyaç halinde raporlanabilmelidir.
Psiko-teknik
değerlendirme raporu
MADDE 17- (1) Test
sonuçlarını içeren standart formattaki bilgisayar çıktısından kişiye uygulanan
her bir test sonucundan elde edilen bulguların bir arada özetlendiği dokuz
bölümden oluşan Psiko-Teknik Değerlendirme Raporu düzenlenir.
(2) Bu raporun ilk
sekiz bölümünde sırasıyla bu Cetvelin “Psiko-Teknik Değerlendirmenin
Özellikleri” bölümünde yer alan her bir özelliğe yönelik uygulanan testlere
ilişkin bulgu ve değerlendirmeler tanımlanır.
(3) Raporun
dokuzuncu ve son bölümünde ise; kişinin sekiz alandaki yeteneğini ölçen
testlerin bütünü sürücülük açısından değerlendirilerek, kişinin tüm yetenek
alanlarındaki düzeyleri ile sürücülüğe devam etmesinde risk olup olmadığı
belirtilir.
Psiko-teknik
değerlendirme süresi
MADDE 18- (1) Sürücülere
uygulanacak psiko-teknik değerlendirmenin asgari süresi 1 saattir.
Psiko-teknik
değerlendirme ücreti
MADDE 19- (1) Özel ve resmi kuruluşlarda sürücüler için uygulanmakta olan
psiko-teknik değerlendirme asgari ücreti, Bakanlık tarafından belirlenerek her
yıl Aralık ayında açıklanır. Merkezler tarafından Bakanlıkça belirlenen asgari
ücretin yüzde otuzuna kadar fark ücreti alınabilir.
Psiko-teknik
değerlendirme merkezlerinin denetimi
MADDE 20- (1) Psiko-teknik değerlendirme merkezlerinin bu cetvelde belirtilen
esaslara uygun olarak hizmet sunmalarının sağlanması amacıyla Bakanlık veya
müdürlükçe yapılacak, olağan dışı denetimler hariç olmak üzere, yılda en az iki
kez Müdürlükçe denetim yapılır. Denetimlerde EK-4'de yer alan denetim formu
kullanılır. Denetim ile ilgili tespitler ve sonuçlar, merkezde bulunan teftiş
ve denetim defterine yazılır.
(2) Denetimler, denetim işlemi için görevlendirilen varsa biri
psikolog olmak üzere en az iki personel tarafından gerçekleştirilir. Denetim
sonucunda tespit edilen eksiklik ve uygunsuzluk için denetim formunda
belirtilen müeyyideler uygulanır.
(3) Merkezde birden çok eksikliğin ve/veya uygunsuzluğun
tespiti halinde en uzun süreli müeyyide uygulanır.
Ruhsatlandırılmış
merkezin devri veya başka bir yere nakli
MADDE 21- (1)
Ruhsatlandırılmış merkezin devri halinde devir işlemlerinin
gerçekleştirilebilmesi için Müdürlüğe başvurulur. Başvuru üzerine, 9 uncu
maddeye göre işlem yapılarak yeni sahiplik adına ruhsatname düzenlenir.
(2) Merkezi
devralan kişi, kesin devir tarihinden itibaren en geç on beş iş günü içinde
ruhsat almak amacıyla Müdürlüğe başvurmak zorundadır. Devralan kişi adına
Bakanlıkça ruhsat düzenleninceye kadar, eski sahipliğinin ve sorumlu psikoloğun
sorumluluğunda merkez faaliyetine devam edebilir.
(3) Devir
yapılmasına rağmen, on beş iş günü içinde başvuru yapılmadığının ruhsat
düzenlenmesi sırasında veya sonrasında belgesiyle tespiti halinde, devralan
adına ruhsat düzenlenmesi işlemlerine devam edilir. Ancak, ruhsatlandırma
işleminin akabinde merkezin faaliyeti, bir gün süreyle durdurulur.
(4) Merkezin
denetimi sırasında tespit edilen eksiklik ve/veya uygunsuzluklardan dolayı
devralan, devredenin sorumluluklarını da almış sayılır. Denetim sırasında
tespit edilen eksiklik ve/veya uygunsuzluklardan dolayı devredene verilen süre,
devralanın talebi halinde yeniden verilir. Merkezin faaliyetinin durdurulması
halinde devralan, faaliyet durdurma süresinin tamamlanmasını beklemek
zorundadır.
(5) Merkezin aynı
il sınırları içinde başka bir adrese nakledilmek istenmesi halinde, merkezin
nakil talep dilekçesi ve 8 inci maddedeki belgelerle birlikte Müdürlüğe
başvurulur. Başvuru 9 uncu madde kapsamında değerlendirilir, uygun bulunması
halinde ruhsat düzenlenir.
Ruhsatın askıya
alınması ve ruhsat iptali
MADDE 22- (1) Sorumlu psikoloğu ayrılan ve bir ay içerisinde yeni bir
sorumlu psikolog başlatılamayan merkezin faaliyeti durdurulur ve ruhsatı bir
yıl süre ile askıya alınır. Bu süre sonunda faaliyete başlayamaz ise merkezin
ruhsatı iptal edilir.
(2) Denetimlerde tespit
edilen eksikliklerin denetim formunda belirlenen süreler içinde giderilmemesi
nedeniyle faaliyeti geçici olarak durdurulan merkezin faaliyet durdurma
tarihinden itibaren en geç altı ay içinde eksiklikler giderilmezse, ruhsat
Bakanlıkça askıya alınır. Ruhsatı bu şekilde askıya alınan merkezin
eksiklikleri giderilip faaliyete geçebilmesi için en fazla altı aylık ek süre
verilir. Bu sürede de merkez faaliyete geçirilemez ise ruhsat iptal edilir.
Yasaklar ve
yaptırımlar
MADDE 23- (1) Merkezin
sahipleri ile sorumlu psikologları aşağıda belirtilen hususlara uymak
zorundadır:
a) Merkez ruhsat
almadan faaliyet gösteremez.
b) Merkez psikolog
olmadan faaliyet gösteremez.
c) Merkez
ruhsatında belirtilen adresin dışında faaliyet gösteremez.
ç) Merkez mobil olarak
hizmet veremez.
d) Usul ve esaslara
aykırı olarak izinsiz bina ve cihaz değişikliği yapmaları halinde merkezin
faaliyeti altı ay süreyle durdurulur. Bu süre sonunda merkezin durumunun bu
cetvele uygun hale getirilmemesi halinde 22 nci madde hükümleri uygulanır.
e) Merkezlerde
psiko-teknik değerlendirme haricinde başka faaliyette bulunulamaz.
f) Psiko-teknik
değerlendirme merkezinde gerçeğe aykırı rapor düzenlendiğinin tespit edilmesi
halinde merkezin ruhsatı iptal edilir. Merkezin sahibi ve raporu düzenleyen
psikolog hakkında Türk Ceza Kanununa göre işlem yapılır. Bu merkezlerin
sahipleri iki yıl süreyle merkez açamaz. Raporu düzenleyen psikolog iki yıl
süre ile psiko-teknik değerlendirme yapamaz.
g) Kayıtları
düzenli ve kolay ulaşılabilir şekilde tutmayan, gerçeğe aykırı veya eksik
tutan, merkezin faaliyetine ilişkin veri ve bilgileri zamanında müdürlüğe
göndermeyen merkezlere Ek-4’de yer alan denetim formuna göre işlem yapılır.
ğ) Kişilerin teste
girerken görüntülerinin arıza ve benzeri sebeplerle ibraz edilememesi durumunda
düzenlenen rapor geçersiz kabul edilir.
Psikiyatri uzmanı
muayenesi
MADDE 24- (1) Psikiyatri
uzmanı muayenesinde, öncelikle 26/9/2006 tarihli ve 26301 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile
Muayenelerine Dair Yönetmelik hükümlerinde belirtilen esaslara ek olarak,
psiko-teknik değerlendirme raporunda yer alan bulguları dikkate alarak,
kişinin; algılama, muhakeme etme, karar verme ve tepki verme ile ilgili
bilişsel özelliklerinden araç kullanmasını engelleyecek ya da tehlikeli araç
kullanmasına yol açabilecek özelliklerinin olup olmadığını araştırır.
2) Muayene
sonucunda, psikiyatri uzmanı; psiko-teknik değerlendirme raporu ve psikiyatri muayenesinden
elde ettiği bulguları birlikte değerlendirerek kişinin sürücü belgesinin geri
verilmesinde sağlık şartları açısından sakınca olup olmadığına dair
değerlendirmesini yaparak düzenleyeceği raporda belirtir.
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunan psiko-teknik değerlendirme
merkezleri en geç (Değişik ibare:RG-6/6/2015-29378) altı ay
içerisinde 4 sayılı Cetvel ve eklerine uygun hale getirilir. Belirtilen süre
içerisinde uygunluk sağlayamayan psiko-teknik değerlendirme merkezlerinin
faaliyetleri, eksiklikleri giderilinceye kadar, Genel Müdürlükçe
durdurulur.
EK-1*
RUHSAT
BAŞVURU DİLEKÇESİ
İL
SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE
Merkezin
|
Adı
|
|
Adresi
|
|
Sahibi/Sahipleri
|
|
Çalışma Saatleri
|
|
|
Kullanılacak Test
Sisteminin Adı
|
|
Test Cihazının Seri Numarası (Birden
fazla cihaz varsa numaralandırılarak bütün cihazların seri numaraları
yazılacaktır.)
|
|
Sorumlu Psikoloğun
|
Adı
|
|
Diploma
No
|
|
TC
kimlik numarası
|
|
|
* 4 sayılı Cetvele İlişkin Ek-1
Sayfa 3
EK-2*
T.C.
..............
VALİLİĞİ
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Ruhsatın
Tarih
:
Numarası:
PSİKO-TEKNİK
DEĞERLENDİRME MERKEZİ
RUHSAT BELGESİ
Merkezin
Adı
:
Adresi :
Sahibi/Sahipleri:
Çalışma Saatleri:
Merkezde Kullanılan
Test Sisteminin
Adı:
Merkezde Bulunan
Test Cihazlarının
Sayısı:
Seri Numaraları:
Sorumlu Psikoloğun
Adı-Soyadı:
Yukarıda adı ve
adresi belirtilen Psiko-Teknik Değerlendirme Merkezinin, Psiko-Teknik Değerlendirme
Uygulama Yetki Belgesine sahip yukarıda ismi belirtilen psikoloğun
sorumluluğunda faaliyet göstermesi Müdürlüğümüzce uygun görülmüştür. Bu belge
Karayolları Trafik Yönetmeliği ekinde yer alan Ek-4 sayılı Cetvel kapsamında
düzenlenmiştir.
İl Sağlık Müdürü
imza ve mühür
* 4 sayılı Cetvele İlişkin Ek-2
Sayfa 4
EK-3*
T.C.
..............
VALİLİĞİ
İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Yetki Belgesinin
Tarihi:
Numarası:
PSİKO-TEKNİK
DEĞERLENDİRME
UYGULAMA YETKİ
BELGESİ
Merkezin
Adı:
Adresi:
Psikoloğun
Adı ve Soyadı :
TC Kimlik Numarası:
Baba Adı:
Doğum Yeri ve Yılı:
Unvanı
:
Mezun Olduğu Okul:
Diploma Tarihi ve
Numarası:
Cihazların Seri
Numaraları
1.Cihaz:
2.Cihaz:
Yukarıda açık
kimliği belirtilen Psikoloğun, adı geçen Psiko-teknik Değerlendirme Merkezinde,
Psiko-teknik Değerlendirme Uygulamaları yapması Müdürlüğümüzce uygun
görülmüştür. Bu belge Karayolları Trafik Yönetmeliği ekinde yer alan Ek-4
sayılı Cetvele istinaden düzenlenmiştir.
Sağlık Müdürü
imza ve mühür
*4 sayılı Cetvele İlişkin Ek-3
EK-4*
T.C.
………..VALİLİĞİ
İl Sağlık Müdürlüğü
PSİKO-TEKNİK DEĞERLENDİRME MERKEZLERİ
DENETİM FORMU
Merkezin
Adı:
Adresi:
Sahiplik adı:
Ruhsat tarihi:
SIRA
NO
|
Ruhsata
ve Faaliyete Esas Bilgi ve Belgeler
|
Mevzuata
|
Eksiklik
veya Uygunsuzluğun Giderilmesi İçin Verilen Süre
|
Uygulanacak Müeyyide
|
Uygun
|
Uygun
Değil
|
1
|
Müdürlükçe
düzenlenmiş ruhsatı var mı?
|
|
|
Süre
verilmez
|
Ruhsat alıncaya
faaliyeti durdurulur.
|
2
|
Merkezin
adresi ruhsatta belirtilen adresle aynı mı?
|
|
|
1 ay
|
Düzeltme
yapılana kadar faaliyet durdurulur, devamı halinde ruhsat iptali yapılır.
|
3
|
Merkezin
sahiplerinde değişiklik var mı?
|
|
|
15 gün
|
Düzeltme yapılana
kadar faaliyet durdurulur, devamı halinde ruhsat iptali yapılır.
|
4
|
Merkezde
psiko-teknik değerlendirme dışında faaliyet var mı?
|
|
|
|
Üç ay süreyle
faaliyet durdurulur. Aynı fiillerin tekrarı halinde merkezin ruhsatı iptal
edilir.
|
5
|
Kişiye test uygulanırken
psikolog görevinin başında mı?
|
|
|
Süre
verilmez
|
5 gün merkezin
faaliyeti durdurulur.
|
6
|
Ruhsata
esas fiziki özelliklerde değişiklik var mı?
|
|
|
1 ay
|
Süre bitiminde
eksikliğin giderilmemesi halinde ruhsat iptali yapılır.
|
7
|
Ruhsata
esas test cihazlarında değişiklik var mı?
|
|
|
1 ay
|
Süre bitiminde eksikliğin
giderilmemesi halinde ruhsat iptali yapılır.
|
8
|
Tüm
bölümlerin aydınlatma ve havalandırması uygun mu?
|
|
|
15 gün
|
Süre bitiminde
ruhsat iptali yapılır
|
9
|
Merkezde
mevzuatta öngörülen kayıt ve formlar eksiksiz ve usulüne uygun tutuluyor mu?
|
|
|
Süre
verilmez.
|
5 gün faaliyeti
durdurulur. Bir yıl içinde tekrarının tespiti halinde 15 gün faaliyeti
durdurulur.
|
10
|
Merkezde
yetki belgesi olmayan kişiler tarafından test uygulanıyor mu?
|
|
|
Süre
verilmez.
|
Merkezin
faaliyeti 1 ay durdurulur. Kişiler ve merkezin sahipleri hakkında Türk Ceza
Kanununa göre işlem yapılır.
|
11
|
Merkezde
eksik ve gereceğe aykırı rapor düzenleniyor mu?
|
|
|
Süre
verilmez.
|
Merkezin ruhsatı
iptal edilir. Raporu düzenleyen kişi ve merkezin sahipleri hakkında Türk Ceza
Kanununa göre işlem yapılır.
|
12
|
Asgari
ücretin altında fiyat uygulaması yapılıyor mu?
|
|
|
Süre
verilmez.
|
1 ay faaliyeti
durdurulur. Tekrarı halinde üç ay faaliyeti durdurulur.
|
13
|
Merkezde
kullanılan protokol defteri müdürlük onaylı mı?
|
|
|
5 gün
|
Süre
bitiminde eksiklik giderilmezse eksiklik giderilinceye kadar merkezin
faaliyeti durdurulur.
|
14
|
Kayıtlarda
silinti, kazıma vb. yapılmış mı? Bilgisayar kayıtlarına müdahale
edilebiliyor mu?
|
|
|
Süre verilmez.
|
Merkezin
faaliyeti 1 ay süre ile durdurulur. Tekrarında ruhsat iptal edilir.
|
15
|
Merkezde
kullanılan denetim defteri müdürlük onaylı mı?
|
|
|
5 gün
|
Süre bitiminde
eksiklik giderilmezse eksiklik giderilinceye kadar merkezin faaliyeti
durdurulur.
|
16
|
Merkezde
rapor sonuçları usulüne uygun olarak saklanıyor mu?
|
|
|
5 gün
|
Süre bitiminde
eksiklik giderilmez ise eksiklik giderilinceye kadar faaliyeti durdurulur.
|
Denetim esnasında tespit edilen uygunsuzlukların bir yıl
içinde tekrarı halinde bir önceki cezai müeyyidenin iki katı uygulanır.
Yukarıda
adı ve adresi belirtilen psiko-teknik değerlendirme merkezinin denetimi
…../…./…. tarihinde, saat …:...’da tarafımızca yapılmış olup iş bu
tutanağın altı tarafımızca müştereken imza altına alınmıştır.
Denetçi
(Psikolog)
Denetçi
Merkez Sahibi/Sorumlu Psikoloğun
Adı-Soyadı
Adı-Soyadı Adı-Soyadı
|
*4 sayılı Cetvele İlişkin Ek 4